محمد هاشمی می‌گوید اگر در شرایط فعلی آیت‌الله هاشمی حضور داشت بر این باور بود که تمام تقصیرها بر گردن دولت نیست زیرا او هرگز مسئولیت را متوجه یک شخص و یک دستگاه نمی‌دانست. به گفته وی آیت الله هاشمی با اختیار بدون مسئولیت مخالف بود چرا که اساس مدیریت اسلامی با چنین رویه‌ای مخالف است.

صبح بیست و یک دی ماه ۱۳۹۵ خیابان های منتهی به دانشگاه تهران مملو از مردمی بود که با عکس‌ها و شعارنوشته‌های متفاوت حضور بهم رساندند و با آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، یار امام(ره) برای آخرین بار وداع کردند.

«سردار سازندگی» در غروب ۱۹ دی ماه در بیمارستان‌ شهدای تجریش تهران دار فانی را وداع گفت اما هنوز بسیاری باور نداشتند یکی از بزرگترین مردان سیاسی تاریخ معاصر ایران، در غروب یک روز زمستانی و در یک بیمارستان دولتی مانند یک شهروند عادی چشم خود را بر روی دنیا ببندد و چه بسیار افرادی بودند که باور نداشتند «ستون انقلاب» این گونه برود.

آیت الله هاشمی از شخصیت های برجسته نظام جمهوری اسلامی بود که در راه تحقق آرمان های والای نظام اسلامی از هیچ کوششی فروگذاری نکرد و در طول عمر خویش پشتیبان مردم ایران در تمامی رویدادهای مهم و سرنوشت ساز بود. وی در آغاز نهضت اسلامی در نخستین سال تشکیل نظام جمهوری اسلامی تا مرز شهادت پیش رفت و از آن پس نزدیک به چهار دهه به انقلاب و ملت بزرگ ایران صادقانه خدمت کرد. پژوهشگر ایرنا به مناسبت سالروز درگذشت آیت الله هاشمی با «محمد هاشمی» برادر ایشان، گفت و گویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید:

ایرنا: به نظر شما در شرایط فعلی که کشور با مشکلات مختلفی مواجه شده و دولت دکتر روحانی که اتفاقاً مورد حمایت آیت الله هاشمی هم بود، شدیداً مورد انتقاده قرار گرفته، اگر ایشان در قید حیات بود چه موضع گیری داشت؟

هاشمی: با شناختی که از دیدگاه های آیت الله هاشمی دارم، بی تردید اگر در شرایط فعلی حضور داشت بر این باور بود که تمام تقصیرها بر گردن دولت نیست، زیرا همه اختیارات در دست قوه مجریه نیست، مطابق قانون اساسی سه قوه وجود دارد که بر اساس تفکیک قوا عمل می کنند و مسئولیت دارند. علاوه بر این سه قوه نهادهایی دیگری هم هستند که حدی از قدرت را اعمال می کنند و همه نظارت بر عملکرد آنها در دست قوه مجریه نیست. بنابراین مسئولیت مشکلات کل کشور فقط برعهده قوه مجریه نیست. نکته بعدی که حتما مورد توجه آیت الله هاشمی قرار می گرفت این بود که دولت فعلی چه کشوری را تحویل گرفته و در حال تحویل دادن چه کشوری است. آیا دولت کنونی، کشوری با بالاترین شاخص های رشد اقتصادی را تحویل گرفته است؟ آیت الله هاشمی هرگز مسئولیت را متوجه یک نفر و یک دستگاه نمی دانست. به عنوان مثال پس از جنگ هشت ساله، با کشوری جنگ زده و یک وضعیت ازهم گسیخته اقتصادی و اجتماعی مواجه بودیم، از نبود کالاهای اساسی گرفته تا فقدان سوخت. آن زمان عده ای تقصیرها را متوجه دولت می دیدند و علیه آن مقاله های تند می نوشتند، آیت الله هاشمی رئیس مجلس بود، او در آن مقطع سخنرانی کرد و گفت، مسئولیت این وضعیت بر عهده تمام ارکان حاکمیت و نه فقط دولت است.

ایرنا: به عقیده شما اگر آیت الله هاشمی در قید حیات بود چه واکنشی در برابر پیوستن ایران به قراردادهایی چون اف ای تی اف و مخالفت با چنین قراردادهایی داشت؟

هاشمی: کارنامه سیاسی آیت الله هاشمی و عملکرد ایشان در پست ها و مناصب متعدد سیاسی که داشت، بیانگر دیدگاه وی است. آیت الله هاشمی عمیقا با اختیار بدون مسئولیت مخالف بود چرا که اساس مدیریت اسلامی با چنین رویه ای مخالف است. بنابراین نهادهایی که با تصویب چنین قراردادهایی مخالفت می کنند، باید مسئولیت پیامدهای آن را نیز بپذیرند. مجلس از جمله نهادهایی است که می بایست در برابر قدرت و اختیار زیادی که دارد، مسئولیت عملکرد خود را بپذیرد.

ایرنا: در چهارمین مراسم سالگرد آیت الله هاشمی چگونه از ایشان یاد می کنید؟

هاشمی: کسانی که با آیت الله هاشمی زاویه داشتند، مساله شان جسم آقای هاشمی که نبود، مشکل این گروه با تفکرات و دیدگاه های سیاسی او بود. این گروه تمام سعی شان را می کنند که به هیچ طریقی اسمی از آیت الله هاشمی به میان نیاید. به عنوان مثال به رغم نقش غیرقابل انکار ایشان در تحولات پیروزی انقلاب و به ویژه ده های بعد از آن، زمانی که حرف از پیروزی انقلاب است، در هیچ محفلی سخنی از ایشان به میان نمی آید. یا مثلا در ایام دفاع مقدس، او نماینده امام(ره) و فرمانده جنگ بود و جنگ را پایان داد، اما در هفته جنگ نه یک قطعه عکس نه یک فرم فیلم، از رسانه ملی در خصوص نقش آیت الله هاشمی در جنگ هشت ساله به میان نیست.

حتی در جریان شهادت شهید حاج قاسم سلیمانی هم به همین ترتیب است، شهید سلیمانی از سن بسیار کم در نوجوانی با آیت الله هاشمی در ارتباط بود، در ادامه فعالیت هایشان در پست های مربوطه نیز مرتب با او در ارتباط بود و درباره آیت الله هاشمی صحبت می کرد اما تا به حال یک کلمه از حرف های سردار سلیمانی درباره آیت الله هاشمی را بیان نکرده اند. یعنی اراده ای وجود دارد که آیت الله هاشمی را حذف کنند.

آقای هاشمی در خصوص ارزش های مدنظرشان صحبتی داشت، ایشان می گفت: «من به عنوان کسی که ۶۰ سال از عمر خویش را در سطوح مختلف سیاسی و انجام مسئولیت های متعدد گذرانده و همه تجربه ها را از تحمل بدترین بازجویی ها، زندان، شکنجه، فرار، توهین و تهمت گرفته تا شهرت، محبوبیت و قدرت را در عالی ترین درجات، از سرگذرانده ام، می گویم هرگز برای خوشایند هیچ شخص یا گروهی ،خدا و خلق خدا را از خود نرنجانید که حاصلی چون زیان دیدن در دنیا و آخرت ندارد». آیت الله هاشمی همواره باور به این اصل داشت که خدمت باید صادقانه و فقط برای رضای خدا باشد، به دور از تملق و چاپلوسی، خوب این تفکر مخالفان و دشمنانی دارد.

ایرنا: چرا آیت الله هاشمی در سال ۱۳۹۲خورشیدی با اینکه می دانست رد صلاحیت می شود، نامزد ریاست جمهوری شد؟

هاشمی: سال ۹۲ از نظر آیت الله هاشمی و از حیث درگیر بودن کشور و سوء مدیریت با مشکلات متعدد و بغرنج، سال خاصی بود. مردم راه برون از مشکلات را آقای هاشمی می دانستند، تقریباً همه روزه، گروه ها و طیف های مختلف سیاسی، جمعیت ها، علما و روحانیون به دفتر او مراجعه می کردند و از آیت الله هاشمی می خواستند به انتخابات ورود پیدا کند و آیت الله هاشمی مخالفت می کرد.

در خصوص تصمیم نهایی به من گفت: «در روزهای آخر یک شب با خودم حدیث نفس کردم و گفتم این رویه مستبدین است که نسبت به درخواست مردم بی توجه باشم». آیت الله هاشمی چون احساس تکلیف کرد وارد انتخابات شد. شورای نگهبان بعد از ثبت نام آیت الله هاشمی پیام دادند که شما استعفا دهید در غیر این صورت ما شما را رد صلاحیت می کنیم، آقای هاشمی در پاسخ گفت: «شما وظیفه تان را انجام دهید منم به وظیفه ام عمل می کنم. مردمی که از من خواستند، بازیچه من نیستند یک روز بگویم آره روز دیگر بگویم نه».

بعد از رد صلاحیت آیت الله هاشمی هم مردم مراجعه کردند و گفتند حالا تکلیف ما چیست؟ به چه کسی رای دهیم؟ آقای هاشمی گفتند بین محمدرضا عارف و حسن روحانی به روحانی رای دهید، از آقای عارف هم خواستند که کنار بکشند، به این صورت بود که آقای روحانی با رای بالایی پیروز شدند.