«حسن انوشه» ادیب و تاریخنگار آرمانخواه و عدالتجو
![«حسن انوشه» ادیب و تاریخنگار آرمانخواه و عدالتجو «حسن انوشه» ادیب و تاریخنگار آرمانخواه و عدالتجو](/data/media/image.php?url=contents/images/5e96140609df4.jpg&w=460&h=460&cropping=1)
حمیدرضا محمدی
قلبش برای ایران میتپید. اصلا زندگیاش با ایران گره خورده بود. هم تاریخش هم را خوب میدانست و هم بر ذرهذره ادبیاتش اشراف داشت.
«نکتهای که او را در تاریخ و ادبیات ایران پرآوازه کرد، زبان ترجمه و تألیفاش بود که گیرا و شیوا بود که صبغه قدیمی هم داشت اما افراطی نبود و در مقابل برای خواننده، زودفهم بود.»
کامران فانی
نخستین کتابش، «تاریخ غزنویان» بود که در سال ۱۳۵۵ ازسوی موسسه انتشارات امیرکبیر منتشر شد. و بر این اثر، و آثار دیگر، البته دو مجموعه سترگ و بزرگ را هم باید علاوه کرد؛ ترجمه «تاریخ ایران کمبریج» و سرویراستاری «دانشنامه ادب فارسی».
اما «حسن انوشه»، افزون بر آنکه یک ایرانشناس حسابی بود، به عدالت اجتماعی نیز سخت پایبندی داشت. اهل کاسهگر محله بابل بود و پدر و مادری بیسواد داشت اما با آنکه پدرش استادکار شالیکاری بود اما زمینی از خود نداشت در نتیجه زندگی کودکی و نوجوانی در سختی بسیار گذشت.
بر این اساس با روحیه ظلمستیزانه رشد یافت و البته به اندیشه چپ که آن زمان در ایران و بهویژه مازندران غوغا میکرد گرایش یافت: «نسل ما که آن همه آسیب دید نسلی آرمانخواه بود و راه تحقق آرمانهایش را در آن سو میدید.» گرایشی که اگرچه تا پایان عمر، همراهش ماند اما دیگر از آن تمایلات دوآتشه چپگرایانه خبری نبود: «اما دیدیم که به قول مولانا "واندر آن صندوق به جز لعنت نبود".»
او در روزگاری ایام شباب را سپری کرد که زمانه جنبشهای عدالتجویانه و استقلالخواهانه و ضدسرمایهداری یعنی دهههای شصت و هفتادی میلادی بود: «ما هر کس را که با قدرت مسلط جامعه درمیافتاد می ستودیم. از چه گوارا و کاسترو گرفته تا بن بلا و مائو و قوام نکرومه و هوشی مین و پاتریس لومومبا. اگر جمال عبدالناصر در مصر و احمد سوکارنو در اندونزی و جواهر لعل نهرو در هند را به این گروه بیفزایید، میبینید که قهرمانان، چه طیف گستردهای داشتند. در درون کشور خودمان هم البته دکتر مصدق بالاتر از همه بود و هنوز هم ستایشگر این انسان بزرگ تاریخ کشورمان هستند.» و البته این حالوهوا به روزهای دانشجوییاش نیز کشیده شد: «ما بهعنوان دانشجو، آن سالها همچون سایرین فقط دنبالهرو بودیم، البته رمانتیسم انقلاب در آن سالها وجود داشت و باعث پیدا شدن گروههای چریکی شده بود با این حال من ناخرسند بودم و هرگز برایم قابل قبول نبود که سلاح دست بگیرم و در خیابان اعتراض کنم، با این همه، تمامی جوانان آن سالها بهدنبال عدالت اجتماعی بودند که در جامعه گم شده بود. پس این فکر برقراری عدالت بود که این جریانات را شکل میداد و دانشجویان را جذب میکرد.»
او با همین روحیه و البته با همان پیشینه ذهنی و زبانی و ضمیری، در عرصه فرهنگ کوشید تا کاری کند کارستان. او که سالها بود دفتری در حوالی مرزدارانِ تهران داشت، کتابخانهای عظیم و وسیع در برش بود. مجموعهای یکصدهزارجلدی که محصول سالهای عمر بود. او سه سال پیش این کتابخانه را به مازندران برد و به بیان اصرح، به مردم دیارش اهدا کرد تا جوانانِ آن سامان، بهرهیاب از این نعمت شوند.
حسن انوشه که زاده نوزدهم اسفند ۱۳۲۳ در بابل بود، ساعاتی پیش (شنبه، ۲۳ فروردین ۱۳۹۹) در تهران دار فانی را وداع گفت، در حالی که هنوز «تاریخ ایران کمبریج» و «دانشنامه ادب فارسی»اش بر زمین مانده بود و «دانشنامه مازندران» هنوز راه بسیار داشت تا به انجام رساند. او هنوز و همچنان، فرهنگمدار و دانشیمردی عدالتجو و آزادیخواه و استقلالطلب بود و ماند اما روی همیشه خوشش کارگر نیفتاد تا سرطان امانش را برید.
مطالب مرتبط
تگها
مطالب پربیننده
- زندگی نامه مسعود پزشکیان
- رابطه زناشویی برنده و بازنده ندارد
- درباره دوران بحرانی نوجوانی
- بازار کرمان با قدمت ۶۰۰ سال
- معرفی موزه هنرهای معاصر تهران؛ بازتابی از هنر ایران و جهان
- مصرفگرایی و ویرانی زندگی
- پاسخ به سوالات رایج درباره مصرف شیر
- معرفی جنگل فندقلو؛ بهشتی مینیاتوری در اردبیل
- درباره سن پیری بیشتر بدانیم
- اهمیت خواب را جدی بگیرید
- معرفی مسجد شیخ لطف الله، اثری شگفت انگیز از دوران صفویه
- پناهگاه سکوت
- نحوه خوابیدن به خواستههای درونی
- مضرات سیگار از آسیبهای پوستی تا تهدید سلامتی
- در مورد کف پای صاف و باورهای قدیمی
- چگونه با کودکان چاق تعامل داشته باشیم
- چگونه خشم بهاری را کنترل کنیم
- چگونه تشخیص دهیم یک تصویر با هوش مصنوعی ساخته شده؟
- آموزش کامل تهیه سبزه عید با تخم شربتی
- کاهش وزن علمی و بدون برگشت
- چگونه میتوان از اینستاگرام، تیکتاک و گوشیهای همراه فاصله گرفت؟
- کمبود چه مواد غذایی باعث افزایش ابتلا به افسردگی میشود؟
- چطور مامان بابای خودمان باشیم؟
- مادران تلفنهمراه خود را به کودکشان بدهند یا خیر؟
- چرا مردان در بیان احساسات خود موفق نیستند؟
- آیا در برزخ، شفاعت وجود دارد؟
- "همای سعادت" اسطوره یا واقعیت؟!
- گیاهانی که استرس خانه و محل کار را کاهش میدهند
- سیگارهای الکترونیک یک جایگزین توهم زا
- سونامی سالمندی، بحران پیش روی کشور
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- معرفی کتاب
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره امیر کبیر
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب آموزش علیه آموزش
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره فخرالدین عراقی
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟
- طغیان سرخک