کتاب اسطوره‌شناسی اثر فاروق صفی‌زاده، به تعریف اسطوره و معرفی پهلوانان و قهرمانان ایران باستان می‌پردازد.

کتاب اسطوره‌شناسی به عنوان کتاب درسی کاردانی حرفه‌ای امور فرهنگی (اسطوره‌شناسی) مطابق با سرفصل دروس تعیین شده توسط دانشگاه جامع علمی کاربردی رسانه تدوین شده است.

اساطیر نشان دهنده‌ی فرهنگ و نحوه‌ی تفکر مردمان در دوران کهن است. زبان گویای تاریخی است از دوران‌های پیش تاریخی، سخن‌گوی بازمانده‌های گران‌بهایی است که از دل خاک‌ها بیرون کشیده می‌شود یا در دل سنگ‌ها و کوه‌ها یافت می‌گردد. اسطوره واژه‌ای ایرانی است به شکل هیستوری به معنی آگاهی و داستان است. حوادثی که در اسطوره نقل می‌شود همچون داستان واقعی تلقی می‌گردد زیرا به واقعیت‌ها برگشت داده می‌شود و همیشه منطقی را دنبال می‌کند. اسطوره گاهی به ظاهر حوادث تاریخی را روایت می‌کند، اما آن‌چه در این روایت‌ها مهم است، صحت تاریخی آن نیست، بلکه مفهومی است که شرح این داستان‌ها برای معتقدان آن‌ها در بر دارد و هم‌چنین از این جهت که دیدگاه‌های آدمی را نسبت به خویشتن و جهان و آفریدگار بیان می‌کند دارای اهمیت است.

در بخشی از کتاب اسطوره‌شناسی می‌خوانیم:

پس از نریمان و سام زال زر یا دستان زال در روایات ملی از میان خاندان پهلوانان سیستان پدید می‌آید. زال پسر سام است که بر اثر سپیدی موی پدر او را در شیرخوارگی از خود دور کرد و بر دامنهٔ البرز نهاد تا همان‌جا تباه شود. اما سیمرغ او را بدید و برداشت و به کنام خود برد و چون فرزندان خویش بپرورد و سرانجام چنان که در شاهنامه می‌بینیم به پدر بازگرداند. این پهلوان در شاهنامه زال زر و دستان نام دارد. بنا بر روایت شاهنامه زال از آن جهت بدو می‌گفتند که هنگام تولد موی سر و روی او چون پیران سپید بود و دستان از آن روی که پدر با او دستان و مکر کرده و او را به البرز کوه افگنده بود.

فهرست مطالب
اسطوره
گونه‌های اسطوره
قهرمانان باستان
پهلوانان باستان