گزارش سال ۲۰۱۹ دانشگاه «پنسیلوانیا» از برترین اندیشکده‌های جهان در طبقه بندی‌های گوناگون حاکی از برتری اندیشکده‌های آمریکایی و به خصوص پیشتازی بی قید و شرط اندیشکده «موسسه بروکینگز» دارد که چندین سال است بر ایران و پرونده هسته‌ای تهران متمرکز هستند.

دانشگاه «پنسیلوانیا» (University of Pennsylvania)، مشهور به «یو. پن»، UPenn)، از قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های آمریکا و جهان است. این دانشگاه که در سال ۱۷۴۰ تاسیس شده، در شهر «فیلادلفیا» در ایالت «پنسیلوانیا» قرار دارد و عضو «آیوی لیگ» (مجموعه ای متشکل از هشت دانشگاه‌ بسیار مشهور خصوصی آمریکا که در شمال شرقی این کشور قرار دارند) است. این دانشگاه به لحاظ قدمت، چهارمین دانشگاه قدیمی آمریکا محسوب می‌شود و طی ۱۰ سال اخیر، ۹ نفر از استادان و فارغ‌التحصیلان این دانشگاه توانسته اند جایزه نوبل کسب کنند. در سال ۲۰۱۰ این دانشگاه در بین پنج دانشگاه برتر تحقیقاتی آمریکا جای گرفت. براساس رتبه‌بندی مؤسسه QS که در سال ۲۰۲۰، دانشگاه پنسیلوانیا در رتبه ۱۵دانشگاه‌های جهان و هشتم در آمریکا قرار دارد بر اساس رتبه‌بندی مؤسسه «تایمز» در سال جاری میلادی، این دانشگاه رتبه یازدهم جهانی را به خود اختصاص داده است.

گزارش سالانه دانشگاه «پنسیلوانیا» از اندیشکده های برتر جهان

نزدیک به ۶۳۰۰ اندیشکده در سراسر جهان مشغول به فعالیت هستند و «جیمز مک گان» [۱] استاد باسابقه مطالعات بین الملل این دانشگاه که از متخصصان و کارشناسان خبره اندیشکده ها در آمریکاست و کارشناس ارشد اندیشکده «موسسه تحقیقات روابط خارجی» [۲] است، «برنامه اندیشکده ها و جامعه مدنی» [۳] با نام اختصاری TTCSP را تاسیس کرده و مدیریت آن را بر عهده دارد. وی گزارش ها و کتاب های بسیار زیادی منتشر کرده و می کند که مجموعه های TTCSP Global Go To Think Thank Index Reports فقط یکی از آنهاست که زیرمجموعه برنامه TTCSP است. این گزارش در ابتدای هر سال جدید میلادی منتشر می شود و در آن در چند دسته بندی اندیشکده های برتر بر اساس آمار و ارقام و مجموعه ای مستندات ارائه می شوند.

این گزارش اندیشکده های برتر سال ۲۰۱۹ را معرفی کرده است و در ۲۷۰ صفحه در اختیار عموم قرار گرفته است و برای تسهیل مشاهده نتایج، اندیشکده های برتر سال ۲۰۱۹ را در دسته های ذیل به مخاطب معرفی کرده است:

۱) اندیشکده های برتر جهان در سال ۲۰۱۹- برترین اندیشکده جهان

۲) اندیشکده های غیر آمریکایی برتر جهان

۳) اندیشکده های برتر آمریکایی و غیر آمریکایی جهان

۴) اندیشکده های برتر بر اساس منطقه

۱) زیر صحرای آفریقا

۲) کانادا و مکزیک

۳) آمریکای مرکزی و جنوبی

۴) آسیای مرکزی

۵) چین، ژاپن، هند و جمهوری خلق کره

۶) جنوب شرق آسیا و اقیانوسیه

۷) اروپای شرقی و مرکزی

۸) اروپای غربی

۹) خاورمیانه و شمال آفریقا

- اندیشکده های برتر بر اساس حوزه پژوهشی

۱) دفاعی و امنیت ملی

۲) سیاست خارجی و امور بین الملل

۳) اقتصاد داخلی

۴) آموزشی

۵) سیاست منابع و انرژی

۶) محیط زیست

۷) بهداشت داخلی

۸) اقتصاد بین الملل

۹) دانش و فناوری

۱۰) سیاست عمومی

۱۱) شفافیت و حکمرانی خوب

۱۲) امنیت آب و غذا

- اندیشکده های برتر بر اساس دستاوردهای ویژه

۱) بهترین کمپین هواداران

۲) بهترین مدیریت

۳) بهترین اندیشکده های تازه تاسیس

۴) بهترین اندیشکده مستقل

۵) بهترین ایده ها یا پارادایم

۶) بهترین ره نامه یا گزارش دانشجویی

۷) بهترین کنفرانس ارائه شده در یک اندیشکده

۸) بهترین اندیشکده دانشگاهی

۹) بهترین اندیشکده دولتی

۱۰) بهترین استفاده از شبکه های اجتماعی

۱۱) بهترین برنامه/ شبکه روابط عمومی

۱۲) بهترین استفاده از اینترنت

۱۳) بهترین بهره برداری از رسانه های مکتوب یا الکترونیک

۱۴) بهترین سیاستگذاری ها و ایده های خلاقانه

۱۵) قابل توجه ترین تاثیر بر سیاست عمومی

۱۶) بودجه هایی سالانه کمتر از ۵ میلیون دلار)

- در گزارش سال ۲۰۱۹، گروه جدیدی از اندیشکده ها را به درباره هوش مصنوعی کار می کنند را نیز به بررسی ههای خود افزوده است که در گزارش های سال های پیشین نبوده است.

اندیشکده «موسسه بروکینگز» [۴] برترین اندیشکده جهان: اندیشکده برتر جهان از ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸

اندیشکده برتر سال ۲۰۱۹: «بنیاد کارنگی برای صلح بین الملل» [۵]

اندیشکده های غیر آمریکایی برتر سال ۲۰۱۹ جهان:

این فهرست نام ۱۵۷ اندیشکده را در خود دارد که در میان آنها نام مراکز ذیل قابل توجه هستند:

(رتبه های آنها ذکر شده است)

۱- « Bruegel » (بلژیک)

۲- «موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک» [۶]

۵- چتم هاوس [۷]

۱۳- مرکز خاورمیانه بنیاد کارنگی برای صلح بین الملل در لبنان [۸]

۱۷- سازمان عفو بین الملل [۹] (انگلیس)

۲۷- مرکز بین المللی مطالعات صلح استکلهم (سیپری) [۱۰]

۴۴- موسسه رویال یونایتد سرویس (RUSI)[۱۱]

۴۸- موسسه مطالعات امنیت ملی (اسراییل) [۱۲]

۵۳- انستیتوی بین المللی مطالعات ایران [۱۳] (رسانا) (عربستان سعودی)

۹۸- انستیتوی مطالعات بین المللی شانگهای [۱۴]

۱۰۴- مرکز بروکینگز دوحه (قطر) [۱۵]

۱۳۱- مرکز مطالعات استراتژیک، اردن [۱۶]

۱۴۷- موسسه مطالعات اقتصادی و بین المللی روند (ایران) [۱۷]

۱۵۴- مرکز مطالعات استراتژیک بگین-سادات، اسراییل [۱۸]

۱۵۶- مرکز مطالعات الجزیره، قطر [۱۹]

اندیشکده های برتر بر اساس منطقه

در این بخش، در قسمت ایالات متحده نام ۱۰۹ اندیشکده آمریکایی ذکر شده است:

باز هم «موسسه بروکینگز» که متخصصان خبره مسائل ایران و خاورمیانه را در خود جمع دارد در صدر این فهرست دارد (نه فقط در آمریکا که در کل جهان برای سه سال پیاپی)

سایر اندیشکده های برجسته و تاثیرگذار این فهرست با ذکر رتبه عبارتند از:

۱- مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی (CSIS)[۲۰]

۲- بنیاد کارنگی برای صلح بین الملل [۲۱]

۳- بنیاد هرتیج [۲۲]

۶- مرکز بین المللی محققان وودرو ویلسون [۲۳]

۸- شورای آتلانتیک [۲۴]

۹- اندیشکده رند [۲۵]

۱۰- موسسه هودسون [۲۶]

۱۱- شورای روابط خارجی [۲۷]

۱۲- مرکز علوم و امور بین الملل بلفر [۲۸]

۱۳- موسسه کیتو [۲۹]

۱۴- مرکز امنیت آمریکای نوین [۳۰]

۱۵- موسسه سیاست عمومی امریکن اینترپرایز [۳۱]

۱۶- موسسه سیاست عمومی جیمز بیکر [۳۲]

۲۰- خانه آزادی [۳۳]

۴۴- موسسه خاورمیانه [۳۴]

۵۳- موسسه تحقیقات سیاست خارجی [۳۵]

۷۸- خدمات پژوهشی کنگره [۳۶]

۸۲- موسسه علوم و امنیت بین المللی [۳۷]

برترین اندیشکده در خاورمیانه و شمال آفریقا از۲۰۱۹-۲۰۱۶: مرکز مطالعات استراتژیک (اردن) [۳۸]

در این فهرست نام ۱۰۳ اندیشکده درج شده است.

برخی از برترین اندیشکده ها در سال ۲۰۱۹ در خاورمیانه و شمال آفریقا:

۱- مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی/ اسراییل

۲- مرکز خاورمیانه بنیاد کارنگی برای صلح بین الملل در لبنان

۳- مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک الاهرام [۳۹]/مصر

۴- مرکز مطالعات الجزیره، قطر

۵- - مرکز بروکینگز دوحه

۶- مرکز سیاست امارات (امارات عربی متحده) [۴۰]

۷- مرکز سیاست گذاری جدید برای FNA جنوب [۴۱]

۸- انستیتوی بین المللی مطالعات ایران [۴۲] (رسانا) (عربستان سعودی)

۱۳- مرکز مطالعات استراتژیک بگین-سادات، اسراییل

۲۳- مرکز مطالعات خاورمیانه و آفریقا موشه دایان [۴۳]، اسراییل

۴۹- مرکز مطالعات خلیج، عربستان سعودی [۴۴]

۶۵- انستیتوی تحقیقات فرانسه در ایران [۴۵]

۸۷- موسسه مطالعات سیاسی و بین المللی [۴۶]، ایران

۸۸- انستیتوی مطالعات استراتژیک بیت المقدس [۴۷] (اسرائیل)

اندیشکده های برتر بر اساس حوزه پژوهشی

برترین اندیشکده جهان در حوزه دفاعی و امنیت ملی از ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸: مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی [۴۸]

این فهرست نام ۱۱۰ اندیشکده را در خود دارد که با قدری تغییر رتبه می توان نام همان اندیشکده های فهرست برتر ایالات متحده، انگلیس و رژیم صهیونیستی را در رتبه های اول تا سی ام آن مشاهده کرد. با این تفاوت که در بیست نام نخست، نام چند اندیشکده ژاپنی، هندی و چینی و ترکیه ای هم به چشم می خورد.

اندیشکده هایی که نام شان در فهرست های فوق نیز دیده می شود و در این فهرست نیز در بیست نام اول قرار دارند عبارتند از:

۱- «موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک» انگلیس

۲- موسسه رند

۳- موسسه بروکینگز

۴- اندیشکده انگلیسی RUSI

۵- مرکز علوم و امور بین الملل بلفر

۶- موسسه مطالعات امنیتی اتحادیه اروپا [۴۹]

۷- بنیاد کارنگی برای صلح بین الملل

۸- شورای آتلانتیک

۹- انستیتوی ملی مطالعات دفاعی [۵۰]؛ ژاپن

۱۰- مرکز امنیت آمریکای نوین

۱۱- شورای روابط خارجی

۱۲- موسسه مطالعات امنیت ملی (اسراییل(

۱۳- بنیاد هریتیج

۱۴- انستیتوی بین المللی مطالعات استراتژیک، چین

۲۲- چتم هاوس

۲۳- موسسه هودسون

۲۴- - مرکز بین المللی مطالعات صلح استکلهم (سیپری)

۲۵- امریکن اینترپرایز

«ایران» در گزارش سالانه بررسی اندیشکده های جهان دانشگاه پنسیلوانیا

گزارش دانشگاه پنسیلوانیا در صفحه ۴۷ خود، در بخش پراکندگی اندیشکده ها بر اساس کشورها، تعداد اندیشکده های کشورمان را ۶۴ مورد ذکر می کند و در بخش اندیشکده های غیر آمریکایی برتر سال ۲۰۱۹ جهان ( «موسسه مطالعات اقتصادی و بین المللی روند» را در رتبه ۱۴۷ قرار می دهد. همچنین در فهرست برترین اندیشکده های خاورمیانه و شمال آفریقا، به «انستیتوی تحقیقات فرانسه در ایران» و «موسسه مطالعات سیاسی و بین المللی» به ترتیب رتبه های ۶۵ و ۸۷ اختصاص می دهد.

در صفحه ۱۲۹ این گزارش (جدول شماره ۱۸)، که نام ۹۹ اندیشکده برتر در حوزه سیاست محیط زیست ذکر شده، نام «مرکز توسعه پایدار» [۵۱] ایران در رتبه ۴۰ قرار دارد.

در صفحه ۱۶۳، جدول شماره ۲۷ به برترین اندیشکده ها در حوزه امنیت غذا اختصاص دارد و ۱۳۶ مرکز تحقیقاتی ذکر شده، نام «پژوهشکده ملی تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی» [۵۲] از ایران، در جایگاه ۷۳ قرار گرفته است.

همچنین در بخش «اندیشکده های برتر بر اساس دستاوردهای ویژه»، باز هم نام اندیشکده «موسسه بروکینگز» دیده می شود. چرا که گزارش «محدود کردن قابلیت های آتی هسته ای ایران» [۵۳] به عنوان یکی از بهترین گزارش هایی که در سال ۲۰۱۹ از سوی اندیشکده ها تولید شده است، برگزیده شده است.