پارک علم و فناوری دانشگاه شریف با ارائه خدمات متنوع آموزشی و مشاوره‌ای به گروه‌های ایده‌پرداز برای خلق کسب و کارهای دانش‌بنیان در تلاش است فرهنگ نوآوری را در بین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در ایران افزایش دهد.

حاصل تلاش ۲۰ ساله دانشگاه شریف شکل گیری مجموعه عظیم ناحیه نوآوری شریف در اطراف این دانشگاه است.

علم علاوه برکارکرد آگاهی بخشی و پاسخ دادن به سوالات بشر در مورد پدیده های مختلف، باید کارکرد ارائه خدمت و تسهیل زندگی انسان را هم بر عهده بگیرد. حداقل بعد از رنسانس و با وقوع انقلاب در نگرش جامعه اروپایی نسبت به انسان، خدا و پدیده های دیگر، علم هم از جایگاه الهی به جایگاه زمینی و مادی سقوط کرد و این گزاره که علم فقط برای ارتباط بشر با خالق است جای خود را به گزاره علم باید سودمند باشد و قدرت و ثروت خلق کند، داد.

به دنبال این تغییر نگرش، دانشگاه ها و مراکز علمی هم تلاش کردند با به کار بستن راهکارهای مختلف، علم را در خدمت نیازهای مادی بشر در آورده تا بتوانند خلق قدرت و ثروت کنند. در ایران هم مراکز علمی کشور به امید پیوند دانشگاه با جامعه و صنعت طرح های مختلفی را اجرا کرده و در این زمینه دغدغه مند بوده اند.

در این بین یکی از راهکارهایی که دانشگاه ها به سمت آن رفته اند ایجاد پارک های علم و فناوری برای پیوند برقرار کردن بین بازیگران مختلف عرصه علم، خدمات و صنعت است. در این میان ناحیه نوآوری دانشگاه شریف یکی از ناحیه هایی است که در این زمینه فعال است و تلاش دارد علم را به عنوان خونی وارد رگ های کشور و خدمات در کشور کرده و عرصه اجتماعی را برای زندگی انسان تسهیل کند.

سابقه فعالیت های کارآفرینی و کسب و کار دانش بنیان در دانشگاه شریف به ۲۰ سال پیش یعنی سال ۱۳۷۹ برمی گردد. در این سال دانشگاه شریف رسما وارد ترویج کسب و کارهای مبتنی بر دانش و نوآوری شد. البته شکل گیری پارک دانشگاه شریف به همین راحتی ممکن نشده و مراحل مختلفی طی شده تا امروز پارک علم و فناوری به عنوان یک مجموعه عظیم در اطراف دانشگاه شریف شکل گیرد. دانشگاه شریف اولین قدم خود در مسیر کسب و کارهای دانش بنیان را با تاسیس مرکز کارآفرینی شروع کرد. مرکزی که تلاش می کرد برای فارغ التحصیلان دانشگاهی متناسب با تخصص آنان کار ایجاد کند.

مرحله بعد از مرکز کارآفرینی، شکل گیری مراکز رشد و صندوق های پژوهش و فناوری در دانشگاه شریف بود. تاسیس شتاب دهنده شریف و مجتمع خدمات فناوری شریف و در نهایت اخذ مجوز تاسیس پارک علوم و فناوری دانشگاه شریف آخرین حلقه شکل گیری ناحیه نوآوری شریف است.

سه سالی است که مجوز پارک علم و فناوری دانشگاه شریف اخذ شده و همه فعالیت های کارآفرینی دانشگاه شریف در این پارک تجمیع شده است. اقداماتی که به گفته مسئولان این پارک در روند ۲۰ ساله و به صورت درون زا امروز در حال شکوفا شدن است.

حلقه های مختلف ایجاد کسب و کارهای دانش بنیان

«مجید دهبیدی پور» رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه شریف با بیان اینکه در زمان حاضر در ناحیه نوآوری دانشگاه شریف مراکز مختلفی در حال فعالیت هستند، به خبرنگار ایرنا گفت: نهادهای مختلفی برای توسعه کسب وکارهای دانش بنیان فعالیت می کنند. مراکزی مثل توسعه کارآفرینی، شتاب دهنده ها، مراکز رشد، صندوق های نوآوری که هر کدام فعالیت های مختلف و مختص به خود را بر عهده دارند.

وی با بیان اینکه شتاب دهنده شریف حدود ۱۲۰ واحد فناور جذب کرده و برای توسعه آن ها خدماتی ارائه کرده است، اظهار داشت: در مرکز رشد دانشگاه شریف شاهد حضور ۳۰۰ شرکت دانش بنیان هستیم که توسط دانشجویان، فارغ التحصیلان و اساتید دانشگاه راه اندازی شده است. و همچنین حدود ۵۰۰ شرکت کسب و کار و سرمایه گذار با هویت های مختلف اکنون در اطراف دانشگاه مستقر هستند.

دهبیدی پور با بیان اینکه نتیجه ۲۰ سال فعالیت دانشگاه شریف در حوزه کسب و کارهای دانش بنیان ترویج فرهنگ نوآوری در دانشگاه است، ادامه داد: مرکز کار آفرینی وظیفه فرهنگ سازی، ترویج، اطلاع رسانی و آموزش افراد دارای ایده برای ایجاد کسب و کارهای فناورانه را بر عهده دارد. فرض کنید من دانشجویی هستم که سال اول یک رشته مهندسی را در فلان دانشگاه در حال تحصیل هستم.

مرکز کارآفرینی خدماتی که می تواند به من ارائه کند این است که من را با کارآفرینان موفق آشنا کند، نشست آشنایی برگزار و تجربیات کار آفرین ها را مستند کند تا من دانشجو با مطالعه آن ها به مسیری که می تواند من را به ایجاد کسب و کار برساند. مرکز کار آفرینی جزء اولین حلقه ها برای تاسیس کسب و کار فناورانه است.

وی ادامه داد: شتاب دهنده ها هم این وظیفه را بر عهده دارد که بستری فراهم کند تا گروهی از دانشجویان که دارای یک ایده محوری مشخص هستند در آن جا مستقر شوند و از خدمات حمایتی، مشاوره ها و توانمند سازی شتاب دهنده استفاده کنند. تا بتوانند آن ایده اولیه که داشتند را تبدیل به یک محصول اولیه قابل قبول کنند. وقتی تعدادی دانشجو ایده ای در ذهن دارند دور هم جمع می شوند و هر کسی دوره هم کاری انجام می دهد و کار را به مرحله ای می رسانند که وقتی به یک سرمایه گذار کار را ارائه می کنند یک ایده انتزاعی در ذهن نباشد و سرمایه گذار احساس کند این ایده می تواند یک محصول سود آور باشد. شتاب دهنده ها اکثرا در کشور ما خصوصی هستند و ما کمتر دانشگاهی داریم که شتاب دهنده داشته باشند.

عضو هیات علمی دانشگاه شریف با اشاره به این مسئله که ما حدود ۶۰ ماه است که شتاب دهنده شریف را ایجاد کرده و از تجربیات فارغ التحصیلان و بخش خصوصی نهایت استفاده را می کنیم، گفت: معتقد هستیم که بدون تجربیات بخش های مختلف این شتاب دهنده نمی توانند به موفقیت برسند بنابراین ارتباط خود را با همه بخش ها گسترش دادیم. یکی دیگر از مسائلی که باید مورد توجه قرار بگیرد این مسئله است که در شتاب دهنده های خصوصی در ازای خدماتی که به شما ارائه می دهند یک درصدی از سهام محصول را هم از شما درخواست می کنند. اما در مرکز رشد، تیم هایی که شرکت خود را ایجاد کرده اند می توانند سه سال مستقر شوند.

وی در مورد خدماتی که مراکز رشد به شرکت های مستقر در آن ارائه می دهد هم تصریح کرد: علاوه بر فضای استقرار که یارانه ای است و ارزان برای شرکت ها حساب می شود خدمات آموزشی و مشاوره ای، اصول شرکت داری، قانون کار، بیمه و.. هم به شرکت ها ارائه می شود. و عملا مرکز رشد جایی است که افراد کسب و کار خود را می توانند در آن از آب و گِل دربیاورند. صندوق های خطر پذیر یا پژوهش و فناوری هم به این تیم ها خدمات مالی و اعتباری ارائه می کنند.

وی در مورد ماهیت پارک های علم و فناوری هم بیان داشت: اجتماع مراکزی که برای شما توضیح دادم باعث شکل گیری پارک های علم و فناوری می شود. یعنی پارک دارای شتاب دهنده، مرکز رشد، مجمتع های فناوری و شرکت های مختلف است. پارک ها دارای ساختمان هایی هستند که وقتی شرکت ها بزرگ شدند تیم ها می تواند برای خود ساختمان بسازند و در پارک کار کنند.در پارک ها از تیم دو نفره وجود دارد تا تیمی که شرکت خود را راه انداخته و در زمان حاضر ۵۰۰ پرسنل دارد.

رئیس پارک علوم وفناوری دانشگاه شریف در پاسخ به این پرسش که فرایند ورود به پارک علم و فناوری دانشگاه شریف چگونه است، هم گفت: سه مسیر برای دانشجویان، فارغ التحصیلان و اعضای هیات علمی وجود دارد تا با پارک علم و فناوری وارد همکاری شوند. یک مسیر برای دانشجویانی است که تیم تشکیل داده اند و ایده دارند ولی از کسب و کار خود مطمئن نیستند و شرکتی ثبت نکرده اند این ها باید در شتاب دهنده ها فعالیت کنند. ثبت نام در شتاب دهنده ها هم از طریق سامانه (setak.sharif.ir) صورت می گیرد.

دهبیدی پور در مورد مسیر ثبت نام کسانی که شرکت تاسیس کرده اند هم اظهار داشت: کسانی که شرکت خود را ایجاد کرده و از شتاب دهنده خارج شده اند آن ها باید به مرکز رشد تقاضا دهند و در سامانه مرکز رشد ثبت نام کنند. حالت سوم وقتی است که این تیم ها تبدیل به شرکت های پایدار شدند و دارای پرسنل هستند و یکی، دو میلیارد فروش دارند این تیم ها باید به دانشگاه شریف درخواست دهند.

رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه شریف در پاسخ به این سوال که دانشگاه شریف چه حمایتی از تیم های نوآور می کند، هم گفت: ما به عنوان دانشگاه شریف ناحیه نوآوری را ایجاد نکرده ایم و یک ناحیه ای نیست که دولتی باشد. این ناحیه به طور طبیعی رشد کرده به این صورت که شرکت هایی که از مسیر نوآوری و کسب و کارهای دانش بنیان تاسیس شده اند دفاتر کار خود را در اطراف دانشگاه ایجاد کرده اند چرا که این ها نیاز به نیروی انسانی با استعداد و خلاق دارند و کسانی از لحاظ علمی و فناوری به روز باشند. چرا که عنصر اصلی شرکت های دانش بنیان همین مسئله است. بگذارید مسئله را اینگونه جا بیندازم که تمدن های قدیمی در کجاها شکل می گرفتند کنار رودخانه ها، اکنون هم دانشگاه شریف چنین نقشی دارد.

وی با بیان اینکه روند طبیعی برای رشد ناحیه نوآوری دانشگاه شریف طی شده و دانشگاه اقدام به تاسیس و گسترش آن نکرده است، ادامه داد: کاری که ما به عنوان دانشگاه شریف در این ناحیه انجام می دهیم این است که بازیگران مختلفی که در این مجموعه هستند را به هم وصل کنیم. کاری که ما انجام می دهیم برقرار کردن ارتباط بین انواع بازیگران کسب و کارهای دانش بنیان است چرا که این گونه احتمال موفقیت و خلق ارزش تیم ها بیشتر است. ما معتقد هستیم که این ناحیه باید رشد طبیعی خود را طی کند.