حسین مهدی‌تبار - تحلیلگر امور بین‌الملل
 - «خشکسالی ۶۰ درصد اروپا را تهدید می‌کند.» این را رصدخانه خشکسالی اروپا اعلام کرده. در مورد وضعیتی اضطراری که به دلیل تغییرات آب‌وهوایی ایجاد شده است. به گفته رئیس تجزیه و تحلیل انرژی اروپا، ذخیره آب در فرانسه و اسپانیا به کمترین میزان خود در دو دهه گذشته رسیده است.

به دلیل موج گرما، صدها نفر در اروپا کشته یا آواره شده‌اند. اکنون بیش از ۱۰۰ شهر در فرانسه به آب آشامیدنی متکی هستند که توسط کامیون حمل می‌شود. در طول هفته‌های گذشته پرتغال و اسپانیا دست‌کم هزار مورد مرگ ناشی از افزایش گرما را ثبت کرده‌اند. سیستم اطلاعات آتش‌سوزی در اروپا خطر برای جنگل‌های اروپای غربی را «بسیار شدید» می‌داند. در طول یک‌سال اخیر بیش از ۵۱۵ هزار هکتار جنگل آتش گرفته. آتش‌سوزی هفته گذشته در جنوب فرانسه، ۱۰ هزار نفر را مجبور به تخلیه کرده است.

به دلیل موج گرما، صدها نفر در اروپا کشته یا آواره شده‌اند. اکنون بیش از ۱۰۰ شهر در فرانسه به آب آشامیدنی متکی هستند که توسط کامیون حمل می‌شود.کاهش قابل توجه بارندگی
شدت خشکسالی به اندازه‌ای است که به عقیده کارشناسان شاید بدترین خشکسالی اروپا در پنج قرن اخیر باشد. کاهش بارندگی در افزایش موج گرما رکوردهای جدیدی در سراسر اروپا به ثبت رسانده است. بارندگی در لندن که میانگین آن در جولای(تیرماه) سال‌های گذشته ۴۵ میلی‌متر بوده، حالا به سختی به یک میلی‌متر می‌رسد. تصاویر هوایی، پارک‌هایی در لندن را نشان‌ می‌دهد که پیش از این سبز و حالا خشک دیده‌ می‌شوند.

به گزارش اداره هواشناسی بریتانیا، ماه گذشته خشک‌ترین ماه جولای این کشور از سال ۱۹۳۵ تا کنون است. در حالی که کشورهای اروپایی به دلیل جنگ اوکراین، در تلاش برای ذخیره انرژی برای مصارف زمستانی هستند، افزایش گرمای بی‌سابقه، مصرف انرژی در اروپا را به طرز قابل توجهی افزایش داده که باعث رشد قیمت انرژی می‌شود. بر همین اساس در فرانسه و آلمان در روزهای گذشته رکورد جدیدی از قیمت برق به ثبت رسیده است.

اقتصاد اروپا چگونه تاثیر می‌پذیرد؟
گزارش‌ها از کاهش جدی سطح آب در رودخانه‌های مهم اروپا خبر می‌دهند. رودخانه‌ها به عنوان یکی از اصلی‌ترین معابر حمل‌ونقل تجاری در اروپا شناخته می‌شوند که سالیانه دست‌کم، یک هزار کیلو بار به ازای هر اروپایی جابه‌جا می‌کنند. اتحادیه اروپا به دنبال آن است تا حمل‌ونقل از طریق آبراه‌های داخلی را تا ۲۰۳۰ بیش از ۲۵ درصد افزایش دهد.

مهم‌ترین تاثیر کاهش سطح آب در رودخانه‌ها بر قیمت انرژی و حمل‌ونقل خود را نشان می‌دهد که همین حالا هم به دلیل جنگ در اوکراین افزایش قابل توجهی داشته است. به دلیل کاهش عمق، کشتی‌های تجاری ناچار به حمل بارهایی با وزن کمتر هستند که این مساله تعداد حمل‌ونقل را با وجود افزایش قیمت، بیشتر می‌کند. در نتیجه به احتمال زیاد اقتصادهای اروپایی تورم شدیدتری را تجربه خواهند کرد.

زمانی که رودخانه راین هم آب ندارد!
رودخانه‌های «راین» و «دانوب» که محورهای اساسی برای تجارت خارجی قطب‌های صنعتی اروپا محسوب می‌شوند تحت تاثیر گرمای بی‌سابقه قرار گرفته‌اند. ۵۸ میلیون نفر در منطقه راین زندگی می‌کنند و آب‌های این رودخانه برای مصارف آشامیدنی، صنعتی، کشاورزی و تولید برق مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. سال ۲۰۱۸ اخلال موقت در عملکرد رودخانه راین، نزدیک به ۵ میلیارد دلار به اقتصاد آلمان ضربه زده بود. پیش‌بینی می‌شود با موج اخیر گرما خسارت‌ها بیش از این باشد.

سال ۲۰۱۸ اخلال موقت در عملکرد رودخانه راین، نزدیک به ۵ میلیارد دلار به اقتصاد آلمان ضربه زده بود. پیش‌بینی می‌شود با موج اخیر گرما خسارت‌ها بیش از این باشد.در حالی که گزارش سال‌های گذشته عمق راین را در این زمان سال حداقل دو متر ثبت کرده، پیش‌بینی‌ها از کاهش عمق این رودخانه تا چهل سانتی متر خبر می‌دهند. با توجه به این‌که در بخش‌هایی از این رودخانه حداقل عمق لازم برای عبور کشتی‌ها ۱.۵ متر است کاهش سطح آب عبور بسیاری از کشتی‌ها را با مشکل مواجه می‌کند.

 به گزارش رویترز، در روزهای اخیر بعضی از کشتی‌ها مجبور شده‌اند با یک چهارم ظرفیت از راین عبور کنند. به نوشته دویچه‌وله، این مساله به افزایش قیمت کالاهایی منجر می‌شود که حمل‌ونقل آن‌ها به راین وابسته است.

رودخانه «پو» در ایتالیا نیز با وضعیت مشابهی روبرو شده؛ حوزه این رودخانه میزبان دست‌کم ۳۰ درصد جمعیت ایتالیاست. ۳ میلیون راس گاو برابر با نیمی از موجودی ایتالیا به این رود وابسته است. به گفته نخست‌وزیر ایتالیا بحران آب این رودخانه جدی‌ترین بحران در طول ۷۰ سال گذشته است.

چگونه موج‌ گرما به تامین انرژی اروپا لطمه می‌زند؟
به گزارش واشنگتن پست، موج بی‌سابقه گرما، بحران انرژی اروپا را که به‌دلیل جنگ اوکراین ایجاد شده، عمیق‌تر می‌کند. رئیس نیروگاه آلمانی یونیپر که در امتداد رود راین قرار دارد، می‌گوید ممکن است مجبور شود تولید خود را کاهش دهد.

به گزارش بلومبرگ، کاهش سطح آب، حمل زغال سنگ را که در اثر جنگ اوکراین قرار بود به جای گاز برای تولید برق استفاده شود با مشکل مواجه می‌کند. در نتیجه به دلیل عدم امکان انتقال زغال سنگ از رودخانه‌ها، آلمان مجبور است از حمل‌ونقل زمینی استفاده کند که هزینه‌های تولید انرژی را افزایش خواهد داد.

از طرفی، وحشت از زمستان سرد با وجود تحریم روسیه، نروژ را به عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان برق به ذخیره انرژی برای زمستان وادار کرده است؛ مقام‌های نروژ از کاهش صادرات برق می‌گویند که می‌تواند اوضاع را برای صنایع در اروپا بحرانی‌تر کند.

موج بی‌سابقه گرما، بحران انرژی اروپا را که به‌دلیل جنگ اوکراین ایجاد شده، عمیق‌تر می‌کند.فرانسه هم که معمولا صادرکننده برق است، نمی‌تواند به کاهش مشکلات انرژی کمک کند. نیمی از نیروگاه‌های اتمی این کشور برای تعمیر غیرفعال هستند و نیم دیگر هم به دلیل افزایش دمای رودخانه‌ها عملکرد مطلوبی ندارند. افزایش دمای رودخانه «گارون» و «رون» در جنوب فرانسه، خنک شدن نیروگاه های هسته‌ای این کشور را مختل کرده است. نیروگاه‌های اتمی سوئیس هم در وضعیت مشابهی قرار دارند.انرژی‌های تجدیدپذیر آسیب دیده‌اند
در حالی که با برنامه‌ریزی اتحادیه اروپا قرار بود بخشی از مشکلات مربوط به انرژی با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر جبران شود تولید انرژی برقآبی هم به دلیل کاهش سطح آب با مشکل مواجه شده است. در ایتالیا که یک پنجم تولید برق به نیروگاه‌های برقآبی وابسته است وضعیت مطلوب نیست.

یکی از مسئولان «انل» که بیش از ۵۰۰ نیروگاه برقآبی در این کشور دارد می‌گوید: «ما در حال تجربه وضعیتی هستیم که در تاریخ صنعتی ما ثبت نشده است.» او می‌گوید: تولید برقآبی این شرکت که به دلیل کمبود آب با مشکل مواجه شده، نسبت به سال گذشته با کاهش ۵۰ درصدی روبروست.

وزیر کشاورزی اسپانیا می‌گوید ممکن است موج گرما تولید غلات این کشور را ۱۳ درصد کاهش دهد.تاثیر خشکسالی بر کشاورزی اروپا
دامنه اثرات موج گرما به مساله انرژی ختم نمی‌شود. به دلیل جنگ در اوکراین، اروپا تحت تاثیر تورم ناشی از کاهش عرضه مواد غذایی قرار گرفته است. در حالی که مقام‌های اروپایی به دنبال افزایش تولید برای جبران زنجیره غذایی بودند، بسیاری از محصولات کشاورزی در اروپا به علت خشکسالی با کاهش تولید روبرو شده‌اند.

مرکز تحقیقات مشترک کمیسیون اروپا پیش‌بینی کرده تولید سویا و ذرت با کاهش ۹ درصدی مواجه شود. در فرانسه به عنوان چهارمین تولیدکننده گندم جهان، تولید گندم ۴ درصد و در آلمان تولید محصولات کشاورزی ۱۰ درصد افت خواهد کرد. وزیر کشاورزی اسپانیا هم می‌گوید ممکن است موج گرما تولید غلات این کشور را ۱۳ درصد کاهش دهد. همین حالا هم به دلیل کاهش تولیدات زیتون، قیمت روغن زیتون اسپانیا نسبت به سال گذشته رشد ۸ درصدی را تجربه کرده. اسپانیا نیمی از روغن زیتون جهان را تامین می‌کند.

در دره‌ رود پو در ایتالیا که محل حدود ۳۰ درصد از تولیدات کشاورزی این کشور است، به تولید ذرت و برنج آسیب رسیده و سطح تولید بعضی از محصولات، به پایین‌ترین میزان ۷۰ سال اخیر سقوط کرده است. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ گرمایش زمین سالانه ۳.۵ درصد از درآمد کشاورزی سراسر اروپا بکاهد.

پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ گرمایش زمین سالانه ۳.۵ درصد از درآمد کشاورزی سراسر اروپا بکاهد.وضعیت در سال‌های آینده بدتر می‌شود
با وجود خشکسالی، از طرفی سیاست‌های سبز اروپا برای مقابله با موج گرما به دلیل ناتوانی در حذف زغال‌سنگ و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر شکست می‌خورد. از طرف دیگر هم موضع اروپا در مقابل روسیه تحت شعاع قرار می‌گیرد. بر اساس آن‌چه نشریه «فارین افرز» چندی پیش نوشته بود، «انرژی» مساله‌ای است که اتحادیه اروپا را تضعیف کرده و از یکپارچگی آن در برابر روسیه می‌کاهد. پیش از این انتظار می‌رفت اتحادیه اروپا بتواند با حل مساله انرژی در جنگ اقتصادی با روسیه پیروز شود.

به نوشته‌ پولیتیکو، افزایش اثرات تورمی ناشی از موج گرما، نارضایتی‌های عمومی را در آستانه انتخابات‌های پیش روی اروپا در پاییز افزایش می‌دهد. در نتیجه موج گرما علاوه بر اقتصاد، باعث تغییرات مهمی در سیاست‌های داخلی و خارجی اروپا خواهد شد. بیشتر رودخانه‌های اروپا از یخچال‌های طبیعی در آلپ تغذیه می‌کنند. از آن‌جایی که دانشمندان انتظار دارند پوشش یخی آلپ تا سال ۲۰۵۰ به نصف کاهش یابد آینده‌ مطلوبی هم در انتظار اروپا نیست.

در نتیجه موج گرما علاوه بر اقتصاد، باعث تغییرات مهمی در سیاست‌های داخلی و خارجی اروپا خواهد شد.پی‌نوشت:

https://www.bloomberg.com/news/features/۲۰۲۲-۰۸-۱۰/europe-s-low-water-levels-threaten-rhine-river-hit-۸۰b-trade-lifeline

https://www.bloomberg.com/news/articles/۲۰۲۲-۰۸-۰۸/norway-must-follow-eu-rules-if-cutting-power-exports-lobby-says

https://www.bloomberg.com/features/۲۰۲۱-glaciers-melting-climate-change-data/#xj۴y۷vzkg

‏https://www.theguardian.com/environment/ng-interactive/۲۰۲۲/jul/۲۶/how-europe-has-been-hit-by-record-fire-damage-and-temperatures

https://www.bloomberg.com/news/articles/۲۰۲۲-۰۸-۱۰/german-power-hits-a-fresh-record-as-energy-crisis-heats-up

‏https://www.reuters.com/business/sustainable-business/rhine-level-germany-falls-again-ships-only-part-loaded-۲۰۲۲-۰۸-۰۸

‏https://www.axios.com/۲۰۲۲/۰۸/۱۰/drought-european-union-uk-threat-heat-climate-crisis

‏https://www.dw.com/en/rivers-across-europe-are-too-dry-too-low-and-too-warm/a-۶۲۷۵۸۸۵۳

‏https://www.bloomberg.com/news/articles/۲۰۲۲-۰۸-۰۲/spanish-heatwave-saps-olive-oil-output-from-world-s-top-exporter

‏https://www.theguardian.com/environment/gallery/۲۰۲۲/aug/۰۸/europes-worst-ever-drought-in-pictures

‏https://www.washingtonpost.com/climate-environment/۲۰۲۲/۰۸/۱۱/europe-drought-heatwave-fires-climate

‏https://www.consilium.europa.eu/en/policies/climate-change

‏https://www.bloomberg.com/news/articles/۲۰۲۲-۰۸-۰۸/german-power-rises-to-record-as-heat-wave-scorches-europe#xj۴y۷vzkg