لیلا اصلانی
 
زمان زیادی از شناسایی ویروس اچ پی وی نمی گذرد، اما حالا بسیاری از متخصصان زنان و زایمان، اورولوژیست ها و آنکولوژیست ها می‌دانند که یک سرشایع شدن بیماری‌هایی مانند سرطان دهانه رحم، زگیل‌های تناسلی، سرطان حنجره و انتهای روده بزرگ به انواعی از خانواده این ویروس بر می‌گردد. ویروسی که حالا متخصصان کشورمان مدتی است واکسن آن را تولید کرده و برای پیشگیری از این بیماری های خطرناک دردسترس عموم مردم قرار داده‌اند.

گروه ایرنا زندگی - خانواده ویروس‌های اچ پی وی چندان کم جمعیت نیستند.تا کنون بیش از صد نوع ویروس از این گروه شناسایی شده‌اند. متخصصان نیز به این شناخت دقیق رسیده‌اند که بیش از ۴۰ مورد از این ویروس ها از راه رابطه جنسی به افراد منتقل می‌شوند، اما این موضوع به این معنا نیست که دیگر افرادی که این نوع رابطه را ندارند از این ویروس مصون می‌مانند. ویروس پاپیلومای انسانی که با نام مخفف اچ پی وی از آن یاد می شود از طریق تماس پوست به پوست نیز منتقل می شود و این یعنی زنگ خطر سرایت این ویروس برای بیشتر گروه های سنی جامعه به صدا در آمده است. خوشبختانه مدتی است که واکسن این ویروس در کشورمان در کنار دیگر واکسن های خارجی به تولید انبوه رسیده است. فرصتی که «دکتر شیرین نیرومنش» فلوشیپ پریناتولوژی، متخصص زنان و زایمان و استاد تمام دانشگاه تهران از آن به عنوان پیشگیری از ابتلا به چند سرطان خطرناک یاد می کند و از ضرورت های تزریق این واکسن می گوید.

متهم ردیف اول؛ رابطه جنسی غیر بهداشتی

با این که شایع ترین راه انتقال این نوع از ویروس ها رابطه جنسی (با شرایط غیر بهداشتی) است. بسیاری از دیگر افراد بدون این نوع رابطه به انواع دیگری از این ویروس آلوده می شوند. «دکترنیرومنش» با اشاره به شایع ترین این بیماری ها توضیح بیشتری در باره نحوه انتقال این ویروس می‌دهد: «پاپیلوما نوعی عفونت ویروسی است و معمولا از راه رابطه جنسی به دیگر افراد سرایت پیدا میکند. این ویروس به طور کلی می تواند زمینه‌ساز بیماری ها و سرطان های خطرناکی در دهانه رحم، اندام تناسلی، دهان، گلو و حنجره شود. ممکن است فردی چند نوع از این ویروس را همزمان در بدن خود داشته باشد. متاسفانه به دلایلی در سال های گذشته این ویروس و انتقال آن شایع تر از قبل شده است و ضرورت این وجود دارد که بیش از پیش در رابطه با این ویروس و بیماری هایی که ایجاد می کند اطلاع رسانی های عمومی صورت بگیرد.»

ضرورتی به نام آموزش عمومی

استاد رشته تخصصی بیماری های زنان در دانشگاه تهران می‌گوید سن نخستین رابطه جنسی در جامعه پایین آمده و باید با این واقعیت رو به رو شویم و پیش از این که دختران جوان ما با این بیماری ها دست به گریبان شوند حتما در این زمینه باید اقدام به آموزش های عمومی کنیم: «با این که همه ویروس های نوع اچ پی وی خطرناک نیستند اما هر کدام شان می‌توانند زمینه‌ساز بیماری های متعدد داخلی و حتی سطحی شوند. زگیل های تناسلی به واسطه این ویروس در بدن انسان ظاهر می شوند. سرطان های مقعد، دهانه رحم و دهان خطرناک ترین بیماری هایی هستند که این ویروس زمینه ساز آن ها می شود.پیش از این گفته می شد که تعداد شرکای جنسی متعدد باعث بروز این ویروس و انتقال آن می شود.اما اکنون ما در مطب های مان با دختران تازه ازدواج کرده مواجه می شویم که به انوع این ویروس آلوده شده اند و با این که پیش از این رابطه کامل جنسی نداشته اند از طریق همسران شان مبتلا به این ویروس شده اند.

این واکسن تک جنسیتی نیست

ویروش شماره ۱۶ و ۱۸ از خطرناکترین ویروس های خانواده اچ پی وی هستند که باعث ایجاد سرطان دهانه رحم در زنان می شوند.همین موضوع باعث شده در افکار عمومی این ویروس تنها به دسته بیماری های شایع زنان گره بخورد و از دیگران ویروس ها و بیماری های متعدد آن ها کمتر صحبت شود.«دکتر نیرو منش» می گوید تزریق واکسن اچ پی وی برای تمامی افرادی که رابطه جنسی دارند ضرورت دارد:«در خارج از کشور فارغ از این که فرد این نوع رابطه را داشته باشد یا نه درباره ضرورت تزریق این واکسن حتی در مدارس فرهنگ سازی و زمینه چینی می شود.افراد از سن ۹ سال به بالا مجوز تزریق این واکسن را دارند. این درحالی است که متاسفانه در کشور مان تصور اولیه این است که این ویروس صرفا باعث ایجاد بیماری در زنان می شود و مردان از آن مصون هستند.» این متخصص پریناتولوژی می گوید این درست است که ویروس شماره ۱۶ و ۱۸ اچ پی وی باعث سرطان شایعی در زنان می‌شوند اما به این معنا نیست که مردان در انتقال و ایجاد این بیماری ها سهمی نداشته باشند: «تا زمانی که این ارتباط وجود داشته باشد لازم است که هم زنان و هم مردان نسبت به تزریق این واکسن اقدام کنند. ابتلا به اچ پی وی در مردان نیز شایع است و به دلیل رابطه های دهانی در مردان باعث ایجاد سرطان های حنجره و دهان می‌شود.»

چه گروه‌های سنی به این واکسن نیاز دارند؟

برخلاف تصور عمومی بهتر است این واکسن پیش از شروع هر نوع رابطه جنسی به دختران و پسران نوجوان تزریق شود. دکتر نیرو منش می‌گوید متاسفانه در این زمینه شاهد اطلاع رسانی ضعیفی بوده ایم و اکنون در مطب ها با انجام آزمایش های پاپ اسمیر شاهد ابتلا زنان جوان متاهل به این ویروس خطرناک هستیم: «با توجه به این که می گوییم شایع ترین دلیل انتقال این ویروس رابطه جنسی است تصور عمومی به این سمت رفته که همزمان با این رابطه باید این واکسن را دریافت کنند.اما نکته مهم ظرفیت بسیار بالا و خوب این واکسن در پیشگیری از این بیماری هاست. بنابراین لازم است که در سنین پیش از ایجاد رابطه جنسی بین ۱۱ تا ۱۵ سالگی نخستین دز این واکسن را تزریق شود.»

چند دز واکسن اچ پی وی باعث پیشگیری از بیماری می شود؟

انواع واکسن های اچ پی وی به تایید سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و دارو در ایالت متحده رسیده اند. این واکسن های پلتفرم های متفاوت دارند اما نکته مشابه در بیشتر آن ها این است که در سه دز تزریق می شوند. استاد رشته تخصصی زنان و زایمان دانشگاه تهران در این باره توضیح می‌دهد: «واکسن اچ پی وی در سه دز تزریق می شود. پس از نخستین دز برای نوع خارجی آن باید دو ماه بعد برای تزریق دز دوم و ۶ ماه بعد برای دز سوم اقدام شود. در نوع ایرانی آن پس از دریافت دز اول یک ماه بعد برای دز دوم و ۶ ماه بعد برای دز سوم باید مراجعه به مراکز تزریق این واکسن انجام شود.»

به بومی‌سازی این واکسن افتخار کنیم  

دکتر شیرین نیرومنش می‌گوید تا مدتی بعد از شناسایی این ویروس در ایجاد سرطان های خطرناک خبری از واکسن برای آن نبود. اما اکنون به فاصله کمی از تایید نوع خارجی این واکسن در جوامع بین المللی و پیشرفته شاهد بومی سازی این واکسن در میهن عزیزمان هستیم: «وقتی برای نخستین بار خبر تولید واکسن داخلی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ پی وی را شنیدم بسیار مسرور شدم. برای ما که روزانه در مطب های مان افرادی را ویزیت می کنیم که به واسطه این ویروس و اطلاع رسانی های ضعیف مبتلا به سرطان‌های خطرناک شده اند این خبر شیرینی مضاعفی داشت.»

مزیت‌های واکسن داخلی

این متخصص بیماری‌های زنان و زایمان از مزیت در دسترس قرار گرفتن واکسن اچ پی وی می گوید: «نوع خارجی این واکسن نیز موجود است اما با توجه به گران بودن آن و سختی های ورود آن در شرایط تحریم اقتصادی تولید ملی آن اتفاق بسیار مبارکی است. واکسن داخلی اچ پی وی با قیمت تمام شده پایین ترین به فروش می رسد و همین موضوع می تواند کمک زیادی به اقبال نشان دادن و استفاده آن در بین عموم مردم کند. با بومی شدن ساخت این واکسن دیگر نگران تحریم ها و بالا و پایین شدن نرخ ارز نیستیم. پس ما بابت این اتفاق بسیار خرسند هستیم و به همه والدین این توصیه را داریم که در سنین پایین نوجوانی این واکسن مصون کننده از بیماری های خطرناک را به فرزندان شان تزریق کنند. امید ما این است که با انجام این نوع پیشگیری ها شاهد کاهش و پیشگیری از سرطان های خطرناک دهانه رحم و حنجره و دهان شویم.»