لیلا اصلانی

گروه ایرنا زندگی - روز اول تیرماه بود که خبر کوتاهی دوباره شرایط ممنوع الخروج کردن مردان را بر سر زبان ها انداخت. رییس یک فدارسیون که از دو سال پیش به دلیل عدم پرداخت کامل مهریه با همسر سابقش وارد چالش شده بود برای بار دوم از مزرها گذر کرد. شکایت همسر سابق او قانون شکنی و عدم اجرای این حکم است. در این مطلب با همکاری کارشناسان گروه وکلای آرتین به سوالات رایج در این باره پاسخ داده‌ایم.

آیا مردان پیش از پرداخت کامل مهریه ای که عندالمطالبه بود و توسط زن درخواست شده است می توانند از مرز های کشور عبور کنند؟ممنوع الخروج بودن مرد باید توسط زن مطالبه شود یا قانون از خروج مردی که در دادگاه مکلف به پرداخت مهریه شده جلوگیری می کند؟

در این زمینه مستندات قانونی شفافی وجود دارد .ممنوع الخروج بودن یعنی عدم اجازه خروج قانونی فرد از کشور،به موجب ماده 23 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی زمانی که هیچ مالی از محکوم علیه جهت وصول محکوم به  از محل آن یافت نشود محکوم له می تواند از دادگاه اجرا کننده حکم در خواست ممنوع الخروج کردن محکوم علیه را بنماید.نکته مهم در این زمینه این است که ممنوع الخروج کردن بدهکار به درخواست محکوم له زمانی ممکن است که رای قطعی بابت محکومیت بدهکار از دادگاه صادر شده باشد.در این صورت از خروج قانونی فرد از کشور جلوگیری خواهد شد.

در بیشتر دادگاه های مهریه برای زوجی که اموال خود را معرفی نمی کند یا توان پرداخت یکجای مهریه را ندارد اقدام به صدور حکم اعسار می شود.آیا مرد در این شرایط هم ممنوع الخروج باقی می ماند؟

مردی که حکم اعسار می گیرد تعهد داده است که مهریه را به صورت تقسیط شده به همسرش پرداخت کند.این یعنی همه بدهی یا بخشی از بدهی مالی او به زوجه بابت مهریه باقی مانده است.پس در این صورت هم مرد نمی تواند به صورت قانونی کشور را ترک کند و تا پرداخت آخرین وام ممنوعیت خروج زوج از کشور به قوت خود باقی می ماند.

در برخی از پرونده ها ادعا شده که با گذاشتن وثیقه سنگین در اداره ثبت زوج توانسته با وجود بدهی مهریه از کشور خارج شود .آیا این مورد دارای مستندات قانونی است ؟

این ادعا وجاهت قانونی ندارد. راه های رفع ممنوع الخروج شدن زوجی که در زمینه پرداخت مهریه به همسر خود بدهکار شناخته شده و برای او حکم ممنوع الخروجی صادر شده است از پیش تعیین شده است و در بین این شرایط ارائه وثیقه جایی ندارد. مردان بدهکار نمی توانند برای رفع این ممنوعیت، مالی را به عنوان وثیقه تحویل اداره ثبت دهند و فقط رفع آن با راهکارهایی که در قانون معرفی شده امکان پذیر است.

آیا مردی که به دلیل عدم پرداخت مهریه بدهکار شناخته شده به دلیل داشتن مشاغل خاص می تواند از دادگاه تقاضای رفع ممنوعیت خروج از کشور را داشته باشد؟

در برخی شرایط این امکان وجود دارد که فرد به دلیل ویژه ای بتواند این مطالبه را از دادگاه داشته باشد. شرایط شغلی در این زمینه تعیین کننده است. در واقع شخصی که نوع کار او به گونه ای است که باید از کشور خارج شود و در خواست رفع ممنوعیت سفر خارج از کشور را بنماید، در این صورت با استناد به رای وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری اگر احراز شود که شرایط بدهکار در این موضوع خاص است و نیاز مبرم به خروج از کشور وجود دارد حکم رفع ممنوعیت به سفر خارج از کشور زوج داده می شود.

زن برای دریافت مهریه خود از چه طریقی می تواند اقدام به ممنوع الخروج کردن مرد کند؟

زن می تواند از طریق دفترخانه رسمی ازدواج اقدام نماید و مبادرت به صدور اجراییه کند که پس از ابلاغ به زوج می تواند تمام اوال منقول و غیر منقول همسر را بازداشت نماید اما امکان دارد در برخی موارد زن امکان دسترسی به اموال شوهر را نداشته باشد یا نتواند مالی را به عنوان وصول طلبش معرفی نماید و مرد هم خود از معرفی اموالش خودداری کند که در این شرایط می تواند دستور ممنوع الخروج شدن مرد را بدهد تا مرد به دلیل پرداخت نکردن مهریه و فرار از پرداخت آن، امکان خروج از کشور را نداشته باشد و بتواند مانع خروج زوج شود.

چه راه هایی برای رفع ممنوع الخروجی بدهکاران مهریه وجود دارد؟

با استناد به قوانین موجود مهریه عندالمطالبه است و به محض در خواست زن این موضوع به جریان می افتد.اگر زوجه اقدام به منوع الخروج کردن زوج خود کند تقریبا راهی جز پرداخت مهریه باقی نمی ماند.در شرایط بسیار ویژه ای دادگاه به دلیل شغل ویژه مرد ممکن است این ممنوعیت را به صورت زمان دار رفع کند که همان طور که اشاره شد آن هم با شرایط ویژه ای همراه است.ممنوع الخروج بودن مرد زمانی رفع می شود که مهریه را پرداخت کرده باشد و یا این که زن خود نسبت به عدم پرداخت مهریه توسط مرد رضایت بدهد و از ممنوع الخروج کردن مرد منصرف شود. تنها در این صورت است که دادگاه یا مراجع قضایی حکم رفع تامین خواسته زن را صادر و اداره ثبت هم حکم رفه ممنوعیت از سفر را صادر می کند.