عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: تیپ پوستی و مواجهه با  اشعه UV مهمترین عوامل خطر در ابتلا به سرطان پوست به شمار می‌آیند اما افراد دارای پوست خیلی روشن و موهای قرمز برای ابتلا به این نوع سرطان مستعدتر هستند.

به گزارش روز یکشنبه ایرنا از دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر فهیمه عبداللهی مجد،  پوست را یکی از اندام‌های بزرگ بدن برشمرد و اظهار داشت: پوست نقش‌های مختلفی برعهده دارد و حفاظت در برابر عوارض نور خورشید یا اشعه UV یکی از این نقش‌هاست.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ادامه داد: سرطان پوست بر اثر  رشد غیر طبیعی سلولهای پوست ایجاد می شود  و گفت: سرطان سلول پایه ای یا BCC، سرطان سلول سنگفرشی یا SCC و ملانوم سه نوع اصلی سرطان پوست هستند و شایع‌ترین آنها سرطان سلول پایه ای است.

عبداللهی مجد تیپ پوستی و فاکتورهای محیطی نظیر اشعه UV را مهمترین فاکتورهای ابتلا به سرطان پوست ذکر کرد  و گفت: پوست انسانها از نظر مشخصات و رنگ به شش تیپ تقسیم می شود.

به گفته وی تیپ پوستی یک  بسیار روشن و رنگ پریده با چشم های روشن آبی یا سبز و موهای قرمز و کک و مک زیاد هستند و سریع دچار Hفتاب سوختگی می شوند. در حالی که هر چه به سمت تیپ پوستی ۶  می رویم پوست این افراد  تیره تر می شود و تیپ ۶ دارای تیره ترین پوست هستند و احتمال آفتاب سوختگی در آنها کمتر است.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تیپ پوستی افراد را یکی از عوامل بسیار مهم در افزایش ریسک بروزسرطان پوست برشمرد  و تصریح کرد: از دیگر عوامل مهم در بروز سرطان پوست اشعه ماورای بنفش یا UV است که علاوه بر  خورشید از لامپ های خورشیدی و دستگاههای مورد استفاده در برنزه کردن پوست نیز ساطع می شود.

وی مدت زمان مواجهه با اشعه UV یا آفتاب سوختگی های مکرر به ویژه در سنین کودکی و زندگی در مناطقی که شدت اشعه UV در آنجا زیاد است را در افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست در بزرگسالی موثر دانست.

به گفته این متخصص پوست برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی، مواجهه با بعضی مواد شیمیایی(ارسنیک)، مواجهه با اشعه X  و اشعه یونیزان یا رادیوتراپی، استعمال دخانیات و سیگار، برخی سندرم ها و بیماریهای ژنتیکی از دیگر عوامل موثر در بروز برخی از سرطان های پوستی است.

وی یادآور شد که نقص سیستم ایمنی (به دنبال مصرف داروها، ابتلا به بیماری هایی نظیر HIV، پیوند عضو)، سابقه خانوادگی سرطان پوست یا سایر ارگانها نیز فرد را بیشتر مستعد ابتلا  به  سرطان پوست می کند.

علایم و نشانه‌های بیماری

این متخصص پوست و مو با تاکید بر توجه به تغییرات و ضایعات جدید پوستی به افراد توصیه کرد: درصورت مشاهده ضایعه پوستی جدید با رشد سریع و غیر معمول، زخمی که بهبودی آن بیش ازدو تا سه هفته طول کشیده، تغییرات خال(ظاهر غیرطبیعی، عدم تقارن و نامنظم شدن حاشیه، تغییرات رنگ، رشد سریع)، حتما برای بررسی بیشتر به متخصص پوست مراجعه کنند.

به گفته وی؛ وجود لکه‌های تیره بر روی پوست کف دست یا کف پا، خطوط تیره روی ناخن ها یا داخل مخاط دهان و ناحیه تناسلی، برجستگی های جدید بر روی پوست و مخاط با رشد سریع بدون یا همراه با درد نیز حتما باید توسط متخصص پوست  مورد  بررسی قرار گیرند. همه تغییرات پوستی و علایم  مذکور صرفا نشان دهنده ابتلا به سرطان پوست نیستند اما باید علت آنها توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درخصوص روش‌های تشخیصی گفت:  تشخیص بیماری ابتدا براساس معاینه بالینی توسط متخصص پوست صورت می‌گیرد و  درصورت وجود ضایعه مشکوک، انجام  بیوپسی توصیه می شود،  البته اخیرا روش‌هایی نظیر درموسکوپی برای کمک به تشخیص ضایعات مشکوک به کار گرفته می شود اما درنهایت برای تشخیص ماهیت هر ضایعه پوستی مشکوک باید از بیوپسی پوست استفاده شود.

عبداللهی مجد با اشاره به باورهای غلط درخصوص بیوپسی گفت: برخی تصور می کنند بیوپسی باعث گسترش ضایعه پوستی یا سرطانی شدن آن می شود، درحالی که بیوپسی نیز مثل آزمایش خون، سونوگرافی و یا سی تی اسکن صرفا یک روش تشخیصی است و باعث سرطانی شدن ضایعه پوستی نمی شود و به پزشک برای تایید یا تشخیص ماهیت یک ضایعه مشکوک کمک می کند.

عوامل موثر در پیشگیری از سرطان پوست

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به نقش اشعه ماورای بنفش در ایجاد سرطان های سلول پایه ای و سلول سنگفرشی و ملانوم، محافظت در برابر این اشعه را یکی از عوامل موثر در جلوگیری از بروز سرطان پوست عنوان کرد و افزود: استفاده از ضدآفتاب مناسب در هنگام خروج از منزل برای کاهش عوارض این اشعه ضروری است البته ضدآفتاب باید متناسب با پوست فرد(خشک، چرب، معمولی و حساس) انتخاب شود و از SPF بالای ۳۰ برخوردار باشد.

دکتر عبداللهی مجد در ادامه بر لزوم تجدید ضدآفتاب هر دو ساعت یکبار هنگام حضور در بیرون منزل و تماس با اشعه نور خورشید یا درصورت تعریق زیاد، پس از وضو گرفتن و یا شنا تاکید کرد و اظهار داشت: با توجه به این که اشعه فرابنفش خورشید در روزهای ابری نیز به زمین می تابد افراد همیشه باید هنگام خروج از منزل از ضدآفتاب مناسب استفاده کنند؛ ضدافتابی که پوست را در برابر اشعه های UVA و UVB  محافظت کند.

وی توصیه کرد: افراد در ایام تابستان در ساعات ۱۰ صبح تا ۴ عصر که شدت نور آفتاب بیشترین شدت را داراست از قرار گرفتن در معرض آفتاب پرهیز کنند. در زمستان وهوای برفی یا در مجاورت آب دریا نیز با توجه به بازتابش نورخورشید حتما از ضدآفتاب استفاده کنند.

این دانشیار دانشگاه مصرف برخی داروها (آنتی بیوتیک هایی نظیر تتراسایکلین ها یا برخی داروهای فشارخون یا داروهای قلبی) را باعث حساس شدن پوست به نور دانست و درصورت استعمال داروهای مذکور به افراد توصیه کرد که هنگام خروج از منزل حتما از ضدآفتاب مناسب و لباس پوشیده استفاده کنند.

دکتر عبداللهی مجد به افراد دارای پوست های روشن یا حساس تاکید کرد با استفاده از پیراهن و شلوار بلند و کلاه آفتابی لبه دار و عینک آفتابی هنگام خروج از منزل پوشش مناسبی برای پوست خود ایجاد کنند.

پوست خود را به صورت  منظم و دوره ای بررسی کنید

به گفته این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی کسانی که مبتلا به نقص سیستم ایمنی هستند، افرادی که رادیوتراپی شدند و یا مبتلایان به  زخم های مزمن پوست و مخاط  باید به طور مرتب توسط متخصص پوست مورد معاینه و بررسی قرار گیرند تا درصورت بروز عوارض پوستی سریعا تخشیص داده شود. معاینه منظم و دوره ای پوست به خصوص خال ها و کنترل تغییرات آنها از دیگر توصیه ها به مردم است و افراد برای این منظور می توانند در فواصل زمانی مختلف از خال‌ها عکس گرفته و عکس ها را مقایسه کنند.  

وی با بیان این که برخی سرطان‌های پوست نظیرسلول پایه ای یا BCC معمولا محدود به پوست هستند گفت: این سرطانها باعث زخمهای پوستی شده اما ارگان های داخلی را درگیر نمی کنند ‌و بعد از جراحی مناسب درمان می شوند. سرطان سلول های سنگفرشی یا scc و ملانوم خطرناک هستند و درصورت تشخیص دیرهنگام می توانند حتی منجر به مرگ بیمار شوند.

عبداللهی مجد توجه به این که تشخیص زودرس و درمان به موقع سرطان پوست باعث افزایش بقای بیمار می شود توصیه کرد درصورت وجود ضایعه پوستی مشکوک و یا علایم ذکر شده حتما سریعا به متخصص پوست مراجعه کنند زیرا تشخیص سریع می تواند باعث‌ درمان بهتر و کاهش عوارض و خطرات شود. درمان اصلی در سرطانهای پوستی جراحی و ‌برداشتن کامل ضایعه سرطانی است و پس از آن ‌براساس نوع سرطان‌ روش‌های درمانی کمکی مورد استفاده قرار می گیرد.

وی مهمترین راه  پیشگیری از سرطان های پوست را  حفاظت در برابر نور آفتاب عنوان کرد و بر استفاده از کرم های ضد آفتاب مناسب، کلاه لبه دار، ‌پوشیدن دستکش، استفاده از لباس و شلوار بلند، معاینه دوره ای کل پوست بدن، توجه به تغییرات خال ها  و درصورت وجود ضایعه مشکوک مراجعه به متخصص پوست برای پیشگیری از بروز این بیماری تاکید کرد.