آیت‌الله شیخ محمد صدوقی سیاستمداری مقتدر و روحانی مبارز بود که توانست با بهره‌گیری از اندیشه‌های بزرگان دین به مبارزه با نفوذ فرهنگی بیگانگان بپردازد و به همین دلیل به یکی از تاثیرگذارترین افراد در ترویج آموزه‌های دینی و آرمان‌های انقلاب اسلامی تبدیل شد.

بهره گیری و الگوگرفتن از اندیشه های عالمان دین برای هدایت و مبارزه با نفوذ فرهنگی دشمنان امری مهم و ضروری محسوب می شود که بایستی از ظرفیت های مختلف در راستای معرفی و تبیین اندیشه این بزرگان در جامعه بهره برد. یکی از این عالمان دین آیت الله شیخ محمد صدوقی بود که بنا به گفته مقام معظم رهبری فضایل اخلاقی و معنوی و روحی و فکری ایشان شایسته آن هست که درباره اش ساعت های متوالی بحث شود. بنابراین با توجه به مسایل دنیای کنونی از جمله حفظ میراث انقلاب اسلامی و مسایلی چون حضور داعش، چنین شخصیت هایی الهام بخش و تاثیر گذارند و میراث انقلاب اسلامی را از نو زنده می کنند.

زندگی‌نامه و تحصیلات

آیت الله حاج شیخ محمد صدوقی در ۱۰ اسفند ۱۲۸۷ خورشیدی در یزد دیده به جهان گشود پدرش ملا ابوطالب و جد دوم او علامه ملا محمدمهدی کرمانشاهی بود که بخاطر درگیری با فتحعلی شاه قاجار به یزد تبعید شد. صدوقی در کودکی پدر و مادر خود را از دست داد و نزد پسرعموی خود، «میرزا محمد کرمانشاهی» از علمای برجسته آن دیار زندگی کرد. بعد از گذراندن دوران مقدماتی علوم دینی به مدرسه علمیه رفت و مقدمات منطق و بخشی از سطوح فقه و اصول را نزد بزرگانی همچون «سید علی محمد کازرونی، حاج شیخ غلامرضا فقیه خراسانی، علی بمان و محمد زارچی» فرا گرفت، سپس به قم مهاجرت کرد و در آنجا دروس سطح، خارج فقه و اصول را در محضر آیات عظام «حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی، سید صدرالدین صدر، سید محمد تقی خوانساری، سید حسین بروجردی و ...» به پایان برد و به درجه اجتهاد نایل آمد.
 

فعالیت‌های سیاسی و خدمت به انقلاب اسلامی

آیت الله صدوقی یکی از پیشگامان مبارزه با رژیم پهلوی بود و در این مسیر به همکاری با امام(ره) پرداخت در واقع وی در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت های گسترده ای را بر مبنای اعتقاد به نهضت امام خمینی(ره) انجام داد، برای نمونه وی با حمایت از فداییان اسلام و پناه دادن سیدعبدالحسین واحدی از اعضای فداییان اسلام در منزل خویش تا مدت ها خشم رژیم پهلوی را برانگیخت. «اصغر شکری مقدم» استاد دانشگاه و کارشناس مسایل سیاسی در خصوص فعالیت‌های سیاسی این عالم ربانی قبل از پیروزی انقلاب معتقد است که نگارش اعلامیه در ارتباط با ضرب و شتم و کشتار تعدادی از محصلان علوم دینی در مدرسه فیضیه و به امضا رساندن آن به وسیله دیگر علما از جمله مهمترین اقدام هایی به شمار می رود که آیت الله صدوقی در طول زندگی خود انجام داد. همچنین اعلام عزای عمومی در ۱۵ خرداد ۱۳۵۷ خورشیدی، بیانیه تحریم جشن های نیمه شعبان، بیانیه ای به مناسبت واقعه سینما رکس آبادان، صدور اعلامیه علیه دولت آشتی ملی (دولت شریف امامی) و صدور بیانیه به مناسبت جمعه خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷خورشیدی از دیگر فعالیت های موثر این مجاهد بزرگ در راه پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می شود.

 بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، آیت‌الله صدوقی به امامت جمعه یزد منصوب شد، همچنین از طرف مردم یزد به عنوان نماینده به مجلس خبرگان راه یافت. مبارزه وی با پیروزی انقلاب اسلامی به پایان نرسید و با تیزبینی مثال زدنی، خطر منافقان را درک کرد و به مبارزه با آنان و روشنگری علیه این گروهک پرداخت. حجت الاسلام محمدتقی فاضل میبدی یار و همراه شهید صدوقی و عضو مجمع مدرسین حوزه علمیه قم در خصوص این عالم برجسته می‌گوید: شهید صدوقی، عالمی سیاستمدار و باهوش بود و هنگامی که تصمیمی اتخاذ می کرد، هیچ فردی نمی توانست مانع تحقق اهداف وی شود. در یزد، صبح های زود به تنهایی و بدون هیچ محافظی به مسجد محل می رفت، جسارت وی در این زمینه بسیار ستودنی بود. پس از انقلاب نیز زمانی که در شورای فرماندهی سپاه یزد حضور داشتم، گروهک منافقان ساختمان این شورا را اشغال کردند و توطئه ای علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آغاز کرده بودند، بنابراین به آیت الله صدوقی عنوان کردم که این مکان فرهنگی باید تخلیه شود، وی با شجاعت تمام وارد این عرصه شد و آن ها را از یزد بیرون کرد. این ساختمان نخستین مکانی بود که گروهک منافقان فعالیت خود را به صورت جدی شروع کرده بودند زیرا یزد بسیار آرام بود، به همین دلیل آن ها می اندیشیدند، مانع اهداف ضدانقلابی آنان نخواهند شد اما آیت الله صدوقی به مبارزه با آنان پرداخت. در واقع وی در تجهیز و ترویج مردم بسیار نقش داشت. آیت الله صدوقی همچنین با وجود کهولت سن در عملیات های مختلف از جمله عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر حضور داشت. آیت‌الله خامنه‌ای در خصوص رشادت و دلاوری وی در دوران دفاع مقدس می فرمایند: «گفتند می‌خواهم بروم یزد و به جبهه هم بروم که من به ایشان گفتم شما خوبست اگر جبهه می‌روید به طرف غرب بروید که آنجا هوایش در فصل بهار و اردیبهشت خوب است و جنوب نروید چون گرم است، ایشان گفتند تا ببینم چه می‌شود و ناگهان دیدیم ایشان سر و کله‌اش از جنوب پیدا شد و در حمله بیت‌المقدس حاضر بود.

این عالم وارسته علاوه بر فعالیت های سیاسی، خدمات اجتماعی، مذهبی و عمرانی بسیار ارزشمند و شایان تقدیری از خود به یادگار نهاد. او در بنا و تعمیر ۱۸مسجد شریک شد و موفق به تأسیس و تعمیر ۱۹ مدرسه علوم دینی گردید و سازمان های خیریه، بیمارستان و خدمات اجتماعی فراوانی از خود به یادگار گذاشت. برای تحصیل علوم اسلامی خواهران «مکتبة الزهراء» را تأسیس کرد و برای تربیت جوانان «گروه فرهنگ علوی» را همراه با عده ای از روحانیان متعهد به وجود آورد و اداره کرد.

پرواز در محراب

سرانجام این روحانی والامقام در ۱۱ تیر ۱۳۶۱ خورشیدی پس از ادای فریضه نماز جمعه هدف حمله ناجوانمردانه گروهک منافقین قرار گرفت و به شهادت رسید. در خصوص هدف منافقین از شهادت آیت‌الله صدوقی باید گفت منافقین که پیش از به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی راه خود را از جریان مردم جدا کرده بودند، حالا با حاکمیت جمهوری اسلامی به هر ریسمانی برای رسیدن به مقاصد خود چنگ می‌زدند. زمانی که کشور در حال بیرون راندن دشمن متجاوز از مرزهای میهن بود، این منافقین بودند که با ایجاد رعب و وحشت در خیابان‌ها به دنبال راهی بودند تا انتقام خود را از مردمی که برای استقلال خود مبارزه کرده بودند، بگیرند، ترور مردم و مسوولان، بمب گذاری در مکان‌های عمومی، اختلال در نظم و امنیت شهرها تنها بخشی از اقدامات نیروهای منافقین در دهه ۶۰ بود، یکی از این ترورها، شهادت مظلومانه آیت الله صدوقی بود که از او با عنوان سومین شهید محراب یاد می‌شود. امام خمینی(ره) بعد از شهادت وی با صدور بیانیه‌ای، او را دوست سی ساله خود نامیدند.