حجت‌الاسلام سید احمد خمینی در ۲۴ اسفند ۱۳۲۴ خورشیدی در محله پارک اتابکی قم دیده به جهان گشود. او دوران دبستان و دبیرستان حکیم نظامی را در این شهر سپری کرد و سپس برای ادامه تحصیل وارد حوزه علمیه شد. پس از گذشت چند سال دوره سطوح عالی را پشت سر گذاشت، چنانچه خود در این خصوص می گوید:  «سطح را نزد آقایان ابطحی و صادقی، محمد فاضل و آقای سلطانی خواندم». وی همچنین در ۱۳۴۸خورشیدی با فاطمه طباطبایی دختر آیت الله سلطانی طباطبایی ازدواج کرد که حاصل این وصلت سه فرزند به نام‌های حسن، یاسر  و علی بود که هم اکنون سیدحسن خمینی تولیت آرامگاه امام خمینی (ره) را بر عهده دارد.

نقش و جایگاه حجت‌الاسلام احمد خمینی در پیروزی انقلاب اسلامی

حجت‌الاسلام سیداحمد خمینی از جمله شخصیت‌های بود که معمار بزرگ انقلاب اسلامی را در مسیر مبارزه با رژیم پهلوی یاری می کرد و در جهت حفظ و صیانت و گسترش اندیشه های فقهی و سیاسی امام (ره) از هیچ کوششی فروگذاری نکرد و با حضور تاثیرگذار خود در جامعه از جایگاه ولایت فقیه در مسیر تثبیت نظام جمهوری اسلامی دفاع کرد و توانست پیام انقلاب را به دیگر نسل ها انتقال دهد. به دلیل همین اقدامات بارها از طرف ساواک(سازمان اطلاعات و امنیت کشور) دستگیر شد. باید خاطر نشان کرد که انقلاب اسلامی، انقلابی مردمی و برخاسته از اراده ملت بود اما در هر انقلابی که به پیروزی منجر شود یک مجموعه به هم پیوسته سبب این پیروزی می شوند در این میان وجود برخی از شخصیت‌ها تاثیر زیادی در این موفقیت ها دارد، یکی از این شخصیت های موثر حجت‌الاسلام سید احمد خمینی بود که نقش مهمی در گفتمان سازی نهضت امام خمینی(ره) ایفا کرد. وی از دانش و بینش مترقی پدر بزرگوار خویش بهره برد و در مکتب استادان به نامی چون آیات عظام «فاضل لنکرانی، موسی زنجانی، محمدی گیلانی و غلامرضا رضوانی» کسب فیض کرد و بدون شک اگر وی در کنار امام(ره) نبود، پیام انقلاب به خوبی شنیده نمی شد و با تحریف ها و برداشت های ناصحیح بسیاری همراه می شد.

امام خمینی(ره) در وصف وی فرمودند: «من خدای قاهر حاضر منتقم را شاهد می‌گیرم که احمد از آن روزی که در کمک اینجانب در بیرونی مشغول اداره امور من بوده تا الآن که این ورقه را می‌نویسم، قدمی یا قلمی برخلاف گفتار و نوشتار من برنداشته و با وسواس عجیب در تمام گفتارهای من یا نوشته‌های من سعی کرده که حتی یک کلمه بلکه گاهی یک حرف را که به‌نظر او محتاج به اصلاح است، بدون اذن من تصرف نکند.»

جواد کاموربخشایش کارشناس دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و پژوهشگر تاریخ، ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس درباره فعالیت های حجت‌الاسلام احمد خمینی در سال های مبارزه برای پیروزی انقلاب اسلامی گفته است: این مبارز نستوه در ۱۳۵۶ تا ۱۳۵۷ خورشیدی با سفر به نجف و استقرار در بیت امام(ره) نقش رابط میان ایشان و رهبران مبارزه را پررنگ تر کرد و پس از شهادت برادر خویش حاج سیدمصطفی خمینی، مسوولیت اداره بیت در نجف و برقراری ارتباط با داخل و خارج کشور را بر عهده گرفت. سیداحمد هنگامی که عرصه مبارزه برای امام خمینی(ره) در نجف تنگ شده بود، همراه با ایشان به فرانسه رفت و حدود چهار ماه در دهکده نوفل لوشاتو مستقر شد تا اینکه در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ خورشیدی همراه پدر بزرگوارشان به وطن بازگشت و در بسیاری از رویدادهای سال های نخست پیروزی انقلاب اسلامی نقش موثری ایفا کرد.

آثار و تالیفات

حجت‌الاسلام سید احمد خمینی آثاری را نیز به رشته تحریر درآورد که از آن جمله می توان به ترنم عشق، مجموعه آثار یادگار امام، منتخبی از مواضع حجت الاسلام و المسلمین حاج سیداحمد خمینی (ره)، دلیل آفتاب، موعد اللقاء، مرآه الشمس، آتا! ای ظلم گورموش مکتبین بایراقداری،آراء و نظریات، ای مکتب مظلوم کی علمدار بابا!، جهاد نفس از کتاب اربعین حدیث، رنجنامه و در جستجوی راه از کلام امام، فلسطین و صهیونیزم اشاره کرد.

حیات سیاسی بعد از پیروزی انقلاب

حجت‌الاسلام احمد خمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ خورشیدی در جریان تثبیت نظام اسلامی صاحب نظری معتمد در تصمیم گیری های کلان انقلاب به شمار می رفت. او همچنین عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی انقلاب فرهنگی بود و پس از رحلت امام(ره) در کنار حمایت از رهبری آیت الله خامنه ای، همواره به تداوم راه و آرمان های نظام و انقلاب تاکید داشت. در این دوره سید احمد خمینی تولیت حرم مطهر امام(ره) بر عهده گرفت.

فعالیت در جنگ تحمیلی

وی همچنین با شروع جنگ تحمیلی با ایفای مسوولیت‌های بزرگ، نقش بسیار مهمی را به عنوان پل ارتباطی میان رزمندگان و امام(ره) ایفا کرد و در آن دوران سخت در کنار دیگر مشکلات اوایل انقلاب که کشور درگیر آن بود، نقش محوری داشت. وقتی که امام (ره) پیامی‌ ‌در ارتباط با جبهه‌های جنگ و راهبردهای دفاعی صادر می کردند، وی‌ ‌نخستین فردی بود که با شور و احساس مسوولیت می کوشید تا پیام و نظر امام به درستی و کامل ابلاغ و اجرا شود و بدین ترتیب است که نام حجت‌الاسلام احمد خمینی در کنار ‌دیگر سرداران دفاع مقدس ثبت‌ شده ‌است و تاریخ از نقش و سهم مؤثر او در این رابطه همواره به‌ ‌بزرگی یاد خواهد کرد. وی همچنین به لحاظ فراست، تجربه و تیزهوشی که داشت به عنوان مشاور فرمانده کل‌ ‌قوا و مسوولان بلندپایۀ نظام در جلسات تصمیم‌گیری های‌ ‌مهم آن دورانِ پرمخاطره حضور داشت.

آیت الله‌ ‌خامنه‌ای در این خصوص می‌فرمایند: «ایشان واقعاً در کنار امام یک عنصر لازم و بی‌بدیل بود. ‌ ‌هیچ کسِ دیگری در کنار امام نمی‌توانست این نقش را ایفا کند ‌... برای رسیدن اخبار به امام شخصی لازم بود که به امام نزدیک باشد ‌و چنین شخصی فقط حاج احمد آقا بود... حاج احمدآقا در موارد متعددی به امام مشورت می‌داد. ‌ ‌امام فردی نبود که تحت تأثیر عواطف قرار بگیرد یا ارتباط پدر و ‌فرزندی تأثیر ناروایی در امام داشته باشد... ایشان در چند جلسه شرکت می‌کرد، ‌یکی شورای مصلحت... دیگری شورای عالی دفاع که گاهی‌ ‌شرکت می‌کردند و یکی هم جلسه رؤسای سه قوه بود که ایشان‌ ‌به طور مرتب و به عنوان عضو شرکت می‌کرد... در آن جلسات‌ ‌حاج احمد آقا به عنوان یک عنصر خوش‌فکر و باهوش و با ‌تجربه، انصافاً خیلی بدرد ما می‌خورد. در مسایل مختلف و ‌بخصوص در مسایل جهانی ذهنش باز بود و نظر او یک نظر خوب‌ ‌و پخته‌ای در بین نظرها بود» ‌

وفات:

سرانجام این یار و مشاور امین امام(ره) در ۲۵ اسفند ۱۳۷۳ خورشیدی به دلیل سکته مغزی در بیمارستان بستری شد و پزشکان علت این اتفاق را عارضه قلبی و تنفسی دانستند که با ایست کامل قلب و تنفس برای لحظاتی همراه و در نهایت سبب سکته مغزی شد. با وجود تلاش های فراوان گروه پزشکی وی در این روز دیده از جهان فروبست و در جوار مرقد مطهر امام خمینی(ره) به خاک سپرده شد. خبر درگذشت وی مردمان این دیار کهن را در غمی شگرف فرو برد.