کتاب مدیریت و پنج سوال مهم درباره سازمان، با طرح پنج سؤال اساسی از سوی پیتر دراکر و با همکاری پنج تن از بزرگ‌ترین اساتید مدیریت، خوانندگان را به چالش می‌کشد تا به قلب سازمان‌شان توجه کنند.

این کتاب، ابزاری است برای تحول یافتن و خودارزیابی. با پاسخ دادن به این پنج سؤال، کارتان را متحول می‌کنید و سازمان‌تان را به عملکرد مثبت حداکثری می‌رسانید.

اغلب شنیده‌ایم که می‌گویند سؤال‌های ساده، جواب‌های دشواری دارند. اما، چگونه چنین چیزی امکان‌ پذیر است؟! آیا منطقی‌تر نیست که سؤال‌های ساده، جواب‌های ساده‌ای هم داشته باشند؟ نه، چون سؤال‌های ساده، می‌توانند بسیار اساسی باشند و پاسخ دادن به آن‌ها، مستلزم خود ارزیابی صادقانه و گاه دردناک باشد! اگر این پنج سؤال ساده و در ضمن جدی را از خودمان نپرسیم، به خودمان، سازمان‌مان و مشتریان‌مان خیانت کرده‌ایم! پنج سؤالی که در ابتدا، توسط پیتر دراکر مطرح شد.

پیتر اف. دراکر (Peter F Drucker)، در چاب اول کتاب مدیریت و پنج سوال مهم درباره سازمان (The five most important questions you will ever ask about your organization) پنج سؤال مهم درباره‌ی سازمان غیرانتفاعی، می‌نویسد: «اساسی‌ترین ابزار برای خود ارزیابی، جواب‌های مهمی هستند که‌ توسط سؤال‌های مطرح شده بیان می‌شوند. برای این‌ که شما اقدامی بکنید، به جواب نیاز دارید، بنابراین مهم‌ترین عملکردتان این است که چنین سؤال‌هایی را مطرح نمایید.»

بیش از پانزده سال پیش، مؤسسه‌ی‌ «رهبر به رهبر»، سفری را آغاز کرد؛ در آن زمان، این مؤسسه، «بنیاد پیتر دراکر برای مدیریت غیرانتفاعی» نام داشت. مأموریت چنین مؤسسه‌ای این بود که به بخش اجتماعی کمک کند تا شهروندان، عملکردی عالی و مسئولانه داشته باشد. در شروع کار، مهم‌ترین سؤالی که مشتریان‌مان مطرح می‌کردند این بود: «شما می‌گویید باید به حد عالی برسیم اما، چگونه می‌فهمیم که به حد عالی رسیده‌ایم؟!» برای خود ارزیابی، این سفر ما را آماده کرد تا به کمک شرکا و مشتریان‌مان، ابزاری راهبردی پیدا کنیم.

برای چاپ این کتاب، اشخاص و سازمان‌های گوناگونی کمک کردند، ولی اساس این کتاب، فلسفه و مدیریت پیتر دراکر بود. ما معتقدیم که اگر پیتر دراکر، اکنون با شما و سازمان‌تان می‌بود، همان پنج سؤالی را از شما می‌پرسید که بیش از پانزده سال پیش مطرح کرد.

1. مأموریت ما چیست؟
2. مشتری ما چه کسی است؟
3. مشتری چه می‌خواهد و برای چه چیزی ارزش قائل است؟
4. درباره‌ی نتایج‌مان، چه می‌توانیم بگوییم؟
5. چه برنامه‌ای داریم؟

این پنج سؤال ساده و در ضمن بسیار اساسی، امروزه هم به اندازه‌ی همان زمان اهمیت دارد. برای خودارزیابی، این سؤال‌ها منحصر به‌ فرد هستند؛ گرچه برای اولین بار، در این چارچوب برای سازمان‌های بخش اجتماعی مطرح شدند، ولی امروزه، برای انواع گوناگون سازمان‌ها، از آن‌ها استفاده می‌شود.

این کتاب، برای استفاده در مورد خودارزیابی راهبردی در سازمان‌ها نگارش شده است. هدف، ارزیابی برنامه و یا بررسی عملکرد فردی نیست! با طرح سؤال: مأموریت با کدام است؟ کتاب شروع می‌شود؛ در واقع، علت وجودی سازمان و هدف از تشکیل آن مورد بحث قرار می‌گیرد. مأموریت، ابهام ایجاد می‌کند، و این وظیفه‌ای است که می‌خواهید سازمان شما به آن دست یابد. سپس به این سؤال می‌رسیم: شما مأموریت‌تان را تا چه حد خوب ایفا می‌کنید؛ و با توجه به نگرشی که دارید، توضیح می‌دهیم که چگونه می‌توانید به هدف‌تان برسید.

سودبر نهایی این فرآیند ساده، اشخاص یا مشتریانی هستند که تحت‌ تأثیر سازمان شما و یا اشخاصی مانند شما قرار می‌گیرند، شمایی که تصمیم شجاعانه‌ای گرفته‌اید تا نقاط قوت و چالش‌های موجود را شناسایی کنید، به استقبال تغییر بروید، اقدام به نوآوری کنید، بازخوردهای مشتری را بپذیرید، برای یافتن فرصت‌ها به فراسوی آن‌ها بروید و خواهان نتایجی باشید که قابل اندازه‌گیری هستند. در گذشته، برخی از سازمان‌ها فقط برای نیت و کردار خوب‌شان ارزیابی می‌شدند، اما سازمان‌های کنونی، با توجه به نتایج‌شان ارزیابی می‌شوند؛ نتایجی که باید قابل اندازه‌گیری باشد.

این الگوی خود ارزیابی، انعطاف‌پذیر و سازگار است و خود را با شرایط تطبیق می‌دهد، بنابراین، باید در تمام دفاتر مدیر عاملان‌ و هیئت‌های مدیره، این الگو راه یابد.

به اعتقاد جمع کثیری از صاحب‌نظران، پیتر دراکر، بزرگ‌ترین نظریه‌پرداز مدیریت بود. برای ارائه دادن راهکارهایی در زمینه‌های تجارت و فعالیت‌های اقتصادی سازمان‌ها، او مشاور متخصصی بود. دراکر، به‌ عنوان نویسنده و مشاور و معلم، حدود 75 سال فعالیت کرد. فعالیت‌های برجسته‌ی او سبب شد تا مدیریت، به سمت نظمی جدی رهنمون شود. همچنین، او در زمینه‌های گوناگون، صحبت‌های فراوانی کرده است، از جمله: تمرکز زدایی، خصوصی‌سازی و درک «کارگر آگاه». دراکر، 31 جلد کتاب به رشته‌ی تحریر درآورده است و کتاب‌هایش به بیش از 20 زبان دنیا ترجمه شده‌اند. 13 جلد از کتاب‌های او، درباره‌ی جامعه، اقتصاد، و سیاست است، و 15 جلد از آن‌ها، در مورد مدیریت بحث می‌کنند. دراکر دو رمان هم نوشته است که یکی از آن‌ها شکل اتوبیوگرافی دارد. همچنین، در نگارش و چاپ یک کتاب نقاشی ژاپنی نیز همکاری کرده است. او بر اساس کتاب‌های مدیریتی‌اش، چهار فیلم آموزشی هم تهیه کرده است. دراکر، ویراستار نشریه‌ی وال‌استریت بود و در مجله‌ی هاروارد بی‌زینس ریویو و نشریات دیگر، نقش به سزایی داشت.

پیتر دراکر، در آمریکا و خارج از این کشور، به‌ عنوان فردی متفکر، نویسنده و سخنران، در سازمان‌های معاصر شهرت دارد. از شصت سال پیش تاکنون، آثار دراکر تأثیر شدیدی روی سازمان‌های مدرن و مدیریت آن‌ها داشته است. او یکی از بزرگ‌ترین پایه‌گذاران مدیریت در دنیا بود و اعتقاد داشت: ارزشمندترین منبعی که مدیریت باید به آن‌ توجه کند، کارمندان هستند. در 1997، عکس او روی جلد مجله‌ی فوربز به چاپ رسید که عنوانش این بود: «هنوز جوان‌ترین ذهن». مجله‌ی بی‌زینس ویک، او را «بزرگ‌ترین متفکر زمان ما» لقب داده است.

در 21 ژوئن 2002، برای نگارش کتاب: چالش‌های مدیریت در قرن 21، مدال بهترین مدیر زمانه را از جرج دبلیو بوش دریافت نمود. بسیاری از دانشگاه‌های سراسر جهان، از جمله دانشگاه‌های امریکا، بلژیک، چکسلواکی، بریتانیا، ژاپن، اسپانیا و سوئیس، به او دکترای افتخاری دادند. دراکر در 11 نوامبر 2005، در سن 95 سالگی دیده از جهان فرو بست.

فهرست مطالب

پیشگفتار
درباره‌ی پیتر اف. دراکر
چرا خود ارزیابی؟
سؤال شماره‌ی 1: مأموریت ما چیست؟
سؤال شماره‌ی 2: مشتری ما چه کسی است؟
سؤال شماره‌ی 3: مشتری چه می‌خواهد و برای چه چیزی ارزش قائل است؟
سؤال شماره‌ی 4: چه نتایجی به‌ دست می‌آوریم؟
سؤال شماره‌ی 5: چه برنامه‌ای داریم؟
رهبری متحول‌ کننده
فرآیند خود ارزیابی
سؤال‌های پیشنهادی، برای کاوش بیش‌تر روی آن‌ها