کتاب سازمان‌های ابری نوشتۀ مسعود توکلی، مروری بر سازمان‌ها، تیم‌های مجازی و دورنمای آینده در راستای آمادگی برای فعالیت در محیط کسب و کار پیش رو است.

شرایط انسان‌ها، روابط اجتماعی و محیط، همواره از ابتدای آفرینش تاکنون در حال تغییر و دگرگونی است. این تغییرات موضوع جدیدی نیست. حرکت‌های اجتماعی، روندهای مصرف کننده‌ها، پیشرفت‌های فناوری و علوم، تغییرات و دگرگونی‌های بوم شناختی و زیست محیطی، همیشه وجود داشته‌اند.

امواج خروشان تغییر بر همه وجوه زندگی انسان معاصر تاثیر می‌گذارد. انسان‌ها برای بقاء و ادامه حیات در چنین شرایطی به ناچار باید خود را با آن سازگار کنند. جهان ما، یک جهان سازمانی است. این سازمان‌ها ممکن است هم شامل مراکز صنعتی و تجاری کوچک تا متوسط و بزرگ و هم موسسات انتفاعی و غیر انتفاعی باشد. پیشرفت مستمر تکنولوژی‌های مختلف، راه و روش و دریچه‌های جدیدی را به روی جامعه بشری گشوده است. بی‌راه نیست اگر بگوییم بزرگترین و تاثیرگذارترین این فناوری‌ها، تکنولوژی دیجیتال و اینترنت بوده است. انقلاب دیجیتالی تغییرات مثبت و منفی زیادی را برای جامعه به همراه آورده است. پیوندهای بزرگ‌تر، ارتباطات آسان و سریع‌تر، تنها قسمت کوچکی از این تحولات است. از سوی دیگر اینترنت به عنوان یکی از بانفوذترین تکنولوژی‌های جدید ارتباطی، تمام ابعاد زندگی بشر امروز را تحت تاثیر قرار داده و به نوعی همه ابعاد حیات فردی و جمعی مانند بهداشت، فرهنگ، اجتماع، سیاست و اقتصاد، متاثر از این فناوری قرار دارد. سازمان‌ها و دنیای کسب و کار نیز از این قاعده مستثنی نیستند. افزایش روزافزون سرعت تغییرات و شدت رقابت از ویژگی‌های بارز چنین محیطی در سال‌های آینده خواهد بود.

همانطور که سازمان‌ها دیجیتالی‌تر می‌شوند، با این ضرورت روبرو می‌شوند که ساختارشان را به گونه‌ای طراحی کنند که سریع‌تر حرکت کنند، سریع‌تر سازگاری پیدا کنند و یادگیری سریع را تسهیل کنند. در گذشته بیشتر سازمان‌ها برای کارایی بیشتر طراحی می‌شدند، که نتیجه آن سازمان‌هایی پیچیده بود، اما اکنون باید سازمان‌ها برای سرعت، چابکی و سازگاری طراحی شوند، تا بتوانند در محیط کسب و کار جهانی رقابت کنند و برنده شوند. سازمان‌های امروزی را از دو نظر می‌توان به اَبر تشبیه کرد، یکی استفاده و اتکا به فناوری رایانش اَبری و دومی از نظر ناپایداری و آشکار و نهان شدن سازمان‌ها و تیم‌های سازمانی که مانند اَبرها در مدت کوتاهی متراکم و مجتمع می‌شوند و بعد از اتمام پروژه در اندک زمانی نیز پراکنده می‌گردند.

آینده غیر قطعی است. اما ما برای اینکه بتوانیم آمادگی لازم را برای ورود به دنیای کسب و کار آینده داشته باشیم مجبوریم تلاش کنیم براساس داده‌های موجود، آینده پژوهی نماییم. با یک بازبینی گسترده روندهای جهانی، می‌توان پی برد که سرعت فزاینده تغییرات محسوس است.

آینده تا حدود زیادی به اینکه ما اکنون چه تصمیماتی اتخاذ می‌کنیم بستگی دارد. البته عوامل زیادی نیز ماورای دلایل علمی و منطقی وجود دارد که ممکن است بر تحولات آینده تاثیرگذار باشد. ما نمی‌توانیم همه تحولات و تغییرات آینده را پیش‌بینی کنیم، و یا مشکلات احتمالی آینده را حل کنیم. اما مطمئناً اگر آمادگی لازم را کسب کنیم راحت‌تر می‌توانیم چالش‌های احتمالی آینده را مدیریت کنیم.

در بخشی از کتاب سازمان‌های ابری (Cloudy Organizations) می‌خوانیم:

جنبه نهایی سازمان مجازی بازسازی سازمانی است. همانند شرکت‌های معمولی، سازمان مجازی نیز به شدت به ساختار خود برای اجرای موفقیت‌آمیز وظایف کاری مشخص، وابسته است. گرینیر و متز (1995) اشاره می‌کنند که این امر مستلزم برنامه‌ریزی دقیق تمام فعالیت‌ها و فرآیندهای ذاتی به منظور بهره‌مند شدن از مزیت زیرساخت‌های اطلاعاتی متعلق به شرکا می‌باشد، و برعکس، همچنین نیاز مند خلق این زیرساخت‌های اطلاعاتی حول آن عملیات تعیین شده است.

البته مشکل این است که بازسازی عملیات برای یک سازمان مجازی کاری یک باره نیست. این بدان خاطر است که یک سازمان مجازی، از ترکیبات متفاوتی از شرکت‌ها، افراد و زیرساخت‌ها تشکیل شده است، و نیازمند طراحی و پیاده‌سازی یک عملیات مجازی منحصر به فرد در هر زمان که یک اتحاد جدید تشکیل شود، به منظور ایجاد یک اتحاد معنی دار، خواهد بود. از این‌جا می‌توان نتیجه گرفت که پیش شرط لازم برای این که یک نفر بتواند به عنوان یک متحد در یک سازمان مجازی شناخته شود، برخورداری از تمایل و تعهد به بازسازی سازمان مربوطه می‌باشد. تنها با انجام این کار، سازمان مجازی می‌تواند از یک عملیات یکپارچه به خلق ارزش اقدام کند، که در یک محیط منحصر به فرد مجازی ساخته شده و به تمام شرکا اجازه می‌دهد تا با یکدیگر کار کنند.

فهرست مطالب

مقدمه نویسنده
پیش گفتار
انقلاب صنعتی اول (مکانیزه شدن و قدرت بخار)
انقلاب صنعتی دوم (خط تولید و مونتاژ انبوه)
انقلاب صنعتی سوم (کامپیوتر و اتوماسیون)
انقلاب صنعتی چهارم (سیستم‌های فیزیکی سایبری)
حوزه‌های تأثیرپذیر در انقلاب صنعتی چهارم
فصل اول
1- سازمان‌های مجازی
1-1 مفهوم سازمان
1-2 مفهوم سازمان مجازی
1-3 سابقه توسعه سازمان‌های مجازی
1-4 تفاوت سازمان مجازی و اداره مجازی
1-4-1 اداره مجازی
1-5 روند مجازی سازی
1-6 برخی از اصول سازمان مجازی
1-6-1 اتحاد راهبردی
1-6-2 صلاحیت (مهارت) اصلی
1-6-3 اعتماد
1-6-4 بازسازی سازمانی
1-7 چرخه زندگی سازمان‌های مجازی
1-8 ویژگی‌های سازمان‌های مجازی
فصل دوم
2-1 تیم‌های مجازی
2-2 تیم مجازی چیست؟
2-3 انواع تیم‌های مجازی
2-4 مدل و ساختار تیم‌های مجازی
2-5 الگوی سنجش و ارزیابی تیم‌های مجازی
2-5-1 الگوی ورودی - فرایند- خروجی
2-6 " 10 سنگ بزرگ " یا " 10 ستون اولیه "
فصل سوم
3-1 انواع سازمان‌های مجازی
3-2 سازمان‌های مجازی در قالب سیستم‌های باز
3-3 سازمان‌های مجازی خاستگاه افزونگی‌های مختلف
3-4 ابعاد سازمان‌های مجازی
3-5 ابهامات وارده
3-5-1 اعتماد و تعارض
3-5-2 کلیت و بخش‌ها
3-5-3 دانش و زبان
3-5-4 بودن در جهان و درک نمودن
فصل چهارم
4-1 تغییر و جابجایی مشاغل
4-2 آینده مشاغل
4-3 تغییر در مهارت‌ها
4-4 اهمیت مهارت‌های مرتبط با کار
4-5 مشاغل جدید
منابع