کتاب آشنایی با صنایع خلاق: از تئوری تا عمل نوشته‌ی رزاموند دیوس و گاتی سیتورسون، از معدود آثار در زمینه صنایع خلاق است که علاوه بر معرفی ابعاد تجربی و مطالعات موردی، به ارائه مبانی نظری صنایع خلاق نیز پرداخته.

صنایع خلاق از همگرایی صنایع فرهنگی، تکنولوژی و خلاقیت‌های انسانی شکل می‌گیرد. با این حال، مفهوم این اصطلاح به خوبی شناخته شده نیست و متخصصان این حوزه هم به خوبی از ویژگی‌های این صنایع مطلع نیستند. اصطلاح صنایع خلاق اشاره به طیفی از صنایع نرم دارد که کارکردهای اجتماعی تعریف شده و مشخصی دارند و مانند هر صنعت دیگری و حتی بیش از اغلب صنایع موجود، می‌توانند مولد ارزش افزوده اقتصادی باشند. ویژگی بارز این صنایع آن است که برای تولید کالاهای مورد نظر خود، به جای بهره‌گیری عمده از مواد اولیه‌ی طبیعی و معدنی، عمده منابع خود را از بروندادهای فکری و ذوقی انسان که ماهیت هنری و فرهنگی دارد، تأمین می‌کنند.

صنایع خلاق رشد فوق‌العاده‌ای در دهه‌های گذشته داشته و توجه بخش‌های خصوصی و دولتی را در سراسر دنیا به سمت خود جلب نموده است. این روند صعودی احتمالا بدون پایانی قابل پیش بینی ادامه خواهدیافت. این کتاب چشم انداز جهانی در زمینه صنایع خلاق و اقتصاد خلاق را توسعه می‌دهد. بینش‌های رسانه‌ای و مطالعات فرهنگی، اقتصاد نوآوری، مطالعات سیاست فرهنگی و جغرافیای اقتصادی و فرهنگی را ترسیم می‌کند. استفاده گسترده از مطالعات موردی را در راه‌هایی که به محققان و سیاست‌گذاران مربوط می‌شود مورد استفاده قرار می‌دهد. باتوجه به تمرکز کتاب بر صنایع خلاق و ارتباط آن با سیاست‌گذاری خواندن این کتاب برای دانشجویان و سیاستگذاران به طور یکسان توصیه می‌شود.

صنایع خلاق و فرهنگی یکی از ریشه‌دارترین صنایع در ایران و جهان هستند. متاسفانه با توسعه موجی از فناوری‌های جدید که منطبق با فلسفه غرب پس از قرون وسطی بوده است و ورود این فناوری‌ها به کشورهای در حال توسعه، به تدریج فناوری‌های نرم و هویت‌ساز این کشورها مانند فناوری‌های موجود در صنایع دستی، معماری، فرش و منسوجات و... دستخوش فراموشی و بی‌مهری قرار گرفت. به عبارت دیگر، تغییر در پارادایم‌های تکنواقتصادی به دلیل رواج الگوی زندگی و توسعه مبتنی بر فناوری‌های جدید موجب شد، نظام اجتماعی و اقتصادی مبتنی بر صنایع خلاق و فرهنگی که سال‌ها در کشورهای در حال توسعه و به ویژه ایران ریشه دوانده بود، متحول شود و در نتیجه جایگاه و کارکرد صنایع خلاق و فرهنگی تنزل یابد.

با این حال، رواج جریانات منتقد فلسفه تکنولوژی در کشورهای توسعه یافته و اهمیت یافتن مباحث توسعه پایدار و حفظ و حراست از سرمایه‌های انسانی موجب شد، مجدداً گرایش به سمت صنایعی که مبتنی بر خلاقیت و هنر و فرهنگ ملت‌ها هستند تقویت شود.

با این حال، مروری بر تفکرات غالب در زمینه توسعه کسب و کار و فناوری در کشور نشان می‌دهد که بسیاری از محققان و سیاست‌گذاران همچنان برای فناوری‌های جدید و سخت ارزش بیشتری قائل هستند. به عبارت دیگر، این تصور که هنر و خلاقیت نه یک مقوله همه جانبه اقتصادی و اجتماعی و سیاسی بلکه یک مقوله صرف فرهنگی است گاه موجب می‌شود، جایگاه اصلی و تاریخی ایران در زمینه صنایع خلاق و فرهنگی در جهان تنزل یابد. به عنوان نمونه می‌توان به ظهور رقبای جدیدی در بازار فرش دستباف و حتی صنایع دستی سنتی ایران در بازارهای جهانی اشاره نمود.

منظور از صنایع فرهنگی و خلاق آن است که به فرهنگ، هنر و خلاقیت به عنوان یک صنعت توجه شود که دارای فناوری خاص خود است. اگر چه بعد نرم این فناوری‌ها پررنگ‌تر از ابعاد سخت آن‌هاست و به اصطلاح این صنایع مبتنی بر فناوری‌های نرم هستند، این موضوع نباید به منزله سطح پایین بودن فناوری تصور شود که جایگاهی در نظام نوآوری کشور ندارد.

اگر چه در سال‌های اخیر، محققان داخلی تلاش‌های زیادی برای ارتقای سطح دانش عمومی و سیاست‌گذاری در کشور در این زمینه داشته‌اند، به دلیل تازه بودن این موضوع کتاب‌های اندکی در این زمینه در داخل کشور و به زبان فارسی در دسترس است. ترجمه این کتاب که به مبانی و تئوری‌های صنایع خلاق پرداخته است می‌تواند یک منبع درسی و یا کمک درسی برای دانشجویان رشته‌های مدیریت فناوری و نوآوری، کارآفرینی، بازاریابی و... فراهم آورد.

کتاب آشنایی با صنایع خلاق: از تئوری تا عمل (Introducing the Creative Industries: From Theory to Practice) به عنوان یکی از کتب کاربردی در حوزه صنایع خلاق که تلاش کرده مصادیق این صنایع را به خوبی مورد توجه قرار دهد، نوشته خانم رزامند دیویس (Rosamund Davies) از دانشگاه گرینویچ انگلستان و آقای گاتی سیتورسون (Gauti Sigthorsson) از دانشگاه روهامپتون انگلستان است. این دو نویسنده، دارای سوابق اجرایی در حوزه رسانه هستند. به طور خاص خانم رزامند دیویس در حوزه سینما و تلویزیون فعالیت داشته و با تهیه‌کنندگانی هم در بخش خصوصی و هم دولتی در بیش از 100 پروژه همکاری نموده است. آقای گاتی سیتورسون نیز در حوزه‌های فرهنگ و رسانه فعالیت داشته و در دانشگاه روهامپتون به تدریس دروس رشته‌های ارتباطات، رسانه‌های جمعی و خلاقیت اشتغال دارد.

در بخشی از کتاب آشنایی با صنایع خلاق: از تئوری تا عمل می‌خوانیم:

بازاریابی، تبلیغات و توزیع همگی برای خلاقیت‌ها به دو دلیل مهم هستند: اولا، برای یک خلاقیت مهم است تا بعد از ارائه درک شود، یعنی همین که یک روز دیگر بعد از خلق شروع می‌شود. دوما، بازاریابی و تبلیغ کارهای تجاری نشان‌دهنده‌ی بخش قابل توجهی از صنایع خلاق است- در واقع آن‌ها تعداد زیادی از افراد خلاق را دور هم جمع می‌کنند و انبوهی از محصولات خلاق را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم تولید می‌کنند. بنابراین هدف اصلی این فصل ارائه اطلاعاتی درباره‌ی فضای بین خلق یک چیز و مخاطبان آن است که در جهان بیرون به آن توجه می‌کنند، از آن لذت می‌برند، درباره آن سخن گفته و کارهایی را با استفاده از آن انجام می‌دهند. همان‌طور که دیوید هسموندهاگ (2007) اظهار می‌دارد، گردش کاری بازاریابی، تبلیغات و پخش محصولات خلاقه را شامل می‌شود. در این بخش ما گردش کاری را به عنوان مرحله‌ای جداگانه درنظر می‌گیریم که به‌دنبال خلق یک محصول فرهنگی می‌آید- وقتی جدیت تجارت زمانی آغاز می‌شود که خوشی تصور و خلق محصولات فرهنگی از بین می‌رود- بلکه نوعی از کار خلاق به خودی خود نیز است که شامل کارخلاق شده و بعد به مرحله بازاریابی و تبلیغ انتقال می‌یابد.

لیزا، تولیدکننده فیلمی است که در بخش قبل با وی ملاقات داشتیم، شغل خود را یک کار تولیدی می‌داند که از شروع تا توزیع ادامه دارد. از نظر وی، شغل تولید‌کننده مثل این است که شما برای فرزند خود پدری می‌کنید. بنابراین شما نمی‌توانید از آن فرار کنید. هرکسی که مسئولیت قبول می‌کند... باید آن را تا مراحل آخر دوست داشته باشد. در این مورد تولید‌کننده اجرایی و من این کار را می‌کردیم. به‌طور مشابه سیمون که به‌عنوان مدیر هنرمندان و گزارشگران در بخش‌های برچسب موسیقی برای دو دهه کار کرده است، نقش خود را به صورت کشف استعدادهای جدید و کمک به حضور در بازارکار می‌بیند: "هنرمندان و گزارشگران دو نقش اصلی دارد: کشف استعداد، که این کار را به تنهایی یا به همراه هم کاران یا تولیدکنندگان دیگر انجام می‌دهند. دوما شما می‌توانید آن خلاقیت را انجام دهید و نسخه‌ای جدید از آن را بسازید تا شرکتی که در آن کار می‌کنید شروع به ساخت آن کرده و دیگر برنامه‌های بازاریابی و توزیع را اجرا کند.
دسته کتاب‌های کارآفرینی،

فهرست مطالب

1: صنایع خلاق چه صنایعی هستند؟
تعریف صنایع خلاق
صنایع خلاق در بعد محلی و جهانی
خدمات و محصولات سمبولیک
مطالعه‌ی صنایع خلاق سه رویکرد
داده‌ی اقتصادی، سازمان‌ها و مشاغل
نیروی کار خلاق، شاغل در صنایع خلاقانه
2: خلاقیت و تجارت
چه کسی پرداخت می‌کند؟ چه کسی می‌سازد؟ چه کسی می‌خرد؟
حمایت: ثروت، قدرت و مذهب در نقاشی رنسانس ایتالیایی
نقاشی در فرهنگ رنسانس
نقاش رنسانس
تولید و تامین مالی ساختارها
بازار: تئاتر انگلیسی در زمان شکسپیر
حمایت در مقابل بازار
تولید و تولید انبوه
انقلاب چاپ
گوتنبرگ نوآور
تاثیر ماشین چاپ
انقلاب چاپ و نویسنده
تولید صنعتی
انقلاب صنعتی و طراح
از کارگر تا مصرف‌کننده
رمانتیسیسم: جدایی "انسان زیبایی‌" و "انسان اقتصادی"
هنر به عنوان بهبود اخلاقی
ظهور "عموم مردم"
تولید رسانه‌ای صنعتی‌شده
سیستم استودیو
خلاصه
منابعی برای مطالعه بیشتر
بخش اول: کار در صنایع خلاق
3: نهادها، مالکیت و کارآفرینی
سازمان تولیدی
پست فوردیسم
نهنگ‌ها و پلانکتون: محیط زیست صنایع خلاق
جوانب مثبت و منفی از نیروی کار انعطاف پذیر
نقش اتحادیه‌های کارگری
عبور از دروازه بانان
ساختارهای کاری
الگوهای کاری
یافتن کار
مسیر حرفه‌ای و تنوع بخشی
تنوع بخشی مشاغل
کارآفرینی
دیدگاه‌های ملی و بین المللی
ملی و محلی
بُعد بین المللی
رئوس مطالب
کسب و کار خلاقیت
معامله گران تنها (کسب و کارهای فردی) و کسب و کارهای خرد
راه اندازی یک کسب و کار بطور مستقل
راه اندازی یک کسب و کار مشترک یا یک شرکت با مسئولیت محدود
تامین مالی یک کسب و کار خلاق
راه اندازی
دستیابی به کسب و کار
حقوق و قرارداد
مدل‌های کسب و کار
آفت PEST: اقتصاد سیاسی، فاکتورهای تکنولوژیکی و اجتماعی
دسته بندی و حس اجتماع خلاق
خلاصه فصل:
4: رویه‌ها و فرهنگ‌های کاری
کارکنان: کارمندان، کارگرانِ داخلِ سازمان
فرهنگ‌های محل کار
«کار خوب» و «کار بد»
فرهنگ شرکتی
کارگروهی
کارمندان حق الزحمه‌ای و کارکنانِ چند شغلی
روال کار خلاق
شبکه‌سازی
جمع‌گرایی اجباری در کارهای حق‌الزحمه‌ای
ساخت پروفایل
استراتژی‌های شبکه‌سازی
دوره‌های کارورزی، تجربه‌ی کاری، بیگاری
تساوی فرصت؟
موانع داخلی؟
مسائل مرتبط با وضعیت/جایگاه
خلاصه فصل
بخش دوم: تولید و عرضه محصولات
5: تولید کنندگان خلاق و محصولات
کالاها و خدمات خلاقانه
ملموس و ناملموس
اصول تولید کنندگان خلاق
خلق یک طراح مجموعه مد
محتوای تولیدکنندگان خلاق
نشر مجله: مانکل و وایس شرط بزرگ در محتوای
تهیه‌کنندگان تجربه خلاق
تهیه‌کنندگان خدمات خلاق
توجه به بازار موسیقی
از کالاهای ساده خلاق به کالاهای پیچیده خلاق
خلاصه:
6: پژوهش، توسعه و تولید
پژوهش و توسعه
تولید
از نمونه اولیه تا محصول
خلاصه
7: عرضه: بازاریابی و توزیع محصولات خلاقانه
چرخه کسب و کار
مدل بازار تولید انبوه
کانال‌های توزیع و بازاریابی
بازاریابی چیست؟
خلاصه فصل
بخش سوم: اقتصاد خلاق
8: نهادسازی و زیرساختهای تأمین مالی
مدل‌های کسب و کار در بخش تلویزیون
راه‌اندازی در تلویزیون
هویت برند
راه‌اندازی و کسب و کار انتشار مجله
خلاصه فصل
9: رجوع به مشتریان و تامین کنندگان مالی و یا طی مسیر به تنهایی
تحویل بر اساس یک سفارش
سرمایه‌گذاری عمومی
رویکردهای کارآفرینی
خلاصه فصل
10: چشم‌انداز اقتصادی در حال تحول
تغییر روتین‌های کار و فرهنگ‌های کار
تغییر شرایط شخصی
تغییر رستوران‌ها و مدل‌ها
واژه‌نامه