کتاب "فراز و فرود صنعت نساجی در اصفهان" از آغاز تا انقلاب اسلامی بخشی از تاریخ گمشده شهر اصفهان را بازسازی و بازنمایی کرده است.

صنعت نساجی ایران هنوز به لحاظ شمار کارگران و تعداد واحدهای تولیدی پس از صنایع غذایی، در رتبه دوم رشته‌های صنعتی است. اما کیفیت تولیدات و قیمت تمام شده آن، راه را برای رقابت با کالای مشابه خارجی تنگ کرده است و قاچاق گسترده پوشاک نیز مزید بر علت شده و این صنعت را در تنگنا قرار داده است. چرا؟ یکی از دلایل آن به سابقه تاریخی آن برمی‌گردد.

داستان صنایع جدید در ایران معاصر، ارتباط تنگاتنگی با وقوع انقلاب صنعتی در اروپا و سرازیر شدن کالاهای ارزان قیمت ماشین ساخت اروپایی به کشورمان پیدا می‌کند.

درست از همین زمان به بعد صنایع داخلی کشور که چنان سیری را پشت‌سر نگذاشته بودند، گرفتار رقبای خوش‌رنگ و آب و ارزان قیمتی گردیدند که سیل‌آسا با دست‌های زورمند سیاسی وارد بازارهای ایران می‌شدند. آنچه بیش از پیش صنایع کشورمان را در مقابل این رقبای جدید، بی‌پناه و درمانده کرد وضعی بود که به واسطه عهدنامه ترکمانچای میان ایران و روسیه ایجاد شد و کم‌کم تمام کشورهای اروپایی، طبق قانون«دول کامله‌الوداد» بدان پیوستند.

این قانون، عوارض گمرکی کالاهای وارداتی را به میزان بسیار کم در نظر می‌گرفت. نتیجه آن که صنایع داخلی مقهور کالاهای ماشین‌ساز خارجی شدند. این روند تا نابودی کامل صنایع عمده داخلی پیش رفت.

پژوهش حاضر در قدم اول بخشی از تاریخ گمشده شهر اصفهان را بازسازی و بازنمایی می‌کند.

پدیده‌ای به نام صنعت نساجی که در حدود نیم قرن کلیه وجوه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی شهر را تحت تأثیر خویش قرار داده و نیمی از مردم شهر مستقیم و غیرمستقیم با آن در ارتباط بوده‌اند.

پژوهش حاضر از آغاز شکل‌گیری صنعت نساجی و توجه به این صنعت در دوره قاجار تا مقطع انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار داده و سعی دارد با مراجعه به منابع دسته اول، کلیه وجوه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مربوط به آن را تبیین و بررسی کند.

کتاب "فراز و فرود صنعت نساجی در اصفهان" در پنج فصل تدوین شده است. نساجی در دوره قاجار، دوره پهلوی اول و ورود نساجی مدرن، کارخانجات نساجی در دوره پهلوی دوم، نیروی انسانی به نام کارگر و تاثیر متقابل شهر و کارخانه از جمله سرفصل‌های این کتاب است.

کتاب "فراز و فرود صنعت نساجی در اصفهان" نوشته عبدالمهدی رجایی سال ۹۶ در اولین نوبت چاپ خود با شمارگان ۵۰۰ نسخه توسط نشر سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان در ۵۰۴ صفحه به چاپ رسید.