کتاب آمادگی و مقابله در برابر حریق، به تالیف کمال درخشانی و سید محمد میرسمیعی، از مجموعه کتاب‌های «راهنمای کاربردی آمادگی در برابر بحران» است. در این کتاب سعی شده با بررسی و تشریح تعدادی از مهم‌ترین حوادث و بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی به نحوه مواجهه و انجام تمهیدات مناسب قبل، حین و بعد از آن پرداخته شود. این کتاب نیز به مساله رویارویی با حریق پرداخته است.

اﻧﺴﺎن ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﻪ ﻻزﻣﻪ آن اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻮده و ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺳﯿﻤﺎی ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺑﻪ وﯾﮋه زﻣﯿﻦ را ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﺳﮑﻮﻧﺖﮔﺎه، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﻧﺎﺑﻮدی ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ و ﻣﺮاﺗﻊ، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﮐﺸﺎورزی و ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از ﻣﻌﺎدن، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و اﺣﺪاث ﺳﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ داده اﺳﺖ. از ﻃﺮﻓﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ، ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻓﻨاوری و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺼﺮف و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻧﯿﺎز ﺑﺸﺮ ﻣﯿﻞ او را ﺑﻪ درﮔﯿﺮی، ﻧﺰاع و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﻨﺎﺑﻊ طبیعی و اﻧﺮژی و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﮔﺮم ﺷﺪن ﮐﺮه زﻣﯿﻦ، ﮐﺎﻫﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ اوزون، رﯾﺰش ﻧﺰوﻻت اﺳﯿﺪی، آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، آلودگی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ آب و ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ، ﻧﺎﺑﻮدی و ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻨﻮع زﯾﺴﺘﯽ، ﺣﻮادث ﻫﺴﺘﻪ‌ای، اﻧﻔﺠﺎر، ﺳﻮاﻧﺢ و ﺣﻮادث ﻫﻮاﯾﯽ، رﯾﻠﯽ و ﺟﺎدهای، ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی واﮔﯿﺮدار و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮا، ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ از اﯾﻦ ﺑﻼﯾﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم آﮔﺎﻫﯽ و زﯾﺎده ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﺸﺮ، اﺑﻌﺎد ﺣﻮادث ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪه ﮐﻪ ﻋﻠﯽ‌رﻏﻢ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻓﻨﺎوری ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ و ﺣﺠﻢ زﯾﺎد اﻃﻼﻋﺎت، ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﮐﺸﻮر ﭘﻬﻨﺎور ﻣﺎ ﻧﯿﺰ از وﻗﻮع اﯾﻦ ﺣﻮادث ﻣﺴﺘﺜﻨﯽ ﻧﺒﻮده و ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮات و ﺣﻮادث ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ (اﻧﺴﺎنﺳﺎﺧﺖ) ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻗﺮار داﺷﺘﻪ و ﻣﺘﺤﻤﻞ زﯾﺎن و ﺧﺴﺎرات‌ﻫﺎی ﻫﻨﮕﻔﺖ ﻧﺎﺷﯽ از آﻧﻬﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ.

از اﯾﻨﺮو اﻗﺪاﻣﺎت ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی و ﺣﺬف ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ اﺛﺮات، ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮی و ارﺗﻘﺎی اﻣﮑﺎﻧﺎت و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮای آﻣﺎدﮔﯽ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺣﻮادث، ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ و اﺿﻄﺮاری آﺳﯿﺐ دﯾﺪﮔﺎن در ﻫﻨﮕﺎم رﺧﺪادﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و اراﺋﻪ  ﺧﺪﻣﺎت ﺟﺴﺘﺠﻮ، ﻧﺠﺎت و اﻣﺪادرﺳﺎﻧﯽ ﻓﻮری و از ﻗﺒﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و اﻓﺰون ﺑﺮ آن، ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ، اﯾﻤﻨﯽ و ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدی ﺿﺮورﺗﯽ اﻧﮑﺎرﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ  ﮐﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﺘﻮﻟﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.

ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺣﺎدﺛﻪ ﻧﺎﮔﻮار زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﻼ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺗﻠﻔﺎت و ﺧﺴﺎراﺗﯽ ﺑﻪ ﺟﻮاﻣﻊ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮔﺮدد. ﺑﻼﯾﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ داﺷﺘﻦ اﺟﺰای ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه‌ای ﮐﻪ ﻋﻠﻮم ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ آن ﻣﯽﭘﺮدازد دارای ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪی ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﮔﺮﭼﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮان از وﻗﻮع آﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﺮد وﻟﯽ ﻣﯽﺗﻮان آﺛﺎر و ﻋﻮاﻗﺐ ﻓﺎﺟﻌﻪآﻣﯿﺰ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰیﻫﺎی ﻗﺒﻠﯽ و آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت اﺿﻄﺮاری ﮐﺎﻫﺶ داد.

اﻣﺮوزه اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد و ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﺧﻮد ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ از اﺑﻌﺎد روزاﻓﺰون ﺧﺴﺎرت ﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮﺧﯽ ﺑﻼﯾﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﺟﻮی ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻟﺰﻟﻪ ﻃﻮﻓﺎن، ﺳﯿﻞ، ﯾﺨﺒﻨﺪان، آﺗﺶﺳﻮزی و ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ و ﺣﻮادث ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ (اﻧﺴﺎن ﺳﺎﺧﺖ) از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺤﺮانﻫﺎ و ﺣﻮادﺛﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻟﻮدﮔﯽ‌ﻫﺎی زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ، ﺻﻮﺗﯽ، ﻧﻮری، ﺳﻮاﻧﺢ ﻫﻮاﯾﯽ، رﯾﻠﯽ و ﺟﺎده‌ای ﺣﻮادث ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ... ﺑﮑﺎﻫﺪ. اﯾﻦ روﻧﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ و از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﺪم آﮔﺎﻫﯽ از زﻣﺎن وﻗﻮع آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﻗﻒﻫﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ روﺑﺮو ﺑﻮده اﺳﺖ.

در اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از ﮐﺘﺎبﻫﺎ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺗﻌﺪادی از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺣﻮادث و ﺑﺤﺮانﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻧﺤﻮه ﻣﻮاﺟﻬﻪ و اﻧﺠﺎم ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺒﻞ، ﺣﯿﻦ و ﺑﻌﺪ از آن ﺑﭙﺮدازﯾﻢ. اﻣﯿﺪ اﺳﺖ ﺗﺪوﯾﻦ کتاب آمادگی و مقابله در برابر حریق ﮔﺎﻣﯽ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻮﭼﮏ در ارﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻋﺰﯾﺰ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻧﺤﻮه ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ ﺑﻼﯾﺎ، ﺣﻮادث و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺤﺮانﻫﺎ داشته باشد.

فهرست مطالب
پیشگفتار
آمادگی و مقابله در برابر حزیق
کلیات
شرایط ایجاد آتش‌سوزی
پروسه سوختن ماده سوختنی
عوامل مؤثر در اطفاء حریق
طبقه بندی انواع آتش
طبقه بندی انواع خاموش کننده‌های آتش
سایر مواد و روش‌های اطفای آتش
اصول کلی برای پیشگیری از آتش‌سوزی
رعایت نکات ایمنی قبل از وقوع آتش‌سوزی
نکات ایمنی هنگام وقوع آتش‌سوزی
نکات ایمنی بعد از وقوع آتش‌سوزی
راهنمای کاربردی آمادگی در برابر بحران
برنامه‌ریزی و آمادگی برای مقابله با آتش‌سوزی
منابع و ماخذ