پوشش اسلامی چالش ها و راهکارها با رویکردی به مهندسی فرهنگی

مسئله پوشش اسلامی یکی از مسائل مهمِ مدیریت جامعه اسلامی است که در جامعه امروز ایران به تناوب به مسئله روز تبدیل می‌شود. این مسئله گرچه در شکل ظاهری خود موضوعی مهم است، اما از طرف دیگر نمادی از تحولات فرهنگی جامعه به شمار می‌رود.

دور شدن مختصات پوشش زن و مرد ایرانی از ضوابط شرع مقدس ما، موجب نگرانی افراد متدین و دلسوز اسلام و انقلاب شده است و در میان مخالفین انقلاب اسلامی نشانۀ ضعف فرهنگ اسلام و انقلاب، و شاخص کاهش قدرت و نفوذ نظام جمهوری اسلامی است. صرف‌نظر از اینکه این‌گونه برداشت‌ها چه میزان با واقعیت‌های جامعه منطبق است، باید پذیرفت کارکرد پوشش اسلامی از دید ظاهری اهمیت خاص خود را دارد و نقش زیادی در تغییرات فرهنگی جامعه ایفا می‌کند. از سوی دیگر، تغییرات این پوشش ظاهری، حاکی از تغییر در فرهنگ عفاف و حجاب، و تغییر در لایه‌های زیرین‌ آن، یعنی اعتقادات و باور‌های دینی جامعه است....

فهرست مطالب
سپاس‌گزاری
پیش‌گفتار
خلاصه کتاب
منظور از رویکرد مهندسی فرهنگی
به پوشش اسلامی چیست؟
آسیب‌های آشکار و پنهان در رشد بدحجابی
تعریف و ماهیت پوشش اسلامی
ظرافت‌ها در آسیب‌شناسی از بدحجابی
لزوم داشتن جامع‌نگری و نگرش سیستمی
فصل اول: آسیب‌های بدحجابی
آسیب‌های آشکار و پنهان در رشد بدحجابی
پیامدهای بدحجابی در زندگی فرد
آثار مستقیم بد‌حجابی در فرد بد‌حجاب
پیامدهای بدحجابی در خانواده‌ها
آثار مستقیم بدحجابی و توسعه روابط نامطلوب در خانواده
الف) آسیب‌های تلخ و هشدارآفرین
ب) آسیب‌های گسترده و ناشناخته
ج) آسیب‌های پنهان
پیامدهای بدحجابی در سازمان‌های اجتماعی
تأثیر بدحجابی در عملکرد دانشگاه
تأثیر بدحجابی در سازمان‌های اجرایی
پیامدهای بدحجابی در سطح جامعه
آثار مستقیم بد‌حجابی و روابط نادرست در سطح جامعه
1. تحریک بیشتر نیاز‌های جنسی، به ویژه در مردان
2. شکستن قبح گناه و فعل نادرست در جامعه
3. شکل‌گیری دور تخریب خانواده در کلیت جامعه
آثار غیرمستقیم و پنهان بدحجابی
جمع‌بندی:
فصل دوم: پیامدهای آزادی جنسی در جهان
پیامدهای آزادی جنسی در جهان
پیامدهای آزادی جنسی در غرب
آسیب‌های وارده به فردیت انسانی در زندگی غربی
آسیب‌های وارده به روح و روان زن در دنیای پیشرفته
آسیب‌های وارده به خانواده در دنیای پیشرفته
آسیب‌های وارده به جوامع بشری
آسیب‌های وارده به جوامع غربی
پیامدهای آزادی جنسی در کشورهای در حال توسعه
1. ایجاد خودباختگی و شیفتگی نسبت به ظاهر تمدن غرب
2. ایجاد عدم تعادل در روند پیشرفت کشورها
نکته قابل تعمق و توجه
نتیجه‌گیری
فصل سوم: مبانی نظری برای تعیین راهبردهای اصلاح
و بهینهسازی پوشش اسلامی
مقدمه
راه‌بردهای اصلاحی قابل بررسی
فعالیت فرهنگی واقعی و مؤثر چیست؟
تلاش آگاهانه برای تحول در نظام اعتقادات، ارزش‌های ذهنی متربیان
اصول تربیت و فرهنگ‌سازی
مدیریت محیط برای اثربخش کردن فعالیت‌های فرهنگی
بررسی تأثیرات شرایط محیطی بر اثربخشی فعالیت‌های فرهنگی
خلاصه
فصل چهارم: بررسی عوامل تضعیف‌کننده فرهنگ عفاف و حجاب
مقدمه
1. آثار مخرب اقدامات دلسوزانه
2. آثار تخریبی اقدامات آگاهانه مخالفین داخلی و پیامدهای تحولات سیاسی و اقتصادی جامعه
3. پیامدهای تخریبیِ خارج از مرزها
بررسی تفصیلی عوامل مخرب فرهنگ عفاف و حجاب
کاستی‌های فعالیت‌هایی که برای حفظ و توسعه حجاب انجام می‌شود
1. نقاط ضعف اقدامات قانونی و ضابطه‌گذاری در برخورد با بدحجابی
2. آثار منفی فعالیت‌های فرهنگی ناقص که برای ایجاد فرهنگ عفاف و حجاب اعمال می‌شود.
آسیب‌های موجود در روش‌های تربیتی و فرهنگی
12. تکرار مطالب کلیشه‌ای در مواجهه با عامه مخاطبین
22. تلفیق کردن تلاش‌های فرهنگی با اعمال مجازات‌های اجتماعی
32. احساس بی‌اعتقادی درمربیان از سوی متربیان
42. جایگزین کردن اقدامات توبیخی و تأدیبی به جای کار فرهنگی
آسیب‌های موجود در کارکرد نهادهای اصلی فرهنگ‌ساز
مقدمه مهم
بررسی نظام تبلیغی و تربیتی اصیل گذشته
الف) در عرصه عملکرد مربیان
ب) در عرصه عملکرد متربیان
ج) در عرصه مدیریت فضای عمومی جامعه برای تقویت و حمایت از فعالیت‌های فرهنگی مستقیم
عوامل تضعیف‌کننده نظام تبلیغات اصیل اسلامی
تحولات تضعیف‌کننده نظام تبلیغات دینی در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی
نظام آموزشی و تربیتی مدرن
راه‌اندازی وزارت فرهنگ و هنر
شکل‌گیری و توسعه سازمان‌های مدرن
تحولات فرهنگی مقدمه پیروزی انقلاب اسلامی
کاستی‌های فعالیت‌های فرهنگی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی
علل تداوم نارسایی‌های نظام فرهنگ‌ساز جامعه سی‌سال پس از انقلاب
1. توطئه‌های متنوع در سال‌های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی
2. تحمیل جنگ هشت ساله
3. نابود شدن بخش مهمی از زیر‌ساخت‌های اقتصادی
4. حاکمیت سیاست‌زدگی بر عرصه فرهنگ
5. درآمد‌های نفتی
6. ماهیت به ظاهر ساده، اما پیچیده فرهنگ و مدیریت فرهنگی
7. ماهیت دینی بودن حکومت
8. انزوای شاکله‌های فرهنگی از درون حاکمیت
پیامدهای فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اصلاح نشده
درتضعیف اعتقادات و باور‌های دینی جامعه
نقش تهاجم فرهنگی در تخریب فرهنگ عفاف و حجاب
تخریب فرهنگ عفاف و حجاب از رهگذر تعامل با جهان غرب
راه‌های مقابله با جهانی‌ شدن فرهنگ
1. احیاءِ خاص‌گرایی فرهنگی در مقابل عام‌گرایی
2. نقاط ضعف گسترده و عمیق در اعتقادات بنیادین فرهنگ غرب
3. ظرفیت‌های قدرتمند در ادیان الهی برای بازسازی فرهنگی جوامع
خلاصه و جمع‌بندی
فصل پنجم: راه برد ها، خط مشی ها و راه کار های تقویت فرهنگ عفاف و حجاب
راه‌بردها، خط مشی‌ها
اما چگونه؟
راه‌بردهای جهت‌دهنده در انتخاب راه‌حل‌ها
مقدمه مهم یا روح مطلب
رویکردی که باید مدنظر قرار گیرد
ظرفیت‌ها و فرصت‌های در اختیار
چگونه می‌توان اعتقادات و ارزش‌های دینی را تقویت کرد؟
اقدامات راه‌بردی در تقویت فرایندهای تربیت دینی جامعه
نگرش نادرست به موضوع فرهنگ و فرهنگ‌سازی در جامعه
عرصه‌های مهم اصلاح نگرش‌ها در بین نخبگان جامعه
راه‌کار عملی اصلاح نگرش‌ها در مدیران
اصلاحات نگرشی برای اصلاح ساختار‌ها در دستگاه‌های غیر فرهنگی
اصلاحات نگرشی در حوزه‌های علمیه برای اصلاح ساختار‌ها در سازمان‌ها و نهاد‌های فرهنگی
اصلاح نگرش برای اصلاح نظام‌های آموزشی
اصلاحات نگرشی در بهره‌گیری از ظرفیت‌های صدا و سیما
اصلاحات نگرشی در بهره‌گیری از ظرفیت‌های هنر
اصلاحات نگرشی در سلسله مراتب سازمان‌ها
کیفیت بخشیدن به فعالیت‌های فرهنگی برای تقویت فرهنگ عفاف و حجاب
فعالیت‌های مستقیم فرهنگی برای تقویت فرهنگ عفاف و حجاب
1. لزوم گروه‌بندی مخاطبین برای تناسب بخشیدن بین فعالیت‌ها با مخاطب خاص
2. لزوم خارج‌سازی طرح مباحث نظری مربوط به حجاب از فضای نصیحت
3. توجه جدی به شرایط پیرامونی مخاطبین
4. تلفیق فعالیت‌های مستقیم و غیر‌مستقیم
5. متناسب‌سازی نوع پیام‌ها با شرایط سنی و شخصیتی مخاطب
6. پیوند زدن آگاهی جدید با دانش و آگاهی قبلی مخاطبین
7. ایجاد فرصت و شرایط لازم برای درگیر شدن فطرت، عقل و تجربه شخصی مخاطب با موضوع
8. دادن نقش احیا‌گری ارزش‌های اخلاقی و دینی به مخاطبین
9. گره‌گشایی از فضای ذهنی مخاطب
فضاسازی محیطی برای تقویت فرهنگ عفاف و حجاب
1. همراه‌سازی محیط‌های کار با فرهنگ عفاف و حجاب
2. همراه‌سازی محیط‌های آموزشی با فرهنگ عفاف و حجاب
3. همراهی معماری و شهرسازی با فرهنگ عفاف و حجاب
4. همراهی نماد‌های محیطی با فرهنگ عفاف و حجاب
رسالت‌های خاص نهاد‌ها و سازمان‌ها در رابطه با فرهنگ عفاف و حجاب
1. نقش آموزش و پرورش
2. نقش صدا و سیما
3. نقش دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی
4. نقش عالمان دینی و حوزه‌های علمیه
5. نقش سازمان تبلیغات اسلامی
6. نقش شهرداری‌ها در تحولات فرهنگ عمومی و مسئله حجاب
7. نقش سازمان‌ها و نهاد‌های غیر‌فرهنگی
8. نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
جمع‌بندی
جریان‌سازی علمی، فرهنگی در احیاء پوشش اسلامی
اما سخن پایانی با خواننده محترم