کتاب توبه، شامل دو گفتار از کتاب آزادى معنوى مرتضی مطهری در موضوع توبه است. تأثیر روحى و معنوى این گفتارها که از دلى پاک و مهذّب و مسلط بر معارف اسلامى نشأت گرفته امرى روشن است و بدون تردید در تهذیب نفس خواننده محترم مؤثر خواهد بود.

در بخشی از کتاب توبه می‌خوانیم:

توبه براى انسان تغییر مسیر دادن است اما نه تغییر مسیر دادن ساده از قبیل تغییر مسیرى که گیاه مى‌دهد و یا تغییر مسیرى که حیوان مى‌دهد، بلکه یک نوع تغییر مسیرى که مخصوص خود انسان است و از نظر روانى و روحى کاملاً ارزش تحلیل و بررسى و رسیدگى دارد.

توبه عبارت است از یک نوع انقلاب درونى، نوعى قیام، نوعى انقلاب از ناحیه خود انسان علیه خود انسان. این جهت از مختصات انسان است. گیاه تغییر مسیر مى‌دهد ولى علیه خودش قیام نمى‌کند، نمى‌تواند قیام کند، این استعداد را ندارد. همان‌طورى که میان گیاه و جماد این تفاوت هست که جماد از درون خود براى بقاى خویش تغییر مسیر نمى‌دهد و این استعداد شگفت در نبات هست (در حیوان هم هست)، در انسان استعداد شگفت‌انگیزترى هست و آن اینکه از درون خودش بر علیه خودش قیام مى‌کند، واقعا قیام مى‌کند؛ علیه خودش انقلاب مى‌کند، واقعا انقلاب مى‌کند. و قیام و انقلاب از دو موجود مختلف و متباین مانعى ندارد.

مثلاً در کشورى عده‌اى زمام امور را در دست دارند، بعد عده دیگرى علیه آن‌ها قیام و انقلاب مى‌کنند. این مانعى ندارد؛ آن‌ها افراد و اشخاصى هستند و این‌ها افراد و اشخاص دیگرى. آن‌ها به این‌ها ظلم و ستم کرده‌اند، این‌ها را ناراضى و عاصى کرده‌اند، سبب عصیان و انقلاب این‌ها شده‌اند، یک مرتبه این‌ها انقلاب مى‌کنند و زمام کار را از دست طرف مقابل مى‌گیرند و خودشان در جاى آن‌ها قرار مى‌گیرند. این مانعى ندارد. ولى اینکه در داخل وجود یک شخص قیام و انقلاب بشود، انسان خودش علیه خودش قیام کند، چگونه است؟ مگر مى‌شود یک شخص خودش علیه خودش قیام کند؟ بله مى‌شود.

فهرست مطالب
مقدمه
توبه
تحلیل توبه از نظر روانى
انسان، یک شخص مرکّب
شرایط پیدایش توبه
یادى از مرحوم حاج میرزا على آقا شیرازى
نصیحت على علیه‌السلام
حدیث قدسى
تائب صحراى کربلا
مهلت توبه
توبه از نظر على علیه‌السلام
رکن اول توبه: پشیمانى بر گذشته
رکن دوم: تصمیم به عدم بازگشت
شرط اول توبه: بازگرداندن حقوق مردم
شرط دوم: اداى حقوق الهى
شرط اول کمال توبه
شرط دوم کمال توبه
دو تعبیر قرآن
کار مختص انبیاء و اولیاء
توبه بُشر حافى
توبه ابولُبابه
توبه زهیربن القین