کتاب بازار گوشت مرغ، به بررسی بازار جهانی گوشت مرغ و مولفه‌های مهم آن، بازار داخلی گوشت مرغ، سیاست‌های تنظیم بازار در ایران، تأثیر سیاست‌های اتخاذ شده بر مولفه‌های مهم بازار و در نهایت ارائه بسته سیاسی برای بهبود بازار می‌پردازد.

زیر بخش دام و طیور از جمله زیر بخش‌های کشاورزی است که نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی خانوارها، تأمین مواد اولیه صنایع غذایی و تبدیلی، اشتغال زایی و... ایفا می‌نماید. در بین محصولات دام و طیور، گوشت مرغ جایگاه ویژه‌ای به لحاظ تولید (تعداد واحدهای تولیدی، حجم تولید، میزان اشتغال‌زایی) و مصرف (سالانه بیش از 1/6 میلیون تن) دارد. این امر به دلیل تغییر فرهنگ تغذیه‌ای مردم، بالا بودن میزان پروتئین و سالم و بهداشتی‌تر بودن گوشت مرغ، قیمت پایین گوشت مرغ در مقایسه با سایر گوشت‌ها، محدودیت تولید کالاهای جایگزین (ازجمله گوشت قرمز)، بازگشت سریع سرمایه در صنعت طیور نسبت به سایر فعالیت‌های دامی و... بوده است. بنابراین بررسی بازار این محصول و مولفه‌های تأثیرگذار بر آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در بخشی از کتاب بازار گوشت مرغ (The poultry meat market) می‌خوانیم:

تا چند دهه پیش، پرورش طیور در ایران به صورت کاملا سنتی و بیشتر در نواحی روستایی صورت می‌گرفت، بدین ترتیب که هر خانوار روستایی، تعداد معدودی مرغ و خروس و سایر طیور اهلی را برای مصرف خود، نگاه‌داری می‌نمود. هدف اصلی از این کار تهیه تخم مرغ مصرفی خانواده بوده و کمتر تولید گوشت مرغ مد نظر قرار می‌گرفت. در شهرها مصرف گوشت طیور بسیار پایین بود و از مازاد تولید در روستاها تامین می‌گردید. از این رو گوشت طیور نقش قابل توجهی در غذای روزمره مردم نداشت. به علاوه از نظر پرورش اقتصادی و اصلاح نژاد و تشخیص مرغ‌های بومی نیز هیچ‌گونه اقدامی انجام نمی‌شد. حال آنکه در کشورهای دیگر، از ده‌ها سال پیش پرورش طیور به شیوه علمی آغاز گردیده بود، به عنوان مثال از سال 1873، یعنی بیش از یک قرن قبل، در آمریکا برای شناسایی و تولید نژادهای اصیل و تجارتی مرغ، اتحادیه پرورش طیور آمریکا تشکیل گردید و مقارن با آن، نژادهای اقتصادی مانند پلیموت روک، ویندوت و ردایلسندرد شکل گرفتند. به طور خلاصه تاریخچه فعالیت‌های مرغداری در ایران به شرح زیر می‌باشد:

1- اولین گام در مورد توسعه مرغداری و دامپروری جدید در سال 1309 با تاسیس بنگاه دامپروری کشور برداشته شد. هدف از تاسیس این بنگاه، ترویج دامپروری و مرغداری به صورت صحیح و تجارتی در کشور بوده است. به این منظور در ابتدا سه اصل مطالعاتی مورد توجه قرار گرفت:
الف- بررسی و تحقیق و تکثیر نژادهای بومی و طیور در ایران
ب- بررسی و تحقیق و توسعه نژادهای اصیل دام و طیور خارجی در ایران
ج- تولید دورگ گیری و اختلاط نژادهای اصیل خارجی و بومی با توجه به شرایط جغرافیایی و آب هوایی ایران جهت بالا بردن تولیدات دامی کشور

فهرست مطالب

فصل اول: بررسی بازار جهانی، تولید، مصرف، تجارت و ساختار بازار گوشت مرغ
مقدمه
تولید جهانی گوشت مرغ
بهای تمام شده در کشورهای عمده تولید کننده گوشت مرغ
مصرف جهانی گوشت مرغ
روند مصرف جهانی گوشت مرغ و مصرف کنندگان عمده
مصرف سرانه گوشت مرغ در جهان
پیش بینی روندهای آتی
پیش بینی تولید جهانی گوشت مرغ
پیش بینی مصرف جهانی گوشت مرغ
تجارت جهانی
روند صادرات جهانی گوشت مرغ و صادرکنندگان عمده
روند واردات جهانی و کشورهای عمده واردکننده گوشت مرغ
پیش بینی تجارت جهانی گوشت مرغ
تعرفه واردات گوشت مرغ در کشورهای مختلف
قیمت جهانی
روند قیمت جهانی
نحوه تعیین قیمت جهانی و عوامل موثر برآن
بررسی تحولات بازار جهانی گوشت مرغ
تحولات بازار جهانی در سال 2003
تحولات بازار صادرات
تحولات بازار واردات
تحولات بازار جهانی در سال 2004
تحولات بازار صادرات
تحولات بازار واردات
تحولات بازار جهانی در سال 2005
تحولات بازار صادرات
بررسی ساختار بازار جهانی
اندازه تمرکز
شاخص لرنر
شاخص هرفیندال
بررسی تمرکز در تولید جهانی
تجارت
بررسی عوامل موثر بر تمرکز در جهان
بررسی وضعیت ضایعات و سهم از تولید
جمعبندی
فصل دوم: بررسی بازار داخلی، تولید، مصرف، قیمت، ساختار بازار، نظام توزیع، نظام نظارت، حمایت از مصرف کننده، تجارت خارجی وحمایت تجاری از گوشت مرغ
بررسی صنعت مرغداری در ایران
تولید گوشت مرغ
بررسی تولید گوشت مرغ و سهم آن از کل عرضه
بررسی دوره زمانی تولید در ایران (نوسانات فصلی)
ساختار بازار
ساختار بازار محصول
ساختار بازار نهاده‌های اصلی محصول
شیوه‌های حمایت از تولید محصول
بررسی وابستگی تولید به واردات نهاده ها
توزیع جغرافیایی تولید
تعداد و ظرفیت کارخانه‌های فراوری گوشت مرغ
بررسی وضعیت سرمایه گذاری گوشت مرغ
بررسی تقاضای مرغ
بررسی روند مصرف و مصرف سرانه در کشور
بررسی عوامل موثر بر مصرف
بررسی پیش بینی روند مصرف
بررسی توزیع جغرافیایی مصرف
بررسی جایگاه گوشت مرغ در سبد مصرفی خانوارهای شهری و روستایی
بررسی روند قیمت مرغ
بررسی قیمت مرغ زنده
بررسی قیمت عمده فروشی گوشت مرغ
بررسی قیمت خرده فروشی گوشت مرغ
بررسی قیمت نهاده‌های تولید گوشت مرغ و روند نوسانات آنها
بررسی قیمت دان مرغ گوشتی
بررسی قیمت جوجه یک روزه گوشتی
بررسی نظام توزیع و نظارت بر مرغ
سیر تحولات توزیع مرغ
کانال‌های توزیع گوشت مرغ
بررسی سیستم ذخیره سازی مرغ
استفاده از اشعه جهت نگه داری گوشت مرغ
استفاده از سرما جهت نگه داری گوشت مرغ
استفاده دی اکسیدکربن اتمسفر جهت نگه داری گوشت مرغ
بررسی شیوه‌های نظارت بر توزیع مرغ
بررسی تجارت گوشت مرغ
بررسی روند صادرات گوشت مرغ
بررسی بازارهای هدف گوشت مرغ
مشکلات صادرات گوشت مرغ
بررسی حمایت‌های تجاری
حقوق ورودی نهاده‌های وارداتی گوشت مرغ
حقوق ورودی گوشت مرغ و سایر اجزاء مربوطه
مشوق‌های صادراتی
جمع بندی و نکات پایانی
فصل سوم: ارزیابی آثار سیاست‌های اقتصادی بر محصول، کالاها و فعالیت‌های مرتبط
مقدمه
اهمیت تنظیم بازار گوشت مرغ
سیاست‌های حمایتی و تنظیم بازار گوشت مرغ در کشورهای منتخب
آمریکا
چین
برزیل
اتحادیه اروپا
هند
آرژانتین
تایلند
مکزیک
عربستان سعودی
مصر
نهادهای اجرای سیاست‌های تنظیم بازار
معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی
شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور
سازمان حمایت از مصرف کننده و تولیدکننده
ستاد بسیج اقتصادی کشور
ستاد برنامه پشتیبانی تنظیم بازار
کمیسیون تنظیم بازار
سازمان بازرسی و نظارت بر قیمت‌ها
تنظیم بازار گوشت مرغ در ایران و حوزه دخالت دولت
نقش دولت در تعیین قیمت گوشت مرغ
نقش دولت در تأسیس واحدهای تولید و فراوری
نقش دولت در تأمین نهاده‌های تولید
نقش دولت در تأمین تسهیلات بانکی
نقش دولت در بیمه محصولات
نقش دولت در بازاررسانی و توزیع گوشت مرغ
نقش دولت در سازماندهی بازار گوشت مرغ
آثار اتخاذ سیاست‌های تنظیم بازار بر تولید، مصرف و قیمت گوشت مرغ
دوره تثبیت قیمت‌ها (از اوایل انقلاب تا سال 1370)
سیاست آزادسازی در دوره 77-1370
دوره آزادسازی کامل بازار نهاده‌ها و محصول
آثار سیاست‌های کمیسیون تنظیم بازار
جمع بندی و نکات پایانی
سیاست‌های تنظیم بازار دولت
سیاست‌های تنظیم بازار به تفکیک چهار دوره
آثارسیاست‌های تنظیم بازار
چالش‌های سیاست‌های تنظیم بازار
ابزارهای اجرایی و نهادهای اجرای سیاست‌های تنظیم بازار
بررسی سیاست‌های تجاری و حمایتی کشورها
فصل چهارم: بسته سیاستی کاربردی در زمینه‌های سرمایه گذاری و تولید، تنظیم بازار (قیمت گذاری، توزیع و نظارت)، حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان، حمایت تجاری (صادرات و واردات)، ذخیره سازی و حمل ونقل، مصرف و سایر
مقدمه
چالش‌های مهم صنعت تولید گوشت مرغ
کالبد شکافی سیاست‌های تنظیم بازار گوشت مرغ
واردات
صادرات
ذخیره سازی
سیاست قیمت گذاری
راهکارهای پیشنهادی جهت تنظیم بازار
بسته تنظیم بازار گوشت مرغ