در کتاب تربیت از دیدگاه معصومین (ع) و قرآن کریم، احادیث و روایاتی از پیامبر (ص) و ائمه معصوم در خصوص تربیت جمع‌آوری شده تا زمینه آشنایی دانشجویان درس روانشناسی، رشد و هم‌چنین سایر خوانندگان این اثر با نحوه تربیت کودکان و نوجوانان از منظر پیامبر اسلام (ص) و دیگر معصومین فراهم گردد.

اسلام کامل‌ترین دین وحی شده و آسمانی است که از انتخاب همسر، لقاح، انعقاد نطفه، مراقبت‌های دوران بارداری، تولد تا مرگ، آموزه‌ها، قواعد و راهنمایی‌های جامعی را به انسان ارائه داده است. برای تمام گرایش‌ها و برنامه‌های ژنتیک رفتاری انسان نقشه راه وجود دارد. در مکتب اسلام، انسان حیران و سرگردان و فاقد الگوی و راهنما نیست. قرآن کریم، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، سیره و سنت پیامبر اعظم (ص)، معصومین، فطرت و عقل انسان حیات دنیوی را راهبری می‌نماید و دنیا و آخرت را به هم پیوند می‌دهند.

انسان به دلیل برخورداری از کرتکس که زیربنای عصبی-زیستی ظرفیت‌های ویژه انسان همانند اراده، زبان، تعقل و تفکر و یادگیری و... است. در تمام سنین حتی در دوران پیری هم تغییر‌پذیر، آموزش‌پذیر و توبه‌پذیر است. ولی یادگیری‌ها و باور‌ها و عادات دوران کودکی و نوجوانی بنیادی به دشواری هم حذف شدنی نیستند.

علم روانشناسی اطلاعاتی درباره جهان‌بینی، ارزش‌ها، اعتقادات و دیگر مقوله‌های دینی و فلسفی ارائه نمی‌دهد و اساسا این مقوله‌ها جزء موضوع و روش تحقیق این علم نیستند. اما در توصیف زیر ساخت‌های عصبی-زیستی، افکار، احساسات و رفتار و مکانیزم یادگیری، پردازش اطلاعات، الگوهای ارتباط عاطفی-اجتماعی، انگیزه‌ها، عادات، آسیب‌های روانی، روش‌ها و فنون تشخیص و درمان مشکلات و اختلالات روانشناختی و روانی- زیستی پژوهش و نظریه‌پردازی راهکار ارائه می‌دهد. از این داده‌ها به چه نحوی و با چه جهان‌بینی‌ای استفاده شود رابطه با جهان‌بینی و دینی دارد که روانشناسی به آن اعتقاد دارد.

در بخشی از کتاب تربیت از دیدگاه معصومین (ع) و قرآن کریم می‌خوانیم:

نقل است که روزی پیامبر‌خدا (ص) با یارانش نشسته بودند که حسن (ع) و حسین (ع) در حالی که خردسال بودند، به سوی ایشان رفته و از سر و دوش ایشان بالا می‌رفتند، رسول‌ خدا (ص) گاهی سرشان را برای آنان پایین می‌آورد و گاهی آنان را می‌گرفت و می‌بوسید در این حال یکی از هم‌نشینان ایشان که با شگفتی به این رفتار نگاه می‌کرد به رسول‌ خدا (ص) گفت: «ای پیامبر خدا (ص) به یاد ندارم، هیچ گاه فرزندی را گرفته و بوسیده باشم». پیامبر خدا (ص) چنان از گفته آن مرد برآشفت که رنگش برگشت، پس به آن مرد فرمود: «اگر خداوند مهربانی را از قلب تو گرفته من با تو چه کنم؟ کسی که به کودکان ما مهر نورزد و بزرگان ما را گرامی ندارد از ما نیست.»

فهرست مطالب
مقدمه
تربیت فرزند از دیدگاه پیامبر اسلام حضرت محمد (ص)
ادوار تربیت کودک از نظر پیامبراکرم (ص)
قبل از تولد
غذای حلال
رعایت آداب زناشویی
مراقبت‌های ایام بارداری
اهمیت تغذیه در تربیت کودک
مراحل تربیت کودک بعد از تولد
اصل تکریم شخصیت کودک
«احادیث»
سیره پیامبر اکرم در تربیت فرزند
دیدگاه امام علی (ع) در پرورش فرزند
ضرورت تسریع در تربیت فرزندان از دیدگاه امام علی علیه‌السلام:
هدف نهایی از تربیت فرزند
ابعاد تربیت از دیدگاه امام علی (ع) و نگاهی بر سیره آن حضرت:
تربیت دینی
نماز
آموزش قرآن
تعلیم دعا
آشنایی با علوم اهل بیت علیهم‌السلام
رعایت آداب و سنن اسلامی در هنگام تولد فرزند
سیره امام علی
«احادیث»
«نامه ها»
ترجمه متن نامه 31 نهج البلاغه
انسان و حوادث روزگار
مراحل خودسازى
اخلاق اجتماعى
شتاب در تربیت فرزند
روش تربیت فرزند
ضرورت توجه به معنویات
ضرورت آخرت گرایى
معیارهاى روابط اجتماعى
تلاش در جمع آورى زاد و توشه
نشانه هاى رحمت الهى
شرایط اجابت دعا
ضرورت یاد مرگ
شناخت دنیاپرستان
ضرورت واقع نگری در زندگی (ارزش‌های گوناگون اخلاقی)
حقوق دوستان
ارزشهاى اخلاقى
جایگاه زن و فرهنگ پرهیز
«ترجمه نامه 47 نهج البلاغه»
وصیّت امام علیه السلام به حسن و حسین علیهما السّلام پس از ضربت ابن ملجم
حکمت 391
تربیت فرزندان از دیدگاه حضرت فاطمه زهرا (س)
شیوه ‌های تربیتی حضرت زهرا (س)
اعتقاد به عقیقه:
عواطف مادری و نقش آن در تربیت فرزند
توجه به نیازهای کودک:
بازی و تحرک
رعایت عدالت در برخورد با فرزندان
پرورش روحیه عبادت و تقوا
شیوه‌های تربیتی از دیدگاه امام حسن (ع)
اهمیت کسب علم و دانش
تخلف نکردن در عهد
تنبیه
بازی با کودکان
پاداش دادن به کودکان
تربیت فرزندان از دیدگاه امام حسین
زمینه سازی تربیت
اظهار محبت به فرزندان
تشویق فرزندان در برابر کار خوب آنان
اهمیت آموزشهای دینی فرزندان و قدردانی از معلمان و مربیان
احترام به انتخاب جوان در امر ازدواج
تربیت عملی
حادثه کربلا از منظر تربیت فرزندان
توجه به نیازهاى فرزندان
رفتار حضرت با فرزندان و نو جوانان در میدان جنگ
رفتار حضرت نسبت ‌به فرزند بیمارش زین العابدین (ع)
رفتار حضرت نسبت ‌به خانواده و فرزندان در لحظه وداع
سفارش به فرزندان یتیم و بازماندگان
پاسخگویى به پرسش‌هاى فرزندان
نقش آزادى و انتخاب در تربیت فرزندان
سیره تربیتی امام سجاد(ع)
حقوق فرزند
موعظه
دعا
هنگام تولد
شیوه تربیت فرزند از دیدگاه امام باقر(ع)
گفتن اقامه در گوش و باز کردن کام نوزاد با آب فرات
عقیقه و نامگذارى
تاثیر شیر مادر در تربیت
کودک و نیاز به محبت
ستایش از فرزند صالح
والدین و نصیحت فرزند
اهمیت آرامش خانواده در تربیت
نقش تربیتى عمل والدین و مربیان
تربیت معنوى فرزندان
ذکر و یاد خدا
دعا
سیره تربیتی امام صادق
اهمیت دانش
تربیت به موقع
محبت به کودک:
کودک و بازی
رشد جنسی کودکان:
موعظه
تاثیر شیر مادر
نام گذاری
یادگیری
دیدگاه تربیتی امام کاظم (ع)
دیدگاه امام رضا در تربیت فرزندان
اولین گام
نامگذاری
مراقبت از کودک
کودک و سلامتی
صحبت‌ با کودک
محبت
احترام
تشویق
نظارت والدین
قبل از سفر
بعد از سفر
خود اتکایی
پرورش بعد عقلانی
«احادیث»
شیوه‌های تربیتی امام هادی (ع)
ایجاد زمینه مساعد تربیتی
داشتن الگو و سرمشق مناسب
روش تمرین، تکرار و عادت دادن عملی
روش موعظه و نصیحت
شیوه‌هاى اصلاح رفتار کودکان و نوجوانان در فرهنگ اهل بیت(ع)
توجه به ریشه‌ها و عوامل ناهنجارى‌
یادآورى غیر مستقیم
تذکر شفقت آمیز
تقویت نیروى ایمان‌
تأمین نیازهاى مادى و معنوى
تنبیه متناسب‌
دعا براى اصلاح فرزندان‌
بحث و نتیجه گیری
روش فطری
روش الگویی
روش عملی
روش محبت
روش تشبیه، تمثیل و نمایش
روش تغافل
روش تکریم و عزت بخشی
روش تسهیل وآسان‌گیری
روش اسمی و نامگذاری
روش قصه گویی
روش تشویق
روش تنبیه
روش تمکن و ظرفیت سنجی
روش تدرج وگام به گام
روش سیاحت و تفریح
روش عادت
روش عقلی
گستره روش عقلی
روش پرسش و استفهام
روش مرابطه و خود مرزبانی
مراحل خود مرزبانی
روش مشارطه
روش مراقبت
روش محاسبه
روش معاتبه
روش توبه
روش تدبر و عاقبت اندیشی
روش تفکر
روش عبرت
روش موعظه
روش تذکر
روش ابتلا و امتحان
روش انتساب به غفلت و سهو
روش عفو و گذشت
روش محروم‌سازى و مجازات
روش احسان در برابر بد رفتاری
روش زهد و ساده زیستی
روش اعتدال و میانه روی
روش تبشیر
روش تربیتی انذار
روش امر به معروف و نهی از منکر
فهرست منابع و مآخذ