آرزو عامری در کتاب پیشبرد اهداف پیشگیرانه از ارتکاب جرم در سازمان قضایی نیروهای مسلح، ابتدا به بررسی مفهوم جرم و ارکان وقوع آن پرداخته و سپس راهکارهایی برای پیشگیری از وقوع جرم ارائه داده است.

امنیت نخستین نیاز انسان است که در زندگی افراد اهمیت خاصی دارد و انسان‌ها می‌کوشند به طریقی امنیت خود را تأمین کنند. جامعه انسانی در دوران جدید به علت پیچیدگی، شتاب، تکثر و افزایش جمعیت مراحل متفاوتی از زندگی جمعی مانند افزایش منازعات، کشمکش‌ها و چالش‌های اجتماعی را به صورت وسیع در حوزه‌های مختلف تجربه می‌کند. توجه به شأن و جایگاه امنیت در زندگی اجتماعی و کارکرد آن در سیاست‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به نحوه فزاینده‌ای در حال رشد است و میزان حضور و تاثیر این پدیده در جامعه و سطح بهره‌مندی شهروندان از این امنیت که حق مهمی در زندگی اجتماعی آنان است، معیار عمده برای ارزیابی سطح توسعه یافتگی جوامع بشری به شمار می‌آید.

امنیت عمومی به عنوان مقوله‌ای فراگیر و پیش شرط در هر نوع برنامه‌ریزی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جایگاهی پر رنگ دارد. مقوله امنیت، وسعتی به قدمت تاریخ بشر دارد. یکی از مهم‌ترین دلایل اصلی پیدایش شهرها، دستیابی به امنیت بوده است. لذا حکومت‌های کوچک محلی که ترس از فروپاشی داشته‌اند جای خود را به حکومت‌های متمرکز پرقدرت داده‌اند.

هدف اصلی وجود یک حکومت ایجاد امنیت است. بخش مهمی از ارتباط جامعه با سردمداران حفظ امنیت عمومی در گرو افزایش آگاهی‌های شهروندی و ایجاد یک فرهنگ پویا و ملی در جهت اعتماد جامعه به مسئولین مربوطه است. به همین دلیل تاکید بر مسائلی چون آموزش، تبلیغات مثبت و اعتمادسازی که مستلزم زمان است، امری ضروری و واجب می‌باشد. هم چنان که در مورادی از قبیل توسعه اقتصادی و سیاسی نیاز به مشارکت مردم اصل است. در حوزه امنیت عمومی هم دولتمردان بایستی به این امر توجه وافر داشته و نگرش خود را بر این موضوع معطوف دارند که از حداکثر ظرفیت امنیتی مردم و نهادهای عمومی کشور استفاده نموده، تا ضمن کاهش هزینه‌های امنیتی، مردم با احساس مسئولیت بیشتری در این امر مشارکت کرده و به تدریج بعنوان یک فرهنگ در جامعه نهادینه شود.

اصولاً امنیت و احساس امنیت در یک جامعه در گرو همکاری و هماهنگی بین تمام سازمان‌هایی است که در حد و اندازه خویش می‌توانند در تدابیر امنیت ملی یا اجتماعی تاثیرگذار باشند. با توجه به تحولات سریع جوامع در زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و علمی، روش‌های مدرن و نوینی هم برای تحقق نظم و امنیت عمومی و پاسخ‌گویی به مطالبات زندگی اجتماعی مردم ایجاد گردیده است.

پیش بینی، بررسی و ارزیابی خطر وقوع جرم و انجام اقداماتی برای رفع یا تقلیل آن‌ را پیشگیری از وقوع جرم می‌نامند. برای ارتکاب جرم سه پیش شرط لازم باشد:

1- میل و انگیزه مجرم برای ارتکاب جرم.
2- مهارت و ابزار لازم برای ارتکاب جرم.
3- وجود موقعیت مناسب.

جهت پیش‌گیری از ارتکاب جرم، نخست باید عوامل وقوع آن را شناسایی کرد. که این علل عبارتند از: 1-خلأهای قانونی. 2- ناهماهنگی دستگاه‌های مرتبط. 3- عدم آگاهی و اطلاع افراد و بعضاً دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی از قوانین. 4- غیر منصفانه بودن توزیع منابع و امکانات و فرصت‌ها در سطح جامعه. 5- غرور و خودخواهی و کنجکاوی افراد.

به طور کلی پیشگیری از وقوع جرم با افزایش امنیت در جامعه رابطه مستقیم داشته و برای این منظور باید بر روی موارد این تأکید و اصرار کرد: 1- تولید امنیت 2- حفظ امنیت 3- مبارزه با عناصر ضد امنیت

چنانچه هرگونه اقدامی در جهت پیش‌گیری از وقوع جرم و افزایش‌ امنیت جامعه با برنامه ریزی، سازماندهی و هماهنگی در بین متولیان امنیت و افراد جامعه از دیدگاه کارشناسانه، علمی و تخصصی صورت پذیرد و هدایت، نظارت و کنترل بر این اقدامات از مسیر تخصصی باشد و از نظرات این کارشناسان بهره گرفته شود.

در بخشی از کتاب پیشبرد اهداف پیشگیرانه از ارتکاب جرم در سازمان قضایی نیروهای مسلح می‌خوانیم:

اصل 156 قانون اساسی، قوه قضاییه را قوه‌ای مستقل دانسته که پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و مسئول تحقق بخشیدن به عدالت قضایی، رسیدگی و صدور حکم در مورد تظلمات، تعدیات و شکایات، حل و فصل دعاوی و رفع خصومت‌ها، احیای حقوق عامه و گسترش عدل و آزادی‌های مشروع، نظارت بر حسن اجرای قوانین، کشف جرم، تعقیب مجرمان و مجازات آنان، اجرای حدود الهی و اقدام مناسب در پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمان می‌باشد. مهم‌ترین وظیفه از میان وظایف مذکور، مورد اخیر یعنی اقدام مناسب در پیشگیری از وقوع جرم می‌باشد که اجرا و تحقق آن - و همچنین سایر وظایف مقرر- منوط به داشتن یک نظام کیفری غنی و قوی است که با استفاده از امکانات، ابزار، دستاوردها و روش‌های علمی و عملی بتواند عدالت قضایی را در تمام سطوح و به نحو مطلوبی اجرا و نیازهای متنوع و پیچیده‌ی انسان و جوامع امروزی را پاسخگو باشد.

«پیشگیری» از جمله محورهای اساسی راهبردهای ضد بزهکاری است، پیشگیری در مقایسه با مجازات‌ها، مفهوم جدیدی است و مانند درمان، بار پزشکی دارد و چنین به نظر می‌رسد که، پیشاپیش هرگونه تقبیح جامعه نسبت به عمل مجرمانه را دفع می‌کند. در جامعه‌ی امروزی اشکال نوین بزهکاری به گونه‌ای تنگاتنگ با تحول آداب و رسوم و فنون و شیوه‌های زندگی در ارتباط است و روش‌های جدید مداخله به منظور حل مسأله از طریق بررسی آن‌ها از نزدیک را ایجاب می‌کند. پیشگیری شامل مجموع تدبیرهای سیاست جنایی - به استناد تدبیرهای نظام کیفری - می‌شود که غایت انحصاری یا دست کم جزئی آن، تحدید امکان وقوع مجموع اقدام‌های مجرمانه از راه غیرممکن کردن، دشتوارتر کردن یا کمتر محتمل کردن آن‌ها است.

فهرست مطالب

پیشگفتار
بخش اول: مفهوم جرم و ارکان وقوع جرم
بخش دوم: پیشگیری از وقوع جرم در نیروهای مسلح
نتیجه گیری
منابع و ماخذ