کتاب بزهکاری کودکان و نوجوانان دکتر شهلا معظمی با نثری بسیار شیوا و روان به بررسی بزهکاری اطفال از منظر حقوقی، جرم شناختی، روان شناسی و جامعه شناختی پرداخته است اما به علت گستردگی مطالب و حجم بالای کتاب و البته با امعان نظر به وجود مشغله کاری که عمدتاً برای دانشجویان دانشگاه پیام نور قابل تصور است، در اکثر مواقع این گروه از دانشجویان گرامی از مطالعه کامل مطالب ارائه شده در این کتاب مفید بازمانده و به خواندن بخشی از آن اکتفا می کنند. به همین علت و به هدف بهره مندی از کلیه سرفصل های مفید کتاب مذکور تلاش کردیم که زمینه ای برای سهولت مطالعه این منبع سنگین و در عین حال پرفایده را فراهم آوریم.

کتاب پیش رو بر اساس کتاب بزهکاری کودکان و نوجوانان دکتر شهلا معظمی نگاشته شده؛ بدین صورت که فصل‌ها مطابق فهرست مطالب آن کتاب مشخص شده و مطالب مهم در زیر هر فصل و به ترتیب صفحات ارائه شده، و با ذکر صفحه، هر نکته در داخل پرانتز به صورتی مستند و قابل وارسی، تقدیم شده است.

فهرست مطالب
مقدمه
بخش اول :گـستردگی بـزهکاری کودکان و نوجوانان
فصل اول : روند بزهکاری کودکان و نوجوانان
گفتاراول: ماهیت بزهکاری کودکان و نوجوانان
1. افزایش بزهکاری کودکان ونوجوانان
1-1- فقر
2-1-وضعیت نابسامان اقتصادی
3-1- مشکلات خانوادگی
4-1- مسائل آموزشی
5-1- مهاجرت
6-1- فشارروانی
2. بزهکاری نوجوانان درسطح جهان
گفتاردوم: جنبه های منطقه ای بزهکاری
1- عوامل موثردر روند افزایش بزهکاری خشونت بار نوجوانان
2. بزهکاری اطفال و نوجوانان پس ازجنگ
گفتارسوم: عوامل افزایش بزهکاری نوجوانان پس ازجنگ جهانی دوم
1- پیشگیری ازبزهکاری کودکان و نوجوانان
2- حمایت از کودکان
فصل دوم :مفهوم کودکی یا نوجوانی و بزهکاری
گفتاراول: کودکی و نوجوانی ازدیدگاه جرمشناسی
1- کودکی
1-1- کودکان بزهکار
2-1- کودک منحرف یا دشوار
3-1- کودک در معرض خطر
2- نوجوانی
گفتاردوم: تغییرات در ساختار خانواده و توجه به کودکان
1- جایگاه مجزای بزهکاری کودکان و نوجوانان
2- جایگاه حقوقی بزهکاری
3- سن بلوغ و بزهکاری
گفتارسوم: مفهوم و انواع بزهکاری کودکان و نوجوانان
1- مفهوم بزهکاری
2- انواع بزه و اعمال بزهکارانه کودکان و نوجوانان
1-2- جرایم شاخص
2-2- جرایم غیر شاخص یا بزه های ویژه کودکی
3- کنترل اجتماعی بر بزهکاری
4- معمای بزهکاری کودکان و نوجوانان
فصل سوم :سنجش بزهکاری
گفتار اول: چگونگی بررسی گستره و ماهیت بزهکاری نوجوانان
1- آمار رسمی یا گزارش هماهنگ جرم
2- آمار خود گزارشی
3- داده های مربوط به قربانیان
گفتاردوم: عوامل همبسته با بزهکاری
1- جنسیت و بزهکاری
2- طبقه اجتماعی و بزهکاری
3- قومیت و نژاد و رابطه آن با بزهکاری
4- سن و بزهکاری
1-4- ترک بزهکاری
2-4- مجرمین اتفاقی ومجرمین به عادت
گفتار سوم: بزهکاری مزمن
1- پژوهش در مورد مجرمین مزمن
2- نوجوانان متخلف مزمن
فصل چهارم :تبیین ریشه های سطح خُرد بزهکاری
1- ویژگیهای حیات مجرمانه یا حرفه مجرمانه
2- چگونگی شکل گیری حرفه های بزهکارانه
گفتار دوم: عوامل موثر بر شروع، تداوم و خاتمه ی زندگی بزهکارانه
1- نقاط عطف درجرم
2- تأثیر تدوین حرفه های بزهکارانه بر سیاست های مهار بزهکاری
گفتار سوم: بزه دیدگی کودکان و نوجوانان
1- بزه دیده و بزه دیدگی
2- روند تاریخی بزه دیده و بزه دیده شناسی
3- عوامل موثر بر بزه دیدگی کودکان و نوجوانان
4- بزه دیدگی جنسیتی کودکان
5- نظریه های مربوط به بزه دیدگان
1-5- خطر بزه دیدگی و نظریه همجواری
2-5- نظریه سبک زندگی
6- پیشگیری از بزه دیدگی کودکان و نوجوانان
فصل پنجم :ریشه های سطح کلان بزهکاری کودکان و نوجوانان
گفتاراول: ارتباط محله با بزهکاری
1- فقر و بزهکاری
2- محله های بزه خیز
3- یافته های پژوهش در محله های بزه خیز
4- پروژه منطقه شیکاگو
گفتار دوم: محله ها به عنوان بستر جرم
1- محله های بدنام و شهرک های ممنوعه
1-1- محله های بدنام
2-1- شهرک های ممنوعه
بـخش دوم :دیدگـاه های نظـری
فصل اول :جرمشناسی کلاسیک
گفتار اول: نظریه گزینش عقلانی
1- وسوسه های جرم
2- نظریه فعالیت روزمره
3- پیشگیری از بزهکاری
1-3- بازدارندگی عام
2-3- بازدارندگی خاص
3-3- پیشگیری
4- جمع بندی
گفتار دوم: دیدگاه اثباتگرایی (پوزیتیویسم) تحققی
1- نظریه خصلت ها
2- مکتب وراثت
3- نقش ساختار بدن در بزهکاری
4- ژنها و بزهکاری
5- ناتوانی یادگیری و بزهکاری
گفتار سوم: نظریه های روانشناختی بزهکاری
1- نظریه روان پویشی
2- نظریه رفتاری
2- نظریه یادگیری اجتماعی
4- جمع بندی
فصل دوم :نظریه های جامعه شناختی
گفتار اول: نظریه های ساختار اجتماعی و شاخه های آن
1.نظریه های نابسامانی اجتماعی
2. نظریه فشار
3. نظریه های انحراف فرهنگی–خرده فرهنگی
1-3. ارزشهای خرده فرهنگی
2-3. نظریه خرده فرهنگ بزهکاری کوهن
3-3. خرده فرهنگ گروه بزهکاری و نظریه ی فرصت
4. نظریه های ساختاری و پیشگیری از بزهکاری
گفتار دوم: نظریه های فرایند اجتماعی
1.نظریه یادگیری اجتماعی
2. نظریه کنترل اجتماعی
3. نظریه کنترل اجتماعی هیرشی
4. نظریه های فرایند اجتماعی و پیشگیری از بزهکاری
فصل سوم :نظریه های واکنش اجتماعی
گفتار اول: نظریه ی برچسب زنی
1.انحراف اولیه و ثانویه
2. تأثیر نظریه ی برچسب زنی بر نظام عدالت کیفری
گفتار دوم: نظریه تضاد اجتماعی
گفتار سوم: نظریه های تلفیقی
1.نظریه عمومی جرم و خویشتنداری
2. تحلیل نظریه ی عمومی جرم
3. جمع بندی
بخش سوم :عوامل محیطی مؤثر بر بزهکاری
فصل اول :جنسیت و بزهکاری
گفتار اول: جنس و جنسیت
1.تفاوت های جنسیتی در فرایند جامعه پذیری
2. علت تفاوتهای جنسیتی
3. تفاوت های جنسیتی و بزهکاری
گفتار دوم: تبیین های جنسیتی در بزهکاری
1.دیدگاه زیست شناسی
2. دیدگاه روانشناسی
3. دیدگاه های جامعه شناختی
گفتار سوم: بررسی علل افزایش بزهکاری دختران
1.نظریه کنترل قدرت
2. جنسیت و نظام دادرسی نوجوانان
فصل دوم :خانواده و بزهکاری
گفتار اول: خانواده درحال تغییر
1.تأثیرخانواده بر بزهکاری
1-1.فروپاشی خانواده
2-1. تضاد خانوادگی
3-1. مجرم بودن خانواده
4-1. سوء رفتار و بی توجهی نسبت به کودک و بزهکاری
2. تعریف سوء رفتار و بی توجهی
1-2. سوء رفتار جنسی
2-2. علل سوء رفتار و بی توجهی نسبت به کودکان
گفتار دوم: رابطه بین سوء رفتار و بزهکاری
گفتار سوم: سوء رفتار و معضل فرار کودکان و نوجوانان
1.فرار از خانه و مدرسه
2. فحشاء کودکان
3. قاچاق کودکان
4. خانواده و پیشگیری از بزهکاری
1-4. مداخله در دوران اولیه ی کودکی
2-4. بهبود مهارتهای پرورش کودک
3-4. برنامه های بلندمدت
فصل سوم :مدرسه و بزهکاری
گفتار اول: مدرسه عامل جامعه پذیری
1.مدرسه و طبقه اجتماعی
2. عملکرد تحصیلی و بزهکاری
3. شکست تحصیلی و بزهکاری
4. علل شکست تحصیلی
گفتار دوم: مدرسه گریزی و بزهکاری
1.بزهکاری و مدرسه
2. خشونت در مدرسه
3. دانش آموزان بزهکار
گفتار سوم: نقش مدرسه در برنامه های پیشگیری از بزهکاری
1.مدرسه و پیشگیری از بزهکاری
2. برنامه های پیشگیری درمدرسه
فصل چهارم :همسالان و گروه های بزهکار
گفتار اول: همسالان
1.رابطه همسالان
2. تأثیرهمسالان بر بزهکاری
3. دیدگاه های الگوه های دوستی و بزهکاری
1-3. نظریه کنترل اجتماعی
2-3. دیدگاه یادگیری و معاشرت های ترجیحی
3-3. همسالان و بزهکاری
گفتار دوم: مفهوم و ماهیت گروه های بزهکاری
1.ماهیت گروه های بزهکاری
2. انواع گروه های بزهکاری جوانان
3. جنسیت و گروه بزهکاری
گفتار سوم: چگونگی شکل گیری و محل فعالیت گروه های بزهکاری
1.تشکیل گروه های بزهکاری نوجوانان
2. ارتباطات
3. جرایم ارتکابی گروه های بزهکاری جوانان
4. علل پیوستن نوجوانان به گروه های بزهکاری
5. مهار فعالیت گروه های بزهکاری
1-5. کنترل گروه های بزهکاری توسط نیروی انتظامی
2-5. اجرای فعالیت های متنوع در زمینه ی خدمات اجتماعی
فصل پنجم :اعتیاد و بزهکاری
گفتار اول: تعریف مواد مخدر
1.انواع مواد مخدر
2. تعریف اعتیاد و ویژگی های آن
3. شیوع و گستردگی استعمال مواد مخدر
4. قاچاق مواد مخدر
گفتار دوم: خطرات و پیامدهای ناشی از اعتیاد
1.عوامل خطر
1-1. خانواده و اعتیاد
2-1. گروه همسالان و اعتیاد
3-1. مدرسه و اعتیاد
4-1. شخصیت های خاص
5-1. محیط و اعتیاد
2. ارتباط بین سوء مصرف مواد مخدر و جرم
3. سوء مصرف مواد مخدر و بزهکاری نوجوانان
گفتار سوم: دیدگاه های مربوط به کنترل مواد مخدر
1.راه های کنترل مواد مخدر
1-1. اقدامات پلیسی
2-1. راه کارهای مبتنی بر آموزش
2. برنامه های پیشگیری جهانی