موقعیت ژئوپلیتیک ویژه یمن، در اختیار داشتن گذرگاه‌های استراتژیک دریایی و وجود منابع نفتی و گازی گسترده در این کشور سبب افزایش اهمیت یمن در معادلات قدرت منطقه‌ای و جهانی شده به گونه ای که چشم طمع قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی را به این کشور دوخته شده است.

یمن کشوری عربی در جنوب غربی آسیا و در جنوب عربستان است. این کشور از دیرباز به دلیل واقع شدن در موقعیتی ژئوپلتیک از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. این کشور در میان دو دریای مهم قرار دارد که اهمیت استراتژیکی ویژه‌ای به آن داده است. یمن جنوبی در بخش شمال غربی و شمال شرقی «باب المندب» قرار گرفته و این تنگه بین دریای سرخ و اقیانوس هند واقع شده و نزدیک‌ترین آبراه بین شرق و غرب می‌باشد. واقع شدن یمن بین دریای سرخ و اقیانوس هند این کشور را نزدیک‌ترین آبراه بین شرق و غرب کرده است. اهمیت یمن تنها به علت تنگه باب المندب نیست و عوامل دیگری نیز این سرزمین را استراتژیک کرده است. نزدیکی این کشور به شاخ شرقی آفریقا یکی از عوامل تاثیرگذار است. دارا بودن سواحل طولانی در دریای سرخ و دریای عرب و به تبع آن وجود بنادر مهمی مانند عدن و حدید به اهمیت استراتژیکی یمن افزوده و این کشور با دارا بودن سواحل طولانی در دریای سرخ و دریای عرب می‌تواند برای سرمایه‌گذاری جذاب باشد.

اهمیت ژئوپلتیک یمن و تنگه باب المندب

تارنمای مرکز پژوهش‌ها و مشورت‌های «لبنان» نوشت: جایگاه راهبردی یمن سبب شده است این کشور به محور تنش‌ها تبدیل شود. یمن در جنوب عربستان واقع شده است. در جنوب این کشور هم خلیج عدن و دریای العرب قرار دارد. در شرق یمن هم کشور عمان قرار دارد. در غرب این کشور هم دریای سرخ واقع شده است. یمن یکی از راهبردی‌ترین تنگه‌های آبی جهان را در اختیار دارد و این سبب شده است که یمن از جایگاه ژئوپلتیک و راهبردی برخوردار باشد. این تنگه اقیانوس هند و دریای مدیترانه را از طریق دریای سرخ و کانال سوئز به هم ارتباط می‌دهد. قرار داشتن جزایری مانند کاماران، حنیش، میون و سقطری در آب‌های منطقه‌ای یمن در امتداد دریای عرب، خلیج عدن و دریای سرخ هم جایگاه راهبردی یمن را دوچندن کرده است. جایگاه راهبردی و مهم یمن سبب شده است که این کشور به میدان تنش‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شود و کسی که بتواند در این کشور نفوذ داشته باشد می‌تواند به یک بازیگر اساسی در منطقه تبدیل شود و قدرت کنترل یکی از مهمترین گذرگاه‌های آبی دنیا را که بخش گسترده‌ای از صادرات و واردات نفتی و تجاری جهان از طریق آن صورت می‌گیرد در اختیار داشته باشد.

به نوشته تارنمای «الخلیج اونلاین» امارات، ارتباط تنگه باب المندب با کانال سوئز سبب شده است فرصتی برای تبدیل یمن و بندرهای آن به ویژه بندر عدن به محل تزانزیت کشتی‌ها و سوخت‌گیری‌ها فراهم شود و این مناطق می‌توانند به مرکز تجاری تبدیل شوند که منطقه را به جهان ارتباط می‌دهند. توجه کشورهای قدرتمند جهان و منطقه به تنگه باب المندب و تلاش آنها برای در اختیار گرفتن کنترل این منطقه راهبردی سبب شده است که این تنگه به میدان تسویه حساب کشورها تبدیل شود.

همچنین به نوشته تارنمای الخلیج آنلاین، «هشام البکیری» پژوهشگر مسائل اقتصادی گفت اگر نظام یمن بتواند به خوبی امور تنگه باب المندب را مدیریت کند، این تنگه فرصت‌ سرمایه‌گذاری‌های بزرگی را برای یمن فراهم می‌کند و سرمایه‌گذارن بسیاری با میلیاردها دلار راهی این منطقه خواهند شد و ده‌ها هزار فرصت‌کاری برای یمنی‌ها فراهم خواهد شد و در این منطقه با جذب سرمایه‌ها زیرساخت‌های جذابی برپا خواهد شد.

تارنمای مرکز عربی «الدیمقراطی» مصر نیز نوشت: در بیشتر موارد رسانه‌های غربی در گزارش‌های خود از اندک بودن تولید انرژی در یمن سخن به میان می‌آورند اما واقعیت چیز دیگری است. این کشور دارای منابع نفتی و گازی بسیاری است. دولت‌های سابق آمریکا از زمان‌های گذشته اهمیت یمن و ذخایر انرژی آن را درک می‌کردند. در گزارش سری «استفان سیش» سفیر سابق آمریکا در یمن که سایت «ویکیلیس» هم آن را منتشر کرده آمده است استان‌های شبوه، مارب و جوف دارای مقدار بسیاری ذخایر گازی هستند و گزارش‌های بیولوژی شرکت «یو إس جی إس» هم نشان می‌دهد که یمن دارای ذخایر هنگفت و بی‌نظیر نفتی در منطقه است.

به نوشته تارنمای الخلیج آنلاین، «احمد حمیدان» تحلیلگر مسائل سیاسی گفت یمن در طول تاریخ به دلیل اینکه نقطه اتصال قاره آفریقا و آسیا بوده آزار و اذیت‌های فراوانی دیده است و استعمارگران همیشه چشم طمع به این کشور دوخته‌اند و کشورهای جهان از بنادر این کشور به ویژه عدن برای ترانزیت سوخت استفاده کرده‌اند. هر یک از کشورها به بهانه حمایت از تنگه باب المندب که گذرگاه مهم تجاری جهانی است در امور این کشور دخالت می‌کنند.

در همین پیوند تارنمای «الثورة» یمن در گزارشی به قلم «احمد الحبیشی» نوشت: تنگه باب المندب یکی از مهمترین تنگه‌های آبی جهان است. این تنگه یکی از مهمترین مسیر تجارت دریایی شرق با غرب به شمار می‌رود و روزانه حدود ۶ میلیون بشکه نفت از این تنگه عبور می‌کند. سالیانه حدود ۴۰ هزار کشتی از این تنگه عبور می کند. حدود ۱۰ درصد از کشتی‌های نفتکش از این تنگه به دیگر نقط جهان روانه می‌شوند. این موضوع سبب شده است که این تنگه اهمیت راهبردی و اقتصادی داشته باشد و زمینه را برای گسترش روابط اقتصادی، سیاسی و نظامی یمن با دیگر کشورها فراهم کند. همچنین یمن دارای جزایر بسیاری است که دارای جایگاه راهبردی هستند. وجود این جزایر در یمن سبب شده است که جایگاه دریایی یمن دارای اهمیت راهبردی باشد. با نگاهی به نقشه یمن مشخص می‌شود که این کشور یکی از بزرگترین گذرگاه‌های منطقه است.

در اختیار داشتن تنگه باب المندب، بندرهایی در آب‌های منطقه‌ای در امتداد دریای العرب، خلیج عدن و دریایی سرخ سبب شده است که قدرت یمن برای کنترل گذرگاه های حیاتی تقویت شود. تنگه باب المندب از زمان گشایش کانال سوئز در سال ۱۸۶۹ میلادی اهمیت راهبردی کسب کرده است و موقعیت جغرافیایی یمن سبب شده است این کشور مدیریت تنگه باب المندب را در اختیار داشته باشد. این موضوع به طور آشکار بیانگر اهمیت این منطقه برای کشورهای بزرگ جهان و منطقه به شمار می‌رود. این موضوع سبب شده است که این کشورها تلاش کنند در یمن نقش سیاسی، امنیتی و نظامی بازی کنند و در امور این کشور دخالت کنند و تلاش کنند امور را بر پایه منافع خود پیش برند. یمنی‌ها پس از انقلاب ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۴ اعلام کردند طرح آزادی یمن از هرگونه قیمومیت منطقه‌ای و بین‌المللی را می‌پذیرند و برای ایجاد کشوری ملی و مستقل و پاکسازی یمن از نفوذ خارجی و مراکز فساد تلاش می‌کنند.

آمریکا به این موضوع پی برد که انقلاب مردم یمن منافع این کشور را در یمن تهدید می‌کند. از این رو، این کشور تلاش کرد با حمایت از عربستان برای حمله به یمن این کشور را به اردوگاه آمریکا و عربستان برگرداند. این کشور از عربستان و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس خواست با حمله نظامی به یمن و اشغال این کشور وارد عمل شود. در این راستا آمریکا از این کشورها همه گونه حمایت نظامی و لجستیکی و سیاسی هم به عمل آورد. با این وجود می‌توان گفت حمله به یمن با هدف بازگشت «عبدربه منصور هادی» به قدرت نبود بلکه کشورهای ائتلاف حمله به یمن با این اقدام خواسته‌اند یمن را زیر کنترل خود داشته باشند و با چپاول ثروت‌های این کشور و سوء استفاده از جایگاه راهبردی آن برای پیش برد منافع خود استفاده کنند.

اهمیت یمن برای کشورهای عربی

روزنامه «الخلیج» امارات به نقل از «مریم سلطان لوتاه» استاد علوم سیاسی دانشگاه امارات نوشت: یمن با مساحت جغرافیایی و جمعیت بشری آن عمق و امتداد امنیتی و سیاسی کشورهای عربی خلیج فارس به شمار می‌رود. وجود این کشور در همسایگی عربستان سبب شده است که این کشور از نظر سیاسی برای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و جهان عرب اهمیت داشته باشد. هر گونه تنش امنیتی و بی‌ثباتی یمن بر روی امنیت و ثبات عربستان و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تاثیر خواهد داشت. وجود باب المندب هم سبب شده است که یمن دارای اهمیت راهبردی باشد.

به نوشته روزنامه الخلیج، «حمد بن صرای» استاد تاریخ دانشگاه امارات هم گفت، یمن در طول تاریخ دارای اهمیت راهبردی برای منطقه بوده است. این کشور مهمترین تنگه را در اختیار دارد و کشورهای بیگانه به این تنگه چشم طمع دوخته‌اند. کسی که یمن و جزیره سقطری را در اختیار داشته باشد می‌تواند خطوط دریانوردی جهان را در کنترل داشته باشد. یمن گلوگاه شبه حزیره عرب به شمار می‌رود و کسی که کنترل این کشور را در اختیار داشته باشد به راحتی می‌تواند کنترل دیگر کشورهای منطقه را در اختیار داشته باشد.

الخلیج به نقل از «حسن النابود» استاد تاریخ دانشگام امارات نیز نوشت: یمن در طول تاریخ گذرگاهی برای جزیره العرب بوده است. همه استعمارگرانی که برای رسیدن به خلیج فارس تلاش کردند پیش از رسیدن به این هدف تلاش کردند یمن و به ویژه عدن را در اختیار داشته باشند و پس ازآن ناوگان‌ خود را راهی خلیج فارس کنند.