کتاب اطلاع یابی در اینترنت (مجموعه سواد اطلاعاتی پایه برای دانشجویان)، تالیف علی حسین قاسمی، به زبان ساده در زمینه استفاده از اینترنت، موتورهای کاوش مثل گوگل و یاهو، نحوۀ جستجو و راهبردهای آن و پایگاه‌های اطلاعاتی و استناد به منابع اطلاعاتی که به ارزیابی موشکافانه منابع، کارکرد موتورهای جستجو، بهره‌گیری بهینه از گوگل، جامعیت بازیابی اطلاعات با موتور جستجو نیز می‌پردازد.

تغییرات بسیاری در اینترنت پدید آمده، اما به باور عده‌ی بسیاری، هنوز هم گوگل بهترین مکان برای شروع است و به عنوان دومین پیشنهاد برای جستجو در وب، «اسک‌دات‌کام» و/یا «یاهو!سرچ» توصیه می‌شوند. علاوه بر این، به جای استفاده از موتورهای جستجوی خوب (که تعدادشان نیز کم است)، استفاده از هیچ وراجستجوگری توصیه نمی‌شود. فهرست‌های راهنما نیز همچنان بهتر و کارآمدتر می‌شوند. هم «راهنمای کتابداران بر اینترنت» و هم «اینفوماین» از نظر کیفی رشد کرده‌اند و حاوی منابع اولیه‌ی بسیار عالی، داده‌پایگاه‌ها و راهنماهای تخصصی در موضوعات گوناگون، و سایت‌های مفید دیگری هستند. سراصفحه‌ی برخی از کتابخانه‌ها نیز انتخاب‌های خوبی را ارائه می‌دهند که می‌توانید به آن‌ها مراجعه کنید.

فهرست مطالب کتاب اطلاع یابی در اینترنت (Information finding on internet)، انواع گوناگونی از اطلاعات درباره‌ی جستجوی وب و خدمات آن را ارائه می‌دهد. شما می‌توانید خودآموز را از ابتدا تا انتها و به ترتیب فهرست مطالب دنبال کنید، یا از بخش‌هایی که فکر می‌کنید اکنون دیگر آن‌ها را بلد هستید چشم‌پوشی کنید و کار را با هر بخشی که لازم می‌دانید ادامه دهید. معنای برخی از اصطلاحات تخصصی‌تر نیز در انتهای کتاب در بخش واژه‌نامه آمده است.

کتاب اطلاع یابی در اینترنت با استفاده از تجارب حاصل از آموزش کتابداری در دانشگاه برکلی کالیفرنیا رشد و با ارائه‌ی دروسی برای استفاده از منابع اینترنتی به‌ منظور یافتن اطلاعات، در سطوح ابتدایی، متوسط و پیشرفته شروع به کار کرد. با توجه به این تجربه، کم‌ کم آشکار شد که صرف وقت برای یادگیری اطلاع‌یابی در اینترنت به صورت مؤثر و کارآمدتر و استفاده از راهبردهای پیچیده‌ی جستجو، ارزشمند است. هر فردی (تنها به شرطی که هرچه را که می‌یابد، ارزیابی کند) می‌تواند به نتایج جستجوی خود اعتماد کند و روش‌هایی برای بهتر و متمرکز کردن جستجوهایش فراگیرد.

این خودآموز را «جو بارکر» ابداع کرد. وی در جولای سال 2007 از دانشگاه کالیفرنیا بازنشسته شد. کار این خودآموز و کارگاه‌های آموزشی را «جان کوپراسمیت» ادامه می‌دهد. جو قبل از بازنشستگی خود، بعضی از صفحات اولیه و مقدماتی این خودآموز را نیز تهیه کرد. البته در سال 1995 پیداکردن توضیحات غیرفنی برای وب جهان‌گسترد مشکل بود؛ ولی اکنون تعداد بسیاری وب‌سایت خوب دیگر وجود دارد که این اطلاعات زمینه‌ای را ارائه می‌دهند. برای شروع در این زمینه، ویکی‌پدیا جای خوبی است.

این خودآموز یکی از پراستفاده‌ترین خودآموزها در دنیا است که در نسخه‌ی الکترونیکی و درونخطی آن، پیوندهای زیادی به خودآموزهای دیگر در مبحث جستجوی وب داده شده است. بخش‌هایی از وب‌سایت این راهنما به زبان‌های روسی، فرانسوی، اسپانیایی، سوئدی، عبری، چینی و احتمالاً زبان‌های دیگر ترجمه شده. هر هفته به طور میانگین دو درخواست از کسانی دریافت می‌کنیم که مایل‌اند از بخش‌های این خودآموز به عنوان پشتیبان تلاش‌هایشان در آموزش این مطالب استفاده کنند.

فهرست مطالب
یادداشت مترجم
درباره‌ی این راهنما
اهداف این خودآموز
این خودآموز چه مطالب منحصربه‌فردی دارد؟
مقدمه‌ای بر اینترنت، وب، و مرورگرها
اینترنت چیست؟
وب جهانگسترد و چگونگی کار آن
مرورگر چیست؟
اتصال به اینترنت
مبانی مرورگرهای وب
صفحه‌ی نمایش مرورگر
اصول کار با مرورگر
جهت‌یابی در وب و کار با مرورگر
جابجایی در سندی که روی صفحه‌ی نمایش است
جابجایی از یک سند به سند دیگر
تغییر فونت
چند نکته
تنظیم ترجیحات مرورگر
ضبط و فروفرستی اسناد و تصاویر
کلید سمت راست موشواره
مشاهده‌ی فایل ضبط‌شده بر روی دیسک
جستجو در وب
نکات مهم قبل از آغاز جستجو در وب
واقعا به دنبال چه می‌گردید؟
جستجو در وب
راهبرد جستجو
راهبردهای نامناسب جستجو
ارزیابی موشکافانه‌ی منابع
ارزیابی صفحات وب و دلایل آن
راهبردها و پرسش‌های لازم
موتور جستجو چگونه کار می‌کند
موتورهای جستجوی پیشنهادی و ویژگی‌های آن‌ها
یاهو سرچ
اسک کام
ویژگی‌های مشترک موتورهای جستجوی پیشنهادی ما
بهره‌گیری بهینه از گوگل
گوگل چگونه عمل می‌کند؟
آنچه در صفحه‌ی یافته‌های جستجو قابل توجه است
بهره‌گیری از گزینه‌های جستجوی فازی در گوگل
ابزارهای کمکی در گوگل
دیگر داده‌پایگاه‌های گوگل
جامعیت بازیابی اطلاعات با موتور جستجو
چرا از گوگل فراتر برویم؟
وب نامرئی یا وب عمیق چیست؟
چرا همه چیز مرئی نیست؟
نحوه‌ی یافتن وب نامرئی
ابهام ذاتی وب نامرئی
یافتن فهرست راهنما برای یک موضوع، طرح، یا مقوله‌ی خاص موضوعی
نمایه‌ی کتابداران بر اینترنت
اینفوماین
آکادمیک اینفو
راهنماهای موضوعی دیگر
موتورهای‌ «وراجستجو»
محدودیت‌های موتورهای وراجستجو
آیا وراجستجوگرهای هوشمندتر واقعاً هوشمندترند؟
موتورهای جستجوی سفارشی
نحوه‌ی یافتن موتور جستجوی سفارشی
راهنمای موتورهای جستجوی سفارشی
فهرست راهنمای پیوندهای موتورهای جستجوی سفارشی
چرا باید استناد کنیم؟
نحوه‌ی استناد به منابع
نحوه‌ی انتخاب یک شیوه‌نامه
شیوه‌نامه‌ی استناد ام‌ال‌ای (انجمن نوین زبان)
فهرست آثار مورد استنادنمونه‌هایی برای منابع چاپی
انتشارات الکترونیکی (وب و اینترنت)
ارجاع درون‌متنی داخل پرانتز در شیوه‌نامه‌ی ام‌ال‌ای
قواعد شیوه‌نامه‌ی ام‌ال‌ای در مورد فهرست منابع
قواعد شیوه‌نامه‌ی ام‌ال‌ای برای ارجاعات درون‌متنی
استنادبه‌روش شیوه‌نامه‌ی ای‌پی‌ای (انجمن روانشناسی آمریکا)
فهرست منابع – مثال برای نشریات چاپی
نمونه‌هایی برای انتشارات الکترونیکی
ارجاعات درون‌متنی در شیوه‌نامه‌ی ای‌پی‌ای
قوانین شیوه‌نامه‌ی ای‌پی‌ای برای فهرست منابع
قواعد شیوه‌نامه‌ی ای‌پی‌ای برای ارجاعات درون‌متنی
استناد به روش شیوه‌نامه‌های ترابیان و شیکاگو
انتخاب بین دو نظام استنادسازی
نظام استناد یادداشت و کتابشناسی
نظام فهرست منابع و استنادهای درون‌متنی پدیدآورندهتاریخ
قواعد شیوه‌نامه‌ی شیکاگو و ترابیان برای مثال‌های بالا
واژگان توصیفی انگلیسیفارسی
واژگان فارسی انگلیسی