کتاب مرور نوشته‌ها و پیشینه پژوهش: راهنمای نگارش نوشته مهری پریرخ و رحمت الله فتاحی، به بررسی مباحثی چون آموزش عالی و جایگاه آن در پرورش توانایی پژوهش و تولید دانش، مفهوم، اهمیت و هدف مرور نوشتارها و پیشینه پژوهش و... می‌پردازد.

فعالیت‌های پژوهشی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ایران در سال‌های گذشته رو به افزایش بوده است و همه ساله تعداد زیادی طرح پژوهشی و پایان‌نامه در این مراکز انجام می‌گیرد. در بسیاری از موارد، مجریان طرح‌های پژوهشی و به ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی با یک مشکل جدی رو به رویند: آشنا نبودن با "مرور متون و نگارش پیشینه پژوهش"؛ در حالی که پیشینه پژوهش جایگاه ویژه‌ای در پیشبرد پژوهش دارد و سنگ زیربنای پژوهش است.

به گفته دیگر، کمتر پژوهشی را بدون بررسی و تحلیل سایر پژوهش‌های مرتبط می‌توان به درستی به انجام رساند. بیشتر دانشجویان نمی‌دانند چطور و با چه رویکردی به تدوین این بخش از پژوهش خود بپردازند. استادان راهنما نیز در هدایت دانشجویان با مشکلات جدی رو به رو هستند و نمی‌توانند دانش و مهارت مورد نیاز برای این کار را در فرصت کوتاه به آن‌ها منتقل کنند.

با وجود اهمیتی که پیشینه پژوهش در شکل گرفتن و پیشبرد تحقیق دارد، به جز برخی کتاب‌های روش تحقیق که به صورت کلی به این موضوع پرداخته‌اند، کتاب خاصی در این زمینه به زبان فارسی تهیه و منتشر نشده است. کتاب مرور نوشته‌ها و پیشینه پژوهش: راهنمای نگارش، حاصل چند سال تجربه تدریس درس مطالعه مستقل و نیز هدایت پایان‌نامه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای کتابداری و اطلاع‌رسانی در دانشگاه فردوسی مشهد است.

کتاب مرور نوشته‌ها و پیشینه پژوهش: راهنمای نگارش (A Guide to write a Literature Review) با هدف کلی کمک به پژوهشگران و دانشجویان در کسب مهارت و دانش لازم برای تدوین پیشینه پژوهش نگاشته شده است.

در بخشی از کتاب مرور نوشته‌ها و پیشینه پژوهش: راهنمای نگارش می‌خوانید:

بسیاری از سازمان‌های دولتی، بنابر ماهیت فعالیت‌های خود، ممکن است اقدام به پژوهش و انتشار نتایج آن بکنند. به همین دلیل، انتشارات دولتی منبع خوبی برای اطلاعات روزآمد، موثق و واقعی به شمار می‌آیند که می‌توان از آن‌ها، بسته به موضوع پژوهش، برای تکمیل پیشینه استفاده کرد. به طور معمول، بیشتر سازمان‌ها گزارش فعالیت‌ها و پژوهش‌های خود را به صورت محدود منتشر می‌کنند و دسترسی به آن‌ها تنها با مراجعه مستقیم ممکن است. افزون بر آن، برخی آمار و اطلاعات درون سازمانی در انتشارات مربوط به همان سازمان منتشر می‌شود. این منابع نیز به صورت محدود توزیع می‌شود و دسترسی به آن‌ها فقط از طریق مراجعه یا مکاتبه با سازمان مربوطه ممکن است.

به هر صورت، آشنایی با هر یک از منابع یاد شده، یعنی مهارت مأخذشناسی، از ملزومات و مهارت‌های سواد اطلاعاتی به شمار می‌آید که باید در دوران تحصیل فرا گرفته شود. یادآوری می‌شود که شیوه مطالعه اینگونه منابع و بازیابی آنچه مورد نظر پژوهشگر است باید با دقت و سامون صرف وقت زیاد صورت گیرد. به عبارت دیگر، پژوهشگر باید بداند که اطلاعات مورد نیاز و مرتبط با پژوهش خود (جامعه پژوهش، روش پژوهش، ابزار گردآوری داده‌ها، آزمون‌های آماری، یافته‌ها و نتایج) را از کدام بخش این منابع بازیابی کند.

با توجه به انواع منابع بالا، لازم است که در فرآیند تدوین پیشینه پژوهش از همه متون مهم و نویسندگان مطرح استفاده کرد. مشاهده اینگونه منابع در متن پیشینه پژوهش و یا در کتابشناسی پایانی آن، می‌تواند بیانگر جامعیت و کیفیت پیشینه پژوهش و مرور نوشتارها باشد.
فهرست مطالب

فصل اول: آموزش عالی و جایگاه آن در پرورش توانایی پژوهش و تولید دانش
فصل دوم: مفهوم، اهمیت و هدف مرور نوشتارها و پیشینه پژوهش
فصل سوم: چارچوب و مراحل تدوین مرور نوشتار و پیشینه پژوهش
فصل چهارم: ساختار و محتوای پیشینه پژوهش
فصل پنجم: زبان و سبک نگارش پیشینه پژوهش