میرزا مصطفی آشتیانی از علما و مبارزانی بود که در جریان‌های منتهی به انقلاب مشروطه حضوری چشم‌گیر داشت و در برابر ستمگری‌ها و استبداد محمدعلی شاه ساکت ننشست و با آگاهی‌بخشی به مردم کوشید تا بساط بیدادگری را برچیند، موضوعی که س

محمدعلی جمالزاده را به عنوان آغازگر سبک واقع‌گرایی در ادبیات داستانی فارسی می‌شناسند. او از موجدان تجدد ادبی بود که نخستین گام اساسی‌ را با انتشار یکی بود و یکی نبود در جنبش ادبـی نـوین ایران بـرداشت.