در تاریخ ادبیات فارسی مثنوی‌های کمتر شاعری است که مانند نظامی تقلید شده باشد. نظامی با سرایشِ خمسۀ خویش به چنان توفیقی دست یافت که بسیاری از شاعران بزرگ و کوچکِ پس از خود را نیز به اشتیاق آورد یا به طمع افکند تا با تقلید از آثار او نام خویش را ه

 حکیم نظامی وقتی «خسرو و شیرین» را می‌سرود، زندگانی عاشقانه‌ای در کنار همسرِ محبوب خویش، آفاق، داشته است؛ اما در اواخر سرایشِ این منظومه، آفاق از دست می‌رود و داغِ فراقش بر دل نظامی ‌می‌نشیند.