کتاب گزیدۀ تاریخ ادبیات ایران از کهنترین دوران تا امروز
در کتاب گزیدۀ تاریخ ادبیات ایران از کهنترین دوران تا امروز نوشتۀ مسعود گلزاری، از سنگ نبشتهها، لوحها و پوست نوشته و... گرفته تا منظومهها و کتابهای گوناگون با توجه به اوضاع اجتماعی و سیاسی و هنری دورانهای مختلف و سبکها و شیوهها، توجه شده است.
این کتاب گزیدهای از تاریخ ادبیات ایران از دوران مادها تا امروز است البته حق آن بود که از ایلام آغاز شود که خود از مخترعان خط در جهان باستان است و بیش از دو هزار سال پیش از روی کارآمدن مادها، نخستین پاسداران بخش گستردهای از ایران زمین بودهاند و برای دانشجویان رشتۀ کتابداری و اطلاعرسانی "درس تاریخ ادبیات ایران" و دانشجویان رشتۀ ادب فارسی "درس تاریخ ادبیات 1" تدوین یافته است تا مقدمهای بر کاوشهای آیندۀ آنان باشد. هدف این است که ذهن دانشجویان، آمادۀ فرا گرفتن مطالب اصلی ادب فارسی شود و پیش از گام نهادن در راهی دشوار که در آینده در پیش دارند به اجمال، آن را بشناسند.
با توجه به گستردگی دامنۀ کار ناگزیر دوران پیش از اسلام را چکیدهوار و از دوران اسلامی شماری از شاعران و مؤلفان و برخی از آثار نادیده گرفته شده و توجه بیشتر به آثار و نویسندگان و شاعرانی بازگردانده شده که بیشترین نفوذ را بر ادبیات این سرزمین اهورایی داشتهاند و آثارشان به نحوی میراث ادبی و فرهنگی جهانی را بینیازی بخشیده است.
در بخشی از کتاب گزیدۀ تاریخ ادبیات ایران دربارۀ زبان پارسی نو (دری) میخوانیم:
این زبان مهمترین زبانها و لهجههای ایرانی میباشد که دنبالۀ پارسی میانه (پهلوی) و پارسی باستان است که از قوم پارس سرچشمه میگیرد و نمایندۀ مهم دستۀ زبانهای جنوب غرب است.
از سدۀ سوم و چهارم قمری به بعد، این زبان پس از شکلگیری دربارهای شرقی در دوران اسلامی صورت رسمی یافت و به نامهای گونهگون؛ مانند: دری، پارسی دری، پارسی، و فارسی خوانده شد؛ و چون وجۀ درباری و اداری یافت، زبان شعر و نثر آن سرزمینها شد. شاعران و نویسندگان اندک اندک بدین زبان به شاعری و نویسندگی پرداختند و چندی نگذشت که استادان مسلّمی چون رودکی و دقیقی و فردوسی و کسایی و دیگران در سدۀ چهارم ظهور کرده و به این لهجه آثار گرانسنگی را پدید آوردند.
لهجۀ دری پس از تبدیل شدن به یک زبان رسمی سیاسی و ادبی در همۀ ایران انتشار یافت و شعرای دیگر نواحی ایران هر یک شماری از مفردات و ترکیبهای لهجههای محلی خود را در آن وارد کردند، و از سوی دیگر، بنا به علل و جهاتی تأثیر زبان عربی در آن به همانگونه که از آغاز غلبۀ تازیان شروع شده بود ادامه یافت و کمکم بسیاری از ترکیبها و مفردات و برخی از اصول و اشتقاق زبان عربی درآن راه جست و لهجهای که در سدههای متأخر معمول شده است از این راه پدید آمد.
زبان فارسی جدید خود از زبانی که صرف و نحو کاملاً پیچیدهای داشته بهزبان بسیار ساده و تحلیلی تبدیل شد. با این حال به سبب به کار بردن دستگاه جدیدی در فعلها و استفادۀ بسیار از حرفهای اضافه توانسته است، همان مقصودهایی را که در روزگاران گذشته به وسیلههای گونهگون بیان میکردند، بیانکند. زبان پارسی اواخر دوران ساسانی در سدۀ هفتم مسیحی بیش از زبان "پشتو"ی روزگار امروز که در افغانستان فرا گیرنده است، گسترش یافته بود. گذشته از تفاوت املاییکه در کتابهای پهلوی زرتشتی، سکههای ساسانی و سنگ نبشتهها دیده میشود، اختلافی که بین پارسی دوران ساسانی (که نمونۀ آن را به گونهای روشن در کتابهای مانوی سدۀ سوم مسیحی مشاهده میکنیم) و فارسی سدههای نخستین اسلامی موجود است، فقط از لحاظ لغت میباشد.
فهرست مطالب
پیشگفتار
شناختی از زبانهای ایرانی
دفتر نخست: تاریخ ادبیات پیش از اسلام
ادبیات دوران ماد
ادبیات دوران هخامنشی
ادبیات اوستایی
ادبیات دوران اشکانی
ادبیات دوران ساسانیان
ادبیات مانوی
ادبیات زبانهای ایرانی میانۀ شرقی
دفتر دوم: تاریخ ادبیات دوران اسلامی
وضع اجتماعی و ادبی ایران همزمان با ظهوراسلام
وضع اجتماعی و ادبی ایران تا پایان سدۀپنجم ه. ق.
زبان و ادب فارسی از میانۀ سدۀ 5 تا اوایل سدۀ 7 ه. ق.
وضع اجتماعی و ادبی ایران در سدههای 7 و 8 ه. ق.
وضع اجتماعی و ادبی ایران سدۀ 9 و آغاز 10 ه. ق.
وضع اجتماعی و ادبی سدۀ 10 تا میانۀ سدۀ 12 ه. ق.
نهضت بازگشت ادبی، سدۀ سیزدهم ه. ق.
نگاهی کوتاه به رمان و داستان از مشروطه به بعد
منابع و مآخذ
نمایه
مطالب مرتبط
- کتاب پسری که جادویی شد
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب دیروز گریستم
- کتاب درباره عشق
- کتاب برنامه آمادگی شغلی
- معرفی کتاب قدرت خلق کسب و کار نوپا
- معرفی کتاب «فقه و امنیت»
- معرفی کتاب چرا میخوابیم
تگها
مطالب پربیننده
- اربعین؛ پلی به سوی وحدت جهانی
- چالشهای ازدواج در دوران پیری
- اذن پدر برای ازدواج دختر لازم است یا خیر؟
- معرفی سوغات و صنایع دستی مازندران
- چگونه عطر مناسب بخریم؟
- زندگی نامه مسعود پزشکیان
- رابطه زناشویی برنده و بازنده ندارد
- درباره دوران بحرانی نوجوانی
- بازار کرمان با قدمت ۶۰۰ سال
- معرفی موزه هنرهای معاصر تهران؛ بازتابی از هنر ایران و جهان
- مصرفگرایی و ویرانی زندگی
- پاسخ به سوالات رایج درباره مصرف شیر
- معرفی جنگل فندقلو؛ بهشتی مینیاتوری در اردبیل
- درباره سن پیری بیشتر بدانیم
- اهمیت خواب را جدی بگیرید
- معرفی مسجد شیخ لطف الله، اثری شگفت انگیز از دوران صفویه
- پناهگاه سکوت
- نحوه خوابیدن به خواستههای درونی
- مضرات سیگار از آسیبهای پوستی تا تهدید سلامتی
- در مورد کف پای صاف و باورهای قدیمی
- چگونه با کودکان چاق تعامل داشته باشیم
- چگونه خشم بهاری را کنترل کنیم
- چگونه تشخیص دهیم یک تصویر با هوش مصنوعی ساخته شده؟
- آموزش کامل تهیه سبزه عید با تخم شربتی
- کاهش وزن علمی و بدون برگشت
- چگونه میتوان از اینستاگرام، تیکتاک و گوشیهای همراه فاصله گرفت؟
- کمبود چه مواد غذایی باعث افزایش ابتلا به افسردگی میشود؟
- چطور مامان بابای خودمان باشیم؟
- مادران تلفنهمراه خود را به کودکشان بدهند یا خیر؟
- چرا مردان در بیان احساسات خود موفق نیستند؟
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- معرفی کتاب
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره امیر کبیر
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب آموزش علیه آموزش
- قیافه و ظاهر واسه متولدین کدوم ماه، خیلی مهمه؟
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره فخرالدین عراقی
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟