کارشناسان بهداشت روان براین باورند که رفتارهای هیجانی و شیطنت آمیز و گاهی با خشم و بدرفتاری در واقع خاص دوران کودکی و نوجوانی بوده و اصلاح این رفتارها در محیط خانه و مدرسه از جمله در استان البرز باید با روش ها و اسلوب مناسب انجام شود.

شیوه تنبیه بدنی و بدرفتاری با کودکان و نوجوانان در مقابل رفتارهای هیجانی و شیطنت آمیز آنان حتی برای ساکت کردن دانش آموزان در محیط کلاس و مدرسه امری مذموم و خلاف قانون است اما به رغم ممنوعیت و کم شدن تنبیه در مدارس، هنوز معلمان، مدیران و والدینی وجود دارند که ازتنبیه به عنوان یک ابزار کاربردی در تربیت دانش آموزان یاد می کنند در حالی که تنبیه دانش آموزان خط قرمز آموزش و پرورش محسوب می شود.

به گفته روانشناسان، تنبیه به شکل بدنی ، لفظی یا جریمه ای چیزی جز آسیب های روحی و روانی برای دانش آموزان به همراه ندارد، افرادی که در عرصه تعلیم و تربیت فعال هستند یا اولیای دانش آموزان باید بدانند که تنبیه فقط آسیب زا ست که سال ها فرد را مورد رنجش قرار می دهد و اعتماد به نفس او را به حداقل ممکن می رساند.

هرساله در طول سال تحصیلی اخباری مبنی تنبیه دانش آموزان دررسانههای جمعی انتشار می یابد که نباید از کنار این موضوع مهم که با سلامت روحی و روانی دانش آموزان ارتباط دارد به سادگی گذشت بلکه باید با نگاه عمیقی این موضوع مهم را مورد بررسی قرار داد.

تنبیه بدنی شاید به عقیده برخی در دهه های گذشته جواب می داد اما امروزه این روش مردود شمرده می شود زیرا آثار تنبیه بدنی علاوه بر خطرات جانی که دانش آموز را تهدید می کند روح و روان او را تا سال ها تحت تاثیر قرار می دهد.

برخی ازاولیای مدارس هنوز هم به تنبیه بدنی به عنوان ابزار کنترلی برای برقراری نظم دانش آموزان در زنگ تفریح و یا کلاس درس استفاده می کنند.

تنبیه دانش آموزان در مدارس موجب افت تحصیلی دانش آموزان و همچنین افزایش خشونت های رفتاری در آنان می شود.

استان البرز نیز با این گونه خبرها در طول سال تحصیلی درزمینه تنبیه دانش آموزان، بیگانه نیست بلکه به رغم گذشت برخی از اولیا ی دانش آموزان باز هم والدینی هستند که پیگیر شده و برای معلم، مدیر وسایر اولیای مدرسه که فرزندشان را مورد تنبیه قرار داده اند، پرونده شکایت تشکیل می دهند.

تنبیه رفتاری فراموش نشدنی

روانشناس البرزی می گوید: با توجه به اینکه شخصیت فردی دانش آموز درسنین کم شکل می گیرد در صورت تنبیه به طور جدی آسیب می بیند به گونه ای که باعث می شود تا سال ها تنبیه بدنی معلم و سایر اولیای مدرسه و حتی خانواده را فراموش نکند و این خاطره آزار دهنده در ذهنش باقی بماند.

یونس جاوید نسب اظهارداشت: مدرسه گریزی، دلزدگی، ابتلا به ترس های مرضی، درونی شدن خشم و پرخاشگری از جمله دیگر آسیب های روحی و روانی تنبیه های بدنی دانش آموزان است.

کاهش آستانه تحمل افراد در کنترل خشم، می تواند تاثیر زیادی در بروز رفتارهای ناهنجار از جمله تنبیه بدنی داشته باشد که راهکار این موضوع آموزش مهارت های زندگی و تاب آوری در مقابل رفتارهای نامناسب است.

جاوید نسب یادآورشد: اگر تنبیه بدنی اتفاق بیفتد، عزت نفس دانش آموز کاهش می یابد و باعث صدمه دیدن اعتماد به نفس وی می شود.

وی استفاده از کلمات رکیک و توهین آمیز معلمان در تحقیر دانش آموزان نیز نوع دیگری از تنبیه برشمرد و گفت:علت افزایش توهین کلامی برخی از معلمانی که حوصله آنچنانی برای تدریس ندارند، ناآگاهی آنان از تبعات زیاد تنبیه بدنی است و به نوعی با این رفتار، خشم خود را تخلیه می کنند.

جاوید نسب ادامه داد: تنبیه در گذشته شاید رواج داشت اما اکنون همه می دانند که این نوع تنبیه اثر سوء بسیاری بر روان دانش آموزان می گذارد، معلم باید تفاوت های فردی و خانوادگی همه دانش آموزان کلاس را بشناسد، تا بر اساس آن توانایی مدیریت صحیح کلاس را داشته باشد.

این روانشناس صبر و حوصله معلم را از ویژگی های بارز این شغل دانست و گفت: بنابراین شخصیت معلم سبب می شود تا نه فقط از کلمه های نامناسب و ناهنجار در کلاس استفاده نکند، بلکه جای تعجب است اگر فردی پیدا شود که در حال حاضر از تنبیه بدنی برای مدیریت کلاس بهره بگیرد.

وی یکی ازعلل این نوع تنبیه را نا آشنایی معلم به شغلی که انتخاب کرده است عنوان کرد و ادامه داد: معلم با این رفتار باعث دگرگونی در سرنوشت دانش آموز، تحقیر وی نزد هم کلاسی ها و شکل گیری دیگر تبعات جبران ناپذیر دیگر در زندگی وی می شود.

جاوید نسب عنوان کرد: تشویق را بسیار کارآمدتر از تنبیه ها ذکر کرد و افزود: آثار محبت کردن و ارزش گذاری به دانش آموز بسیار سریع تر از تنبیه کردن به روش های قانونی نتیجه می دهد.

تنبیه قابل پذیرش نیست

مریم اسدی از دیگر روانشناسان البرزی است که عنوان کرد: تنبیه در دنیای امروز به هیچ وجه قابل پذیرش نیست.

وی با اشاره به اینکه تنبیه موضوع جدیدی نیست ، خاطرنشان کرد: در گذشته خانواده تصور می کرد که تنبیه برای فرزندش لازم است در حالی که تنبیه رویکرد تربیتی ندارد.دانش آموزانی که در مقابل اولیای مدرسه مقاومت می کنند به دلیل نوع تربیت است که فردی طلبکار و متوقع بار آمده و انتظار ندارد کسی به او امر و نهی کند.

اسدی یادآورشد: تنبیه وارد کردن یک کار محرک آزارنده است تا منجر به تغییر رفتار شود، وقتی کودک را تنبیه بدنی می کنید تا درسش را بخواند، می خواهید با وارد کردن یک محرک آزاردهنده، رفتار کودک را تغییر دهید، این شیوه تغییر رفتار، بدترین و آخرین روش محسوب می شود.

این روانشناس ادامه داد: تنبیه روش غلطی بوده و گاهی پیش می آید از روش های اشتباه هم نتیجه می گیرم اما این کار اشتباه است.

اسدی تصریح کرد: معلمی هم که در گذشته و چه اکنون از روش تنبیه استفاده می کند از نظر روانشناسی تربیتی کار اشتباهی انجام می دهد چه اقدامش دلسوزانه و چه مغرضانه باشد.

وی اضافه کرد: بنابراین کاری که غلط است را نمی توانیم هیچگاه به کسی توصیه کنیم، اگر در گذشته هم این رفتار بوده و اثر هم داشته دلیل بر این نمی شود که مورد تایید قرار گیرد.

اسدی گفت: اکنون یادگیری هایی مورد تاکید است که مبتنی بر خواسته های خود دانش آموزان باشد و برای کودکان ایجاد لذت کند و دانش آموز را با دیگران درگیر یادگیری کند نه اینکه با زور، فشار و تنبیه انجام شود.

مدیریت خشم

مریم اصل زعیم از مشاوران مدرسه در البرز نیز می گوید: گاهی تنبیه به دلیل هیجاناتی است که به فرد تنبیه کننده دست می دهد اما راه های خویشتنداری یا مدیریت خشم خود را نیاموخته و مهارتی پیدا نکرده است تا هنگامی که عصبانی می شود کاری غیراز تنبیه انجام دهد.

وی بیان داشت: افراد تنبیه کننده معتقدند فرد باید تنبیه شود تا بیاموزد در حالی که این ساخته ذهنی و سازه های شناختی آنهاست که احساس می کنند هنگام آموختن تنبیه لازم است.

اصل زعیم با بیان اینکه تنبیه بدنی درآموزش و پرورش ممنوع است، خاطرنشان کرد:ا اکنون در برخی مدارس موارد تنبیه انجام می شود. برخی از معلمان بر این باورند که دانش آموز باید تنبیه شود تا بتواند درس بخواند به ویژه در مورد دانش آموزان پسر و معلمان مرد این موضوع صدق می کند.

وی با اشاره به اینکه تا زمانی که یکی از اولیا شکایت نکند، معلمی که تنبیه کرده مجازات نمی شود، خاطرنشان کرد: برای برخورد با معلمان تنبیه کننده باید به محاکم قضایی مراجعه کند، از آن زمان به بعد دادگاه رسیدگی می کند.

این مشاور مدرسه ادامه داد: در مدرسه ای که دانش آموز تنبیه می شود، سایر معلم ها یا مدیر ممکن است شاهد این تنبیه باشند، اما به پلیس اطلاع نمی دهند.

اصل زعیم یادآورشد: ما اگر بخواهیم فرهنگ سازی کنیم باید ابتدا از خودمان آغاز کنیم، خودمان هم یعنی قوانین را به خوبی اجرا کرده و خشم خود را مدیریت کنیم، به ویژه شرایطی را که باعث تنبیه می شود، شناسایی کنیم.

وی ادامه داد: معلمی که کلاس‌داری بلد نیست، به راحتی می تواند تنبیه کند، اما معلمی که کلاس در کنترل او است، به ندرت مسئله انضباطی در کلاسش به وجود می آید و اگر هم پیش آمد آن را به گونه ای مدیریت می کند که به مرحله تنبیه بدنی نرسد.

وی عنوان کرد: فرد خشم خود را مدیریت نمی کند و معتقد است که تنبیه لازم است و باید دانش آموز تنبیه شود و دلیل دیگر اینکه خودش پیش از این تنبیه شده و با آن انس گرفته و ناخودآگاه در ذهنش این موضوع باعث می شود که از تنبیه بیشتر استفاده می کند.

آموزش تخلفات به مدیران مدارس

رییس هیات بدوی رسیدگی به تخلفات اداری اداره کل آموزش و پرورش استان البرزهم گفت: در هر سال تحصیلی برای آشنایی مدیران مدارس با قوانین و ضوابط اداری – اجرایی دوره های آموزشی برگزار می شود.

حسن تقی لو خاطرنشان کرد: قوانین وآئین نامه های اجرایی مدارس نقشه راه مدیران فضاهای آموزشی است که باید به آن نگاه ویژه ای شود تا اتفاق بدی در مدارس رخ ندهد.

وی تصریح کرد: برای آگاهی بخشی به مدیران مدارس دولتی و غیر دولتی حتی مدیران جدید الانتصاب برنامه آموزشی با موضوع ' آشنایی با قوانین تخلفات اداری' را در دستور کاری برنامه آموزشی قرار دادیم تا مدیران شناخت بیشتری نسبت به قوانین مدارس پیدا کنند.

تقی لو بیان داشت: قوانین و آئین نامه های اجرایی مدارس از مهمترین مواردی است که نیاز به مطالعه دقیق مدیران دارد.

وی عنوان کرد: تسلط مدیران مدارس بر قوانین و آئین نامه ها، یکی از نشانه های توانمندی مدیران مدارس از جمله در آموزش و پرورش استان البرز محسوب می شود.

تقی لو تاکید کرد: طبق قوانین و ضوابط با مدیران متخلف مدارس در استان البرز برخورد قاطع می شود که یکی از مهمترین موارد آن تنبیه دانش آموزان در مدارس است.

تنبیه بدنی ممنوع

مدیرکل آموزش و پرورش البرز گفت: معلمان مرد و زن هر سه مقطع تحصیلی این استان به هیچ وجه حق تنبیه بدنی دانش آموزان استان را ندارند.

سالار قاسمی اظهارداشت: براساس ماد۷۷ آئین نامه اجرایی مدارس تنبیه بدنی دانش آموزان از سوی کادر آموزشی و اداری تخلف محسوب می شود.

وی بیان داشت: برخورد قاطع و قانونی با خاطیان از این آئین نامه اجرایی در مدارس .البرز انجام می شود. تنبیه بدنی دانش آموزان خط قرمز مسوولان این اداره کل است و چنین موضوعی با جدیت و به طور مستمر رصد می شود.

قاسمی تنبیه بدنی دانش آموزان را یک حرکت ناپسند دانست و اضافه کرد: مسئولان اداره کل آموزش و پرورش البرز نیز بی تفاوت از کنار آن نخواهند گذشت.

وی عنوان کرد: معلمان استان البرز باید در هر شرایطی بتوانند رفتار خود را کنترل کرده و از تنبیه بدنی دانش آموزان بپرهیزند.

مدیرکل آموزش و پرورش البرز ادامه داد: تنبیه بدنی به شدت مورد تقبیح است و آموزش و پرورش نیز بارها تاکیده کرده که تنبیه بدنی دانش آموزان خط قرمز همه ما است و آموزش و پرورش حساسیت بسیاری بر این موضوع دارد.

وی بیان داشت: بخشی از این وضعیت، فرهنگی و به جایگاه معلم مربوط است و بخش دیگر آن نیز به تربیت خانواده بازمی گردد.

قاسمی عنوان کرد: آنچه در خانواده ها اتفاق می افتد، این است که احساس می کنیم باید به فرزندانمان توجه کنیم، اما این توجه به کودک مبنای درستی ندارد و منجر به این شده خانواده تصور کند هر امکاناتی که ممکن است باید فراهم و تمامی خواسته های کودک را تامین کند و یا هر رفتاری از وی سر زد مورد سرزنش قرار نگیرد.

وی تاکید کرد: تنبیه دانش آموزان در مدارس البرز جایگاهی ندارد و هر دانش آموزی که مورد تنبیه قرار می گیرد می تواند به کمک والدین و یا سرپرست خود در سامانه شکایات آموزش و پرورش به ثبت برساند و یا به صورت حضوری به مدیریت آموزش و پرورش نواحی و مناطق هشتگانه آموزش و پرورش البرز مراجعه کنند تا در کوتاهترین زمان ممکن به درخواست به حق آنان رسیدگی شود.

استان البرز ۵۰۰ هزار دانش آموز و ۲۴ هزار فرهنگی دارد.