بررسی کارنامه پرتنش سیاست خارجی ترامپ در یک نگاه (۱)
«دونالد ترامپ» در حالی امروز چهارشنبه یکم بهمنماه کاخ سفید را ترک میکند که طی دوره ریاست جمهوری خود در حوزه سیاست خارجی کارنامه قابل قبولی ارایه نکرد؛ چهار سالی که به تنش با کشورهای مختلف جهان و همچنین خروج از مهمترین سازمانها و پیمانهای معتبر و اثرگذار بینالمللی سپری شد.
با تمام فراز و فرودها، امروز زمامداری ترامپ پایان می یابد و از او کارنامه ای بجا خواهد ماند که تا مدت ها از ذهن مردم آمریکا و جهان پاک نمی شود. «تعهدگریزی» و «پیمان شکنی» از جمله واژه هایی است که مقامات کشورهای مختلف جهان و همچنین صاحبنظران حوزه بین الملل همواره در توصیف ترامپ بکار می برند؛ چرا که وی از زمان دستیابی به پست ریاست جمهوری به بسیاری از تعهدات آمریکا در حوزه روابط خارجی پشت پا زد.
مسوولیت گریزی و پیمان شکنی های مکرر
«پیمان تجاری اقیانوس آرام» (TPP) نخستین پیمانی بود که دونالد ترامپ بلافاصله پس از آغاز دوره ریاست جمهوری خود در بهمنماه ۱۳۹۵ از آن خارج شد. هدف از این معاهده تجاری که میان ۱۲ کشور حاشیه این اقیانوس و پس از هفت سال رایزنی منعقد شد، کاهش تعرفههای گمرکی میان کشورها عضو و افزایش همکاری های مشترک بود.
خروج آمریکا از توافق اقلیمی «پاریس» در تاریخ ۱۳ مرداد ۱۳۹۶ نمونه دیگری از این تعهدگریزیها به شمار میرفت. هدف از این پیمان که زیر نظر سازمان ملل متحد منعقد شده و تاکنون ۱۴۷ کشور آن را به تصویب رساندهاند، کاهش قابل ملاحظه گازهای گلخانهای و تلاش برای نجات کره زمین از مشکلات زیست محیطی است.
خروج آمریکا از «قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی» موسوم به «نفتا» یک نمونه دیگر است؛ قراردادی با هدف تسهیل تجارت و همکاریهای اقتصادی که میان سه کشور کانادا، آمریکا و مکزیک به امضا رسید.
ترک «پیمان مهاجرتی سازمان ملل» موسوم به «پیمان نیویورک» در آذرماه ۱۳۹۶ از دیگر مصداقهای عدم تعهد دولت ترامپ است؛ پیمانی که در سال ۲۰۱۶ و با همراهی اغلب کشورهای عضو سازمان ملل منعقد شد. بر این اساس کشورهای امضا کننده متعهد شدند که حقوق پناهجویان را رعایت، محل اقامت را فراهم و دسترسی آنان به تحصیلات و شغل را تضمین کنند.
ترامپ جمعه نهم خردادماه امسال در نشست خبری با اعلام خروج رسمی آمریکا از سازمان جهانی بهداشت، گفت: «از آنجا که آنها نتوانستهاند اصلاحات لازم را انجام دهند، ما امروز روابط خود با سازمان جهانی بهداشت را پایان خواهیم داد.» ترامپ، این سازمان وابسته به سازمان ملل را به جانبداری از چین متهم و اظهار کرد: این سازمان واقعیت را درباره آنچه که در مرکز شیوع ویروس کرونا در شهر ووهان در چین روی داده، بیان نکردهاست. ترک سازمان جهانی بهداشت در میانه شیوع بحران کرونا حتی نزدیکترین متحدان آمریکا را به انتقاد واداشت به عنوان نمونه «ینس اسپان» وزیر بهداشت آلمان با انتقاد از تصمیم آمریکا برای قطع روابط با سازمان مذکور، این اقدام را «مایوس کننده» و «پسرفتی برای بهداشت جهانی» خواند.
این همان کاری بود که ترامپ پیشتر با سازمانهای دیگر وابسته به سازمان ملل کردهبود. خروج از «یونسکو» (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) در آذرماه ۱۳۹۶ و خروج از «شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد» در ۳۰ خرداد ماه ۱۳۹۷ از آن جمله است. طنز تلخ ماجرا اینجا است که باوجود ادعای آمریکا مبنی بر سردمداری حمایت از حقوق بشر، ترامپ به دلیل حمایت از رژیم صهیونیستی، تصمیم گرفت از این شورا خارج شود.
ترامپ دستور خروج از معاهده «آسمانهای باز» را نیز صادر کرد؛ معاهده آسمانهای باز توافقنامهای بین ۳۴ کشور جهان است که سال ۲۰۰۲ به امضا رسید و به اجازه پرواز هواپیماهای تجسسی بر فراز مناطق کشورهای عضو این معاهده ارتباط مییابد. از نگاه ناظران، معاهده مذکور برای ایجاد درکی متقابل و اطمینان به کشورهای امضاکننده درخصوص همه تحرکات و فعالیتهای نظامی که ممکن است سبب نگرانی آنها شود، امضا شدهاست. گفته میشود معاهده مورد نظر یکی از بزرگترین تلاشهای بینالمللی برای هرچه شفافتر کردن فعالیتهای نظامی است.
رفتار آمریکا با پیمان آسمانهای باز همانند کاری بود که پارسال ترامپ با پیمان «منع موشکهای هستهای میانبرد» (INF) با روسیه کرد؛ پیمانی که یازدهم مرداد امسال، پس از ۳۱ سال منقضی شد و بسیاری از کشورها و چهرههای بینالمللی به بازگشت مسابقه تسلیحاتی هشدار دادند. بر اساس پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد که در سال ۱۹۸۸ به امضای «رونالد ریگان» رییس جمهوری آمریکا و «میخائیل گورباچف» رهبر اتحاد جماهیر شوروی رسید، دو طرف متعهد شدند از توسعه، تولید و استقرار موشکهای کروز یا بالستیک زمینی با برد بین ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر خودداری کنند. بهانه خروج ترامپ از آن نیز همانند پیمان آسمانهای باز، نقض آن توسط روسیه عنوان شد.
روابط آمریکا و چین نیز در دوره ترامپ پس از آغاز جنگ تعرفه ای و تجاری به تیرگی گرایید. دامنه این دعوا بعد از شیوع کرونا تا جایی ادامه یافت که دبیرکل سازمان ملل در جریان برگزاری مجمع عمومی بدون نام بردن از ترامپ به وی هشدار داد که از رفتارهایی که بسترساز وقوع جنگ سرد میشود، خودداری کند.
شکست ترامپ در سه جبهه ایران، کره شمالی و صلح اسراییل-فلسطین
رییس جمهوری آمریکا در حالی که به ده ها توافق مهم منطقه ای و بین المللی پشت پا زد، در صدد دستیابی به توافقاتی بزرگ و تاریخی در ارتباط با اختلافات اسراییل- فلسطین، ایران و کره شمالی برآمد اما در این موارد نیز موفقیتی به دست نیاورد.
علاقه وافر ترامپ به حل وفصل اختلافات تاریخی و گنجاندن نام خود در تاریخ ایالات متحده، وی را بر آن داشت که طرحی با عنوان معامله قرن تهیه کند؛ طرحی که از نگاه وی قرار است به عمر هفت دهه ای اختلافات اسراییل و فلسطین پایان دهد و ترامپ «جرد کوشنر» داماد خود را مامور تهیه و اجرای آن کرده است. این طرح نه تنها خشم فلسطینی ها و بسیاری از کشورهای مسلمان را برانگیخت بلکه در پی انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس بر تنش ها و اختلاف ها افزوده شد.
در ارتباط با روابط آمریکا و کره شمالی نیز لازم به ذکر است، «بزرگ ترین توافق» واژه ای است که ترامپ بارها در ارتباط با کره شمالی به کار می برد. تلاش ترامپ برای نشستن پشت یک میز با رهبر کره شمالی و ظاهر شدن در برابر رسانه های مختلف جهان در ظاهر عملی شد. آنها دو دیدار در سنگاپور و هانوی داشته اند که برآیند آن از نگاه پیونگ یانگ «برگه ای خالی» است. باوجود انتظار ترامپ برای امضای توافقی تاریخی با کره شمالی اما رخدادهایی چون توقیف کشتی کره شمالی از سوی آمریکا به بهانه دور زدن تحریم ها و همچنین تداوم آزمایشات موشکی کره شمالی بار دیگر اختلافات بین آنها بالا گرفت.
ناکامی ترامپ در مواجهه با ایران نیز در کارنامه چهارساله او به یادگار خواهد ماند. او اردیبهشت ماه دو سال پیش نیز تلاش کرد تا با خروج از برجام، ایران را به اقدامی مشابه ناگزیر سازد؛ برنامه ای که مطابق انتظار آمریکا پیش نرفت و ایران به رغم تمام مشکلات به توافق پایبند ماند. پس از خروج آمریکا، اعضای اروپایی برجام همواره از تریبونهای مختلف پایبندی خود را به برجام اعلام داشتند و در سیاستهای اعمالی خود نیز شاهد عدم همراهی با قطعنامه پیشنهادی آمریکا علیه ایران بودیم.
یکی از مهمترین بخشهایی که ترامپ در این مدت در راستای اجرای سیاست فشار حداکثری بر ایران هدف قرار داد، اقتصاد کشورمان بود که ازسرگیری تحریمها، تهدید کشورهای جهان به مجازات در صورت معامله با ایران، در پیش گرفتن سیاست «صفرسازی صادرات نفت ایران» تنها چند مورد کلی به شمار می رفت. تنگناهای اقتصادی هر چند فشار را بر مردم ایران افزایش داد اما آمریکا را در تحقق هدف اصلی که کشاندن ایران پای میز مذاکرات یکطرفه، ایجاد قحطی در کشور و برهم زدن امنیت داخلی بود، ناکام گذاشت.
مطالب مرتبط
- مقاله علمی و پژوهشی برند سازی شخصی و سیاسی ترامپ و بازنمایی رسانه ای
- مروری بر نظام انتخاباتی ایالات متحده آمریکا
- درباره حاج قاسم
- حکمت سلیمانی؛ نقشه راه مدیریت انقلابی
- مردی که جایگزین کردنش بسیار دشوار است
- سیاست خارجی دولت بایدن در قبال خاورمیانه
- خطوط سیاست خارجی بایدن
- خاستگاه ترامپیسم
تگها
مطالب پربیننده
- چگونه تشخیص دهیم یک تصویر با هوش مصنوعی ساخته شده؟
- آموزش کامل تهیه سبزه عید با تخم شربتی
- کاهش وزن علمی و بدون برگشت
- چگونه میتوان از اینستاگرام، تیکتاک و گوشیهای همراه فاصله گرفت؟
- کمبود چه مواد غذایی باعث افزایش ابتلا به افسردگی میشود؟
- چطور مامان بابای خودمان باشیم؟
- مادران تلفنهمراه خود را به کودکشان بدهند یا خیر؟
- چرا مردان در بیان احساسات خود موفق نیستند؟
- آیا در برزخ، شفاعت وجود دارد؟
- "همای سعادت" اسطوره یا واقعیت؟!
- گیاهانی که استرس خانه و محل کار را کاهش میدهند
- سیگارهای الکترونیک یک جایگزین توهم زا
- سونامی سالمندی، بحران پیش روی کشور
- درباره خانه عباسیان، شاهکار معماری ایران در کاشان
- درباره قنات بلده فردوس؛ بیبدیل در دل کویر
- درباره شغاب، گورستان دلاوران در بوشهر
- کاخ خسرو کرمانشاه؛ شکوهی به جا مانده از دوران ساسانی
- درباره پل ساسانی دزفول، کهنترین پل آجری جهان
- چگونه سینمای ایران به رکورد فروش ۱۰۰۰ میلیارد تومان رسید؟
- لذتبخشترین نماز
- درباره تذهیب و انواع آن
- چقدر برای شریک زندگیمان وقت بگذاریم؟
- مواد غذایی موثر در بهبود علائم یائسگی
- حضرت زهرا (س) و تاکید روی آموزش علم
- هشدار؛ چه پیامکهایی را باز نکنید
- اسانسهای دافع اضطراب را بشناسیم
- حضرت زهرا (س)، الگوی بیبدیل یک زن مسلمان
- درمان تورم کف و قوزک پا
- معرفی غذاهای سنتی ایرانی در شب یلدا همراه با تصاویر
- نحوه آموزش صبر و بردباری به کودکان
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- معرفی کتاب
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره امیر کبیر
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب آموزش علیه آموزش
- درباره فخرالدین عراقی
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟
- طغیان سرخک