روحانی‌ مجاهد و عالم مبارز، شهید حـجت‌ الاسلام سید عـلی انـدرزگو، یکی از افتخارات روحانیت و حوزه ‏های علمیه در سده معاصر است. این روحانی انقلابی در تبلیغ اسلام ناب، چهره‌ای فعال و تأثیرگذار داشت و در مبارزه با رژیم طاغوت‌ و برپایی نهضت اسلامی، مبارزی کم‌نظیر بود. این مجاهد راه حق، توانست در تاریک ‏ترین عصر اختناق با برقراری اتحاد در میان صف مبارزان و مخالفان رژیم طاغوت به نهضت اسلامی در مسیر پیروزی یاری رساند.

زندگی مـبلغ‌ شـهید در یک نگاه

سید علی‌ اندرزگو در ۱۳۱۸ خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. او در همان دوران نوجوانی بـه کـسب عـلوم دینی روی آورد و با عالمان مجاهدی‌ همچون‌ شهید نواب صفوی آشنا شد و در ستم ‏ستیزی از او الهام گرفت‌. اندرزگو در قیام ۱۵ خرداد به عرصه مبارزه با رژیم گام نـهاد و مـورد تـعقیب مزدوران ساواک قرار گرفت‌. پس‌ از قیام ۱۵ خرداد نـیز دسـتگیر شد و زیر شکنجه‏ های سخت تا آزاد شدن، لب به سخن نگشود. از آن زمان، وارد «جمعیت هیات مؤتلفه اسلامی» شد و در نخستین اقدام انقلابی‌ با اینـکه بـیش‏تر از ۱۹ سـال نداشت در نابودی نخست ‏وزیر حسنعلی منصور، سرسپرده آمریکا و عامل تصویب کـاپیتولاسیون و تبعید امام خمینی(ره) همکاری کرد. از آن پس، رژیم به شدت‌ در تعقیب‌ او بود و این روحانی مجاهد برای اینکه مورد شناسایی ساواک قـرار نـگیرد بـا نام های‌ مستعار و چهره ‏های متفاوت ظاهر می ‏شد.

شهید اندرزگو، در تسلیح و تجهیز انـقلابیون و یـاران امام خمینی‌(ره ) نقش‌ مهمی‌ داشت و در عین مبارزه، هرگز لحظه‏ ای از وظیفه تبلیغی خود کوتاهی نکرد. او با ایفـای نـقش های‌ مـختلف‌ و با استفاده ماهرانه از لهجه ‏های محلی گوناگون، داشتن کانال های قوی و گسترده ارتباطی مجزا، توانست قـریب بـه‌ ۱۵ سال‌، یکی از مخوف ترین سازمان های امنیتی را حیران نگهدارد.(۱)

شـهید اندرزگو می‏ کوشید، معارف‌ اسلامی‌ را از سرچشمه و منابع موثق و از عالمان و اساتید برجسته بیاموزد. به این جهت‌ در تهران‌ از محضر اساتیدی‌ چون آیت الله سید حسین بروجردی‌، مـیرزا عـلی اصـغر هرندی و آیت الله سید هاشم رسولی مـحلاتی بـهره برد اما پس از اعدام‌ انقلابی‌ حسنعلی‌ منصور به ناچار با نام شیخ عـباس‌ تـهرانی‌ در حوزه‌ ادامه‌ تحصیل‌ داد. سپس به قـم و مشهد رفت و بعد از مـدتی در حوزه علمیه قم مشغول بـه تـحصیل شد.

فـهرست کتـب خـطی و قدیمی او که توسط سـاواک ضـبط شده به خوبی نـشانگر عـلاقه وافر وی به مطالعه‌ منابع‌ ارزشمند اسلامی است. از مرور تاریخ زندگی این شهید برمی ‏آید که او دست‌ به قلم نیز بوده و آثار مـکتوبی داشته که در اثر جا به جایی‌ها یا حمله عوامل ساوک از میان رفته است. از جمله آثار وی می توان به مقاله‏ ای با موضوع‌ دانش‌ سیاسی و دینی‌ در نقد اعتقادات مجاهدین و انحرافات سازمان مجاهدین خـلق کـه به همین جهت در معرض ترور آنان قرار داشت، اشاره کرد.(۲)

شهید اندرزگو، کابوسی‌ برای‌ ساواک

سید علی اندرزگو از جنس‌ چنین‌ مؤمنانی بود که‌ سازمان اطلاعات و امنیت کشور یا همان دستگاه‌ ساواک از او مـی‏ ترسید بـه طـوری که سال ها این مجاهد مبارز برای مأموران ساواک به کابوسی وحشتناک تبدیل شده بود و آنان‌ را هـراسان و تـرسان به دنبال خویش‌ می‏ کشاند. سفر به‌ کشورهای‌ متعدد، ارتباط با گروه‏ های مختلف ضد رژیـم، مـبارزه فـقط در خط ولایت، مهارت در تیراندازی و مبارزه مخفیانه، هوشمندی در تغییر چهره و لهجه از عوامل موفقیت‌ سـید در فـعالیت های سـیاسی، تبلیغی و فرهنگی در عصر خفقان بود.

در عرصه تبلیغ و اصلاح جامعه

شهید اندرزگو با تبعیت‌ از امام علی(ع) و کمک از فریضه امر به معروف و نهی از منکر در روزگاری که خفقان و رُعب‌ و وحشت‌ بر جامعه ایران حاکم بود در برابر حکومت جبار پهلوی ایستادگی می کرد. سید پیوسته در ایام‌ مخصوص تبلیغی مشغول امور تبلیغ‌ و تـرویج‌ مـعارف دین‌ می‏ شد. اغلب‌ به روستاهای محروم و دور افتاده در استان‌ خوزستان سفر می‏ کرد.(۳)

شهید اندرزگو برای انـجام مـرحله عملی نهی از منکر با مـبارزان مـسلمان و روحانیون انـقلابی هـمراه می شـد. روحیه ظلم ‏ستیزی و عـدالت ‏طلبی و اجـرای امر به معروف و نـهی از مـنکر موجب شد که او در نوجوانی به مکتب شهید نواب صفوی در تشکیلات‌ فدائیان‌ اسلام جذب شـود. شـهید اندرزگو در نوجوانی و سال های شکل‏ گیری شخصیتش بـا شـهید نواب صـفوی آشـنا شـد و منش و شخصیت این روحـانی مبارز در ذهن و ضمیر او اثری ژرف گذاشت.

شهید اندرزگو از منظر اهل نظر

شهید اندرزگو مرتب با امام خمینی(ه) در ارتباط بود و فعالیت هایش را با ایشان هماهنگ می‏ کرد. 

حضرت آیت الله خامنه ‏ای رهبر معظم‌ انقلاب در خصوص شخصیت علی اندرزگو می فرمایند: «لازم می‏ دانم یاد کنم از شـهیدی از سـلالة پیغـمبر و از دودمان پاک علی، شهید سید علی‌ اندرزگو. چریک‌ مبارز مسلمان که امروز سالگرد شهادت پر افتخار اوسـت‌. فـرزند علی بود، همنام علی بود، همگام و همراه علی بود. من لازم می ‏دانم به امـت مـسلمان سـفارش بکنم، سعی‌ کنید این‌ چهره‏ های عزیز و ناشناخته را بهتر بشناسید.»

آیت‌ الله سـید هـاشم رسولی محلاتی‌ استاد شهید اندرزگو درباره او می گوید: «شـهید انـدرزگو جـزو شـاگردان خـیلی خوب، آرام  و بـسیار مستعد و جدی بود. او را ندیدم تا وقتی‌ که نزدیک  انقلاب خـبر شـهادتش را شـنیدم‌. چیزی که‌ همیشه‌ از او به یادم هست‌، تلاش در درس اسـت.»

توانایی در سردرگم کردن ساواک و ماجرای گـذر از رودخـانه خطرناک در مرز افغانستان از جـمله خاطرات‌ حجت الاسـلام سید علی ‏اکبر ابوترابی از این شهید وارسته است.(۴)

سرانجام شهید سیدعلی اندرزگو ‌

دعای ماه رمضان علی اندرزگو در دوم شهریور ۱۳۵۷ خورشیدی به اجابت رسید. او در آن روز با ناکام گـذاشتن آرزوی سـاواک برای زنده گرفتنش، با ۱۸ گلوله‌ای که به او اصابت کرد به آرزوی خودش‌ رسید و به فیض شهادت نایل آمد.

منابع و مأخذ:

۱. ماهنامه شاهد یاران، گفت وشنود با برادر بزرگ ایشان، سید حسین اندرزگو، ص ۵۷

۲. روضه الواعظین، محمد بن احمد فتال نیشابوری، انتشارات رضی، قم، چاپ اول، ۱۳۷۵ ش،

۳. نهج البلاغه،‌سید رضی، نشر هجرت قم، حکمت ۳۷۴

۴. پایگاه اطلاع رسانی مرکز اسناد انقلا ب اسلامی، مبارزات شهید اندرزگو در دهه ۴۰