کتاب "مسجد جامع عتیق موزه دُر و عقیق" نوشته عبدالرضا کارگر کتابی ساده و روان در بیان جایگاه هویت ایرانی و اسلامی در هنر ادوار تاریخی ایران است که در این اثر تاریخی به نمایش در می‌آید.

مسجد جامع اصفهان که به مسجد جامع عتیق و مسجد جمعه اصفهان هم معروف است، یکی از بناهای تاریخی شهر اصفهان است که قدمت آن به قرن دوم هجری قمری بازمی‌گردد.

این مسجد در سال ۱۵۶ هجری قمری (۷۷۷ میلادی) ساخته شد؛ مسجدی که کوچک و متناسب با جمعیت شهر اصفهان ساخته شده‌بود و باعث رشد شهرنشینی اصفهان شد ؛ در سده‌های بعد و در دوره‌های ایلخانی، مظفری، تیموری، صفوی و قاجار نیز این مسجد تغییرات مهمی داشته است.

مسجد جامع‌ عتیق اصفهان بیش از یکهزار سال تجربه مسجدسازی به ویژه طرح ایرانی را دربردارد.

مجموعه حاضر همچون موزه عظیمی معرف روند تحول و تکامل معماری ایران در دوره اسلامی و حتی پیش از آن است، زیرا کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که این مسجد پیش از تسلط اعراب بر این شهر، مرکز مذهبی مهم شهر بوده و بصورت یکی از آتشکده‌های شهر اصفهان کاربری داشته‌ است.

سیمای فعلی مسجد بیشتر مربوط به اقدامات دوره سلجوقی است، اما تعمیرات و الحاقات آن به دوران‌های بعد به خصوص عصر صفویان مربوط می‌شود. گرچه در کاوش‌های باستان‌شناسی آثاری متعلق به دوران آل‌بویه و قرن سوم هجری باز می‌گردد ؛ در همین کاوش‌ها آثار قبل از اسلام نیز کشف شده است.

بخش‌های مختلف مسجد جامع اصفهان که در آخرین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو به فهرست جهانی افزوده شده است، نزدیک به دوهزار سال پیش شکل گرفته‌ و طی این سال‌ها در حال مرمت یا بازسازی بوده است.

هم اکنون، مسجد جامع در میدان قیام، خیابان مجلسی و در آخر بازار بزرگ قرار دارد.

این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۹۵ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران و در سال ۱۳۹۰ هجری شمسی نیز به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

درخصوص این بنای تاریخی که اکنون هزاران سال از ایجاد آن می‌گذرد گفته می‌شود مهم‌ترین طرح‌های توسعه مسجد تاریخی اصفهان در دوران آل‌بویه و پس از آن در دوران حکومت صفویه بر ایران شکل گرفته است.

نویسنده کتاب دارای مدرک کارشناس ارشد مرمت بناها و بافت‌های تاریخی، به مدت ۱۶ سال مدیریت پایگاه جهانی مسجد جامع عتیق اصفهان را عهده‌دار بوده به مرور متوجه گلایه گردشگران از نبود کتابی درباره این مسجد به زبان ساده می‌شود بنابراین به جمع‌آوری اطلاعات مستند درباره مسجد جامع اصفهان می‌پردازد و پس از یکسال و نیم تلاش کتاب "مسجد جامع عتیق موزه‌ای از دُر و عقیق" به مرحله چاپ می‌رسد.

کتاب "مسجد جامع عتیق موزه‌ای از دُر و عقیق" تالیف عبدالرضا کارگر و ویراستاری مریم قانونی سال ۹۶ در ۱۳۶ صفحه توسط انتشارات سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان در سه هزار نسخه به چاپ رسید.