«شکایت از مردم و زمانه در شعر پروین اعتصامی و ناصرخسرو» عنوان کتابی است که به قلم «علی‌اکبر نظری» به رشته تحریر در آمده و در آن تحلیلی تطبیقی از مقوله شکایت در آثار این شاعران بزرگ ایرانی ارایه شده است.

این کتاب ۱۴۴ صفحه‌ای با شمارگان یک‌هزار نسخه بهار سال ۹۸ از سوی نشر «نگار کمال» به چاپ رسیده و با قیمت هر جلد ۱۸ هزار تومان در اختیار علاقه‌مندان به ادب و شعر قرار گرفته است.

مطالب این کتاب در قالب ۶ فصل ارایه شده است که فصل نخست به کلیات پیرامون شیوه گردآوری مطالب، حدود مطالعاتی، پرسش‌های تحقیق، اهداف و اهمیت این مطالعات اختصاص دارد.

نویسنده در فصل دوم کتاب به معرفی پروین اعتصامی و ناصرخسرو و ویژگی‌های کلامی و شخصیتی این شاعران بنام پرداخته و از نظر ساختاری و محتوایی کوشیده است شباهت‌ها و تفاوت‌های شعر آن دو را شرح دهد.

تعریف نقد، واژگان و روان‌شناسی شکوائیه درلابلای اشعار پروین اعتصامی و ناصرخسرو و ارایه نظریه‌های علمی در این راستا از دیکر بخش‌های این فصل است.

در فصل سوم کتاب شکوائیه صریح و غیرصریح و انواع آن شرح داده شده و جایگاه ادبیات شکوایی و شرح مختصری از انواع شکایت‌ها در برهه زیست این شاعران بررسی شده است و نمونه‌هایی از شکوائیه شخصی، اجتماعی، فلسفی، عاشقانه و سیاسی در آثار ناصرخسرو و پرورین اعتصامی ارایه شده است.

بررسی تاثیر جنسیت در نوع شکوائیه‌ها و طرح گله و شکایت به عنوان نشان آزادگی یا دلزدگی از دیگر بخش‌های مطرح شده در این فصل است.

نویسنده در فصل پنجم کتاب به شرح تطبیقی و مورد به مورد اشعار ناصر خسرو و اعتصامی با موضوعات شکوه از مردم روزگار، گلایه از هوای نفس و همراهی تن و جان، شکوه از زمامداران و فرمانروایان، فقر و بحث قضا و قدر پرداخته است.

تداوم این موضوع در فصل ششم کتاب با عناوین شکوه از خود و عیب دیگران، فقدان انسان دانا، گلایه از مدح، جور و جفای روزگار، فقر و نداری، دیده و دل، تنهایی و دشمنان دوست نما، انسان بی‌عمل و یار و همدم پی گرفته شده است.

در پیشگفتار این کتاب عنوان شده است: شاعران و بزرگان اندیشه و ادب در هر زمانه‌ای پرده تمام عیاری از ویژگی‌های شناختی و تربیتی و سیاسی حاکم بر روزگارشان را در اشعار خود منعکس می‌کنند وآگاهی از زمینه‌های نارضایتی در اشعار می‌تواند در شناخت بهتر سیمای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن روزگار موثر باشد.

آنچه انسان را به شکوه و شکایت وا می‌دارد فطرت حقیقت‌جوست که خداوند در نهادش قرار داده و وجود حاکمان زورگو و فرمانروایان فاسد در طول تاریخ بشری باعث شده که دانشمندان، شاعران، نویسندگان و اهل قلم آنچه را که پیرامونشان می‌گذشته برای نسل‌های بعد بازگو کنند تا شاید باعث بیداری بیشتر مردمان شود.