کتاب خودکارآمدی در یادگیری و آموزش

کتاب خودکارآمدی در یادگیری و آموزش


دیبا شریعت در کتاب خودکارآمدی در یادگیری و آموزش، میزان اثربخشی آموزش معلمان را در یادگیری دانش‌آموزان مورد ارزیابی قرار می‌دهد و موفقیت یا عدم موفقیت دانش‌آموزان را از جنبه‌های روان‌شناختی بررسی می‌کند.

خودکارآمدی، باور فرد به توانایی خود برای کسب موفقیت در یک تکلیف است. پاجارس و شانک معتقدند که مشکلات بسیاری از دانش‌آموزان در مدرسه ناشی از ناتوانی آن‌ها در انجام موفقیت‌آمیز تکالیف نیست، بلکه به باور آنان به اینکه نمی‌توانند با موفقیت تکالیف را انجام دهند، مربوط است.

آن‌ها یاد می‌گیرند خودشان را به عنوان ناتوان در رسیدگی به تکالیف تحصیلی ببینند. خودکارآمدی، یعنی «من می‌توانم» و در عوض، درماندگی یعنی «من نمی‌توانم». دانش‌آموزانی که به خود اعتماد دارند، می‌گویند: «می‌دانم که درس‌های این کلاس را خوب یاد می‌گیرم و فعالیت‌ها را به خوبی انجام خواهم داد».

دانش‌آموزان دارای باور خودکارآمدی بالا از دانش‌آموزان دارای باور خودکارآمدی پایین از مهارت‌های خودنظم‌دهی بیشتری استفاده می‌کنند. آن‌ها حواس‌شان را بر تکلیف یادگیری بیشتر متمرکز می‌نمایند، از راهبردهای تازه‌تری استفاده می‌کنند، از زمان استفاده‌ی بهینه می‌برند، عملکرد خود را هدایت می‌کنند و هر گونه فعالیت انطباقی که برای پیشبرد یادگیری‌شان لازم باشد انجام می‌دهند. در مقابل، دانش‌آموزانی که از خودکارآمدی یا خودکارآمدی تصوری سطح بالایی برخوردار نیستند، فکر می‌کنند که مهارت‌های شناختی لازم برای مقابله با موضوع یادگیری را ندارند. در نتیجه، با جدیت به آن نمی‌پردازند.

خودکارآمدی می‌تواند بر انتخاب وظایف، تلاش‌های انجام شده، ایستادگی و دستاوردهای دانش‌آموز تأثیرگذار باشد. دانش‌آموزان دارای خودکارآمدی بالا، در مقایسه با آنانی که درباره‌ی قابلیت‌های یادگیری خود تردید دارند، برای کسب یک مهارت یا انجام یک وظیفه، مشتاقانه‌تر شرکت می‌کنند، جدی‌تر تلاش می‌کنند، در رویارویی با مشکلات ایستادگی بیشتری نشان می‌دهند و به موفقیت بیشتری دست می‌یابند. خودکارآمدی می‌تواند اثری جدی بر موفقیت فرد داشته باشد، اما تنها تأثیر آن نیست. اگر مهارت‌ها و معلومات لازم موجود نباشند، خودکارآیی بالا نمی‌تواند عملکردی شایسته بیافریند.

جملات برگزیده کتاب خودکارآمدی در یادگیری و آموزش:

- من از حضور در بزرگ‌ترین میدان‌های جنگ نمی‌ترسم ولی از جلسه امتحان وحشت دارم.
- وقتی که همه توان خود را به کار می‌گیریم متوجه نیستیم که چه معجزه‌ای در زندگی ما یا دیگری روی داده است.
- ما بیش از آن چیزی هستیم که می‌دانیم. اگر بتوانیم آن را ببینیم، در باقی‌مانده عمرمان به کمتر از آن رضایت نمی‌دهیم.
- انگیزه، آتشی در درون شماست. اگر کس دیگری بخواهد به شما انگیزه بدهد، آتشی روشن می‌کند که زود خاموش می‌شود.
- کسانی که موفق می‌شوند استادان تغییر هم هستند. آن‌ها برای رسیدن به موفقیت، خود و دیگران را در راستاهای تجربه نشده به حرکت در می‌آورند.

در بخشی از کتاب خودکارآمدی در یادگیری و آموزش می‌خوانیم:

اغلب فراگیران شکست‌هایشان را به خود نسبت می‌دهند. وقتی فراگیرِ موفقی شکست می‌خورد، بیشتر از اسنادهای درونی و کنترل‌شدنی استفاده می‌کند. برای مثال، فقدان مطالعه کافی، نداشتن اطلاعات در موردی خاص یا اشتباه در محاسبات را عامل شکست قلمداد می‌کند. بنابراین، در گام بعدی، بر راهبردهایی متمرکز خواهد شد که موفقیت وی را تضمین کند. این گام پاسخی انطباقی و مبتنی بر تسلط است که اغلب به پیشرفت بیشتر منجر می‌شود. احساس غرور، احساس کنترل و حس خود-کارآمدی، نتیجه این نحوه‌ی برخورد با مسئله است.

بزرگ‌ترین مشکل انگیزشی وقتی پیش می‌آید که فراگیران، شکست خود را به علل پایدار و کنترل‌نشدنی نسبت دهند؛ در این صورت افسرده می‌شوند. واکنش این فراگیران نسبت به شکست، تأکید بیشتر بر بی‌کفایتی خود و در نتیجه، بدتر شدن نگرششان به کار در مدرسه است. بی‌تفاوتی واکنشی است منطقی نسبت به شکست و این حالت در صورتی پیش می‌آید که علت ناکامی، پایدار بوده و احتمال تغییر آن ناچیز، و از همه بدتر اینکه از کنترل فرد خارج باشد. به علاوه، این نوع فراگیران معمولاً در جستجوی کمک برنمی‌آیند و معتقدند هیچ چیز و هیچ کس نمی‌تواند به آنان کمک کند و حتی به این نتیجه می‌رسند که هرچه انجام می‌دهند بی‌اهمیت است و احتمالاً به حالتی می‌رسند که به درماندگی آموخته شده‌ معروف است؛ احساسی که فرد خود را در هر شرایطی، محکوم به شکست می‌داند.

فهرست مطالب
مقدمه
فصل اول
خودکارآمدی چیست و چرا باید خودمان را باور داشته باشیم؟
برداشت انسان از خودکارآمدی
ابعاد خودکارآمدی
خود-کارآمدی و انگیزش درونی
ویژگی‌های افراد خودکارآمد
منابع انتظارات خود-کارآمدی
عوامل مؤثر بر خودکارآمدی
خود-کارآمدی و مدرسه
فصل دوم
خودکارآمدی و رفتار یادگیری
خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی
پیامدهای رفتاری خودکارآمدی
روش‌های افزایش خودکارآمدی تحصیلی
راهکارهای تدریس
فصل سوم
انگیزش و انگیزه
رویکردهای مختلف انگیزشی
رویکرد رفتاری
رویکرد شناختی
رویکرد انسان‌گرایی
انگیزش و نیاز
نیازهای اساسی
فرانیازها یا نیازهای مربوط به شکوفایی
فصل چهارم
نقش سازه‌های انتظار و ادراک توانایی خود
رویکرد انتظار ضرب در ارزش
نظریه‌ی پیشرفت
نظریه اِسناد
اِسناد‌ها و انگیزش فراگیران
پیشایندهای اِسنادها
پس‌آیندهای رفتاری اِسنادها
درماندگی آموخته شده
کاربرد آموزشی نظریه‌ی انگیزشی نسبت دادن
فصل پنجم
خودکارآمدی معلم
اعمال خودکارآمدی در کلاس درس
کاربرد
فصل ششم
باورهای خودکارآمدی و اضطراب امتحان
سبب‌شناسی اضطراب امتحان
عوامل فردی و شخصیتی
عوامل آموزشگاهی و جامعه‌ای
عوامل خانوادگی
انتظارات معلم
روش‌های پیشگیری از اضطراب امتحان و توصیه‌ها
منابع فارسی
منابع انگلیسی

مطالب مرتبط

تگ‌ها

مطالب پربیننده

پربیننده
آخرین مطالب

عضویت در خبرنامه