کتاب بررسی فقهی و حقوقی ماهیت و تغلیظ دیه

کتاب بررسی فقهی و حقوقی ماهیت و تغلیظ دیه

کتاب بررسی فقهی و حقوقی ماهیت و تغلیظ دیه به قلم بهزاد ثابتی پور کرمانی و هادی شریفی، نظریه‌هایی که در مورد ماهیت دیه ابراز شده‌اند را به همراه دلایل ارائه ‌شده در این زمینه ذکر کرده و آن‌ها را مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهد.

بررسی مفصل و تکمیلی ماهیّت حقوقی دیه تا به امروز آنچنان که باید، مورد توجه اهل قلم و اندیشه واقع نشده بود و فقط در سال‌های اخیر در چند مورد معدود، بعضی از نویسندگان با اشاره‌ای کوتاه و اجمالی از آن گذشته‌اند.

بهزاد ثابتی پور کرمانی و هادی شریفی در کتاب بررسی فقهی و حقوقی ماهیت و تغلیظ دیه (Jurisprudence and Legal Review of Essence and Increase of Blood Money)، با بیان نمودن دلایل صاحب‌نظران در مورد ماهیت حقوقی دیه و نیز بیان اختلافات و اشتراکات دیه با قواعد مسئولیت مدنی و مجازات‌های مالی، آن‌ها رامورد مطالعه قرار داده‌اند و سپس، دیدگاه برتر در این باره را ذکر کرده‌اند.

در حالت کلی، در مورد ماهیت دیه، چهار نظریه از سمت بزرگان و صاحب‌نظران علم حقوق ارائه گردیده: عده‌ای از حقوقدانان معتقدند دیه دارای ماهیتی صرفاً مدنی است، عده‌ای دیگر، آن را واجد ماهیتی صرفاً جزایی معرفی نموده‌اند. بعضی نیز با شرح دادن این موضوع در مواردی دیه را دارای جنبۀ‌ مدنی و در مواردی دیگر، واجد جنبۀ‌ کیفری قلمداد کرده‌اند. و سایر حقوقدانان نیز ماهیّتی دوگانه را برای دیه در تمام حالات و موارد آن پذیرفته‌اند.

در بخشی از کتاب بررسی فقهی و حقوقی ماهیت و تغلیظ دیه می‌خوانیم:

صدمه و فوت در یک‌ ماه باشد یکی دیگر از شرایط تغلیظ دیه آنست که صدمه و فوت هر دو در ماه حرام باشد. ماده 385ق.م.ا. مصوب 92 با تصریح به اینکه «در صورتی که صدمه و فوت هر دو دریکی از چهار ماه حرام …واقع شود…» بنابراین اگر تنها یکی از آن دو در زمان یا مکان حرام باشد دیه تغلیظ نخواهد شد و همچنین از ظاهر ماده چنین برداشت می‌شود که چنانچه مثلا صدمه در ماه ذی‌القعده و فوت در ذی‌الحجه صورت بگیرد دیه تغلیظ نمی‌شود، ‌چون صدمه و فوت باید هر دو در یک ماه باشد، اما به اعتقاد برخی از حقوق‌دانان از نظر منطقی و فلسفۀ تغلیظ دیه، بنظر می‌رسد که در این صورت هم باید تغلیظ دیه صورت گیرد.

چون آنچه مهم است این است که صدمه و نتیجه آن درماه حرام اتفاق بیافتد و فرقی نمی‌کند که یک ماه حرام باشد یا دو ماه حرام باشد و حرمت عمل در هر یک از ماه‌ها که باشد وجود دارد و همۀ ماه‌ها به یک اندازه احترام دارند در تأئید این سخن طی استفتائی از آیه‌ا… تبریزی سئوال گردیده است که «در ماه حرام به کسی آسیب رسیده و قتل در ماه غیر حرام صورت گرفته است، آیا این از موارد تغلیظ دردیه است؟

و ایشان درپاسخ اظهار داشته‌اند چنانچه جنایتی که در ماه حرام واقع شده به نحوی باشد که شخص را مثل حیوان مذبوح قرار دهد که قتل او حساب شود ازموارد تغلیظ دیه است، هرچند مردن شخص در غیر ماه حرام باشد ولی اگر جنایت در ماه حرام واقع شده وبعد سرایت کند وموجب قتل شخص در غیر ماه حرام شود از موارد تغلیظ دیه نسیت

تغییر در ترتیب قرار گرفتن ماه‌های حرام در قانون جدید (محرم، رجب، ذی‌القعده، ذی‌الحجه) 2. اصلاح عبارت «حرم مکه معظمه» به عبارت «محدوده حرم مکه» در قانون جدید.

فهرست مطالب

درآمد
فصل اول: مفهوم‌ شناسی
مبحث اول - نظام دیات در جهان قبل از اسلام
گفتار اول - مجموعه قوانین حمورابى
گفتار دوم - در حقوق روم
گفتار سوم - در حقوق آنگلوساکسون
گفتار چهارم - در نزد عرب جاهلیت
مبحث دوم: نظام دیات در جهان اسلام
گفتار اول: تعریف دیه
گفتاردوم: تعریف تغلیظ
گفتارسوم - مقدار دیه
گفتار چهارم: موارد پرداخت دیه
گفتار پنجم: ماهیت دیه
فصل دوم: بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره تغلیظ دیه
مبحث اول: دیدگاه طرفداران جبران خسارت بودن دیه
مبحث دوم: دیدگاه طرفداران دیدگاه مجازات بودن دیه
مبحث سوم: دیدگاه طرفداران تفکیک در ماهیت دیه
مبحث چهارم: دیدگاه طرفداران ماهیت دوگانه دیه
مبحث پنجم: مستثنیات و فلسفه تغلیظ دیه.
مبحث ششم: ماهیت دیه در جنایتهای شبه عمد
مبحث هفتم: ماهیت دیه در جنایتهای خطایی محض
فصل سوم: بررسی فاضل دیه در فقه و حقوق
مبحث اول - تغلیظ دیه به اعتبار زمان
مبحث دوم - تغلیظ دیه به اعتبار مکان
مبحث سوم: تغلیظ دیه به علت فوت در حرم مکه مکرمه
مبحث چهارم: تغلیظ دیه به علت سایر مکان‌ها وزمان ها
مبحث پنجم: تغلیظ دیه به علت نوع جنایت
مبحث ششم: تغلیظ دیه به علت جنایت عمدی و غیر عمدی
گفتار اول: تغلیظ دیه به اعتبار نوع جنایت از جهت قتل یا ضرب وجرح
گفتار دوم: قلمرو مسؤولیت کیفری ناشی از ارتکاب جرایم غیر عمدی
مبحث هفتم - فرایند دادرسی کیفری مطالبه دیه در جنایات غیرعمدی
برآمد
منابع و مآخذ

مطالب مرتبط

تگ‌ها

مطالب پربیننده

پربیننده
آخرین مطالب

عضویت در خبرنامه